Wie zoekt die vindt: Haal meer uit je AI-zoekterm
Ken je generatieve artificiële intelligentie (AI), een technologie waarmee je nieuwe tekst, afbeeldingen en andere inhoud maakt? Ook voor je lessen is dat een waardevol hulpmiddel. Zoek je ideeën om in je les te integreren? Wil je voorbeelden maken waarmee je leerlingen met de nieuwe leerstof aan de slag kunnen? Zoek je een afbeelding die perfect bij je leermiddel past? Ontdek hoe je de uitkomsten van een AI-model optimaal op je eigen eisen en wensen afstemt.
De kunst van prompt engineering
Bij generatieve AI krijg je pas een resultaat nadat je het AI-systeem input hebt gegeven. Die output varieert van tekst over afbeeldingen tot programmeercode en zelfs video of muziek. De kwaliteit daarvan hangt af van de kwaliteit van de zoekterm of prompt die je invoert.
Hoe je tot een goed doordachte zoekterm komt? Die komt tot stand door een proces dat we kennen als prompt engineering. Dat maakt het verschil tussen middelmatige en uitstekende resultaten. Dit artikel toont je hoe belangrijk het is om een zorgvuldige prompt te formuleren en geeft je praktische tips en technieken om de kwaliteiten van je AI-resultaten te verbeteren.
Voorbeeld van een goede prompt
We geven je dit voorbeeld om de impact van een goede prompt te illustreren.
Prompt: “Ik ben een leraar en wil een inleiding voor een les over Brussel.”
Output: “Welkom klas! Vandaag gaan we het hebben over Brussel, de hoofdstad van België en het hart van Europa. De stad zit vol geschiedenis, van middeleeuwse gebouwen tot moderne bezienswaardigheden zoals het Atomium. Brussel is ook een culturele smeltkroes, bekend om zijn heerlijke keuken en rijke tradities. Laten we samen ontdekken wat Brussel zo bijzonder maakt!”
Niet slecht. Maar als we wat elementen aan de prompt toevoegen, is de kans groter dat we een resultaat van hogere kwaliteit krijgen.
Prompt: “Ik ben een leraar. Schrijf een korte, dynamische inleiding over Brussel voor 10-jarige leerlingen met speciale aandacht voor boeiende historische aspecten van de stad. Sluit de inleiding af met een snelle quizvraag over Brussel om de nieuwsgierigheid van de leerlingen te wekken. Zorg dat de inleiding niet langer dan 1 minuut duurt. De toon moet energiek en aantrekkelijk zijn, met wat humor om de aandacht van de leerlingen te grijpen.”
Output:
“Dag slimme ontdekkers! We gaan leren over het magische Brussel, een stad vol verrassingen en avonturen! Stel je voor: een reusachtige zilveren bol, schitterend in de zon. Dat is het Atomium, net een gigantisch ijzeratoom dat 165 miljard keer vergroot is. Cool, hè?”
“Maar wacht, er is meer! Brussel is ook de hoofdstad van chocolade. Mmm, kun je de heerlijke geur al ruiken? En overal in de stad vind je kleurrijke straatkunst – van grappige stripfiguren tot prachtige muurschilderingen. Het is net een openluchtmuseum!”
“Oké, tijd voor een snelle quizvraag: wat is het bekendste monument van Brussel? Denk goed na en laat ons de magie van Brussel ontdekken!”
Je ziet: het loont de moeite om goed na te denken over de prompt die je aan het AI-systeem geeft. Dit was een voorbeeld in een tekstgenererend AI-systeem, maar het kan evengoed met een systeem dat afbeeldingen genereert.
Waarom is een goede prompt belangrijk?
Een goede prompt geeft betere resultaten. Check! Dat heeft verschillende voordelen:
Nauwkeurigheid
Met helder geformuleerde prompts maak je het AI-systeem duidelijk wat je ervan verwacht. Duidelijke instructies zorgen voor gerichte en specifieke resultaten. Ze beperken de vrijheid van het systeem om zelf zaken in te vullen. Daardoor is het minder geneigd om tot niet-onderbouwde aannames of hallucinaties te komen. Hoewel je die nooit volledig kunt uitsluiten.
Contextcreatie
AI-systemen worstelen nog. Ze begrijpen de context en de verbanden niet altijd. Een goede prompt helpt om die context expliciet te maken. Dat laat het systeem toe om relevante en samenhangende resultaten te maken.
Kwaliteitsbewaking
Door prompts op te bouwen uit kleinere delen kun je makkelijker controleren of het resultaat aan je verwachtingen voldoet. Tegen de criteria van zo’n verfijnde zoekopdracht kun je het resultaat perfect inschatten.
Algemene tips
Experimenteer
Een goede prompt schrijven, is geen exacte wetenschap. Je bent vrij om te experimenteren. Begin met korte en makkelijke structuren, maak je prompt alsmaar gedetailleerder, experimenteer en ontdek wat het beste werkt voor jou en je situatie.
Wees zo precies mogelijk
Om prompts in AI-systemen te schrijven, moet je zo specifiek mogelijk zijn. Wees duidelijk welk doel je wilt behalen, geef gedetailleerde beschrijvingen en beschrijf de doelgroep en de vorm en de lengte van het resultaat. In tegenstelling tot traditionele communicatie zoals e-mail waarbij beknopte berichten de voorkeur hebben, geven AI-systemen je de ruimte om uitgebreide en gedetailleerde instructies te geven. Dat verhoogt de kans op nauwkeurige en relevante resultaten. Bijvoorbeeld:
- Slecht voorbeeld: Schrijf iets over de Eerste Wereldoorlog.
- Goed voorbeeld: Schrijf een artikel van 5 alinea’s + een inleiding over de aanleiding van de Eerste Wereldoorlog. De doelgroep van de tekst zijn 11-jarige leerlingen. Focus in de tekst op alle betrokken landen.
Hak in stukjes
Dat stapsgewijze proces maakt het mogelijk om tijdens elke fase bij te sturen.
Bijvoorbeeld:
Verzin een goede structuur voor een verhaal over een boom die 100 jaar wordt voor jonge kinderen.
Genereer tussentitels voor dat verhaal.
Maak de tweede tussentitel minder formeel.
Verzin een alinea van 100 woorden die past bij de 1ste tussentitel.
Gebruik een pre-prompt
Met een pre-prompt leg je een kader vast voor het AI-systeem. Het helpt de AI om je criteria, stijl en toon te begrijpen. Bekijk het als een instructieboekje voor je aan de opdracht begint. Met enkele aanwijzingen of richtlijnen die je aan het AI-systeem geeft, zorg je voor grenzen waarbinnen het moet werken.
Bijvoorbeeld:
Voor de rest van dit gesprek probeer je de teksten die ik invoer kritisch te benaderen. Zoek tegenstrijdigheden in de tekst, verzin argumenten om de tekst onderuit te halen.Let op: zelfs met een pre-prompt is het niet gegarandeerd dat het AI-systeem altijd binnen je kader blijft. Je moet kritisch blijven evalueren.
Formuleer positief
Focus op wat je wilt bereiken in plaats van wat je wilt vermijden. Zo maak je de instructies voor het systeem automatisch duidelijker en efficiënter:
Slecht voorbeeld: Gebruik geen formele woorden.
Goed voorbeeld: Schrijf een vlot lezende tekst voor 15-jarigen.
Kaders
Wat bedoelen we met kaders?
Kaders in prompt engineering zijn richtlijnen die je structuur geven wanneer je prompts of zoekopdrachten opstelt. Ze bieden je een kader waarin je gestructureerd en consistent met het AI-systeem communiceert. Dat maakt het makkelijker om na te denken over de zoekopdrachten die je moet formuleren.
Maar: hoewel ze nuttig zijn, zijn ze niet echt nodig. Omdat prompt engineering geen exacte wetenschap is, is het zeker mogelijk om een efficiënte prompt te schrijven zonder je aan een kader vast te houden. Kaders zijn een hulpmiddel en richtlijn, maar durf ook om daarbuiten te denken en te experimenteren.
Snelle en efficiënte prompt engineering met de RTV-methode
Rol (role)
Zeg in je prompt dat het systeem een bepaalde rol heeft. Door die rol duidelijk te maken, geef je het systeem een relevante context en begrijpt het beter het doel dat je met je output wilt bereiken.
Taak (task)
Stel een heldere taak of doelstelling voor het AI-systeem. Geef aan wat je verwacht dat het systeem doet: categoriseren, identificeren, vergelijken, samenvatten …
Vorm (form)
Beschrijf de vorm of het formaat van de output dat je wilt. Dat kan variëren van een afbeelding over een tabel tot een gedicht of zelfs computercode.
Bijvoorbeeld:
Je helpt een leraar om een structuur voor een les (rol) te maken. Maak een gestructureerd lesplan voor een biologieles van 50 minuten op de middelbare school over fotosynthese. Stel leerdoelen en vragen voor om de betrokkenheid van de leerlingen te verhogen. Voorzie ook een korte beoordeling om de les af te sluiten (taak). Geef dat in een gestructureerde, opsommende vorm (vorm).
Uitgebreide prompt engineering met de RTSCVV-methode
Heb je wat meer tijd om je prompt te formuleren? De RTSCVV-methode geeft je een meer diepgaande aanpak. RTSCVV staat voor Rol, Taak, Stappen, Context, Voorbeelden en Vorm. De stappen Rol, Taak en Vorm zijn identiek aan het vorige deel. De andere stappen zijn:
Stappen (steps)
Creëer meer duidelijkheid door je taak op te delen in kleinere deeltaken of stappen. Die stap-voor-stapinstructies helpen je om een resultaat te krijgen dat nauwer bij je verwachtingen aansluit.
Context
Geef zo veel mogelijk relevante informatie over de context van je vraag. Denk daarbij aan de gelegenheid van de opdracht, de doelgroep en andere relevante details.
Voorbeelden (examples)
Heb je een voorbeeld van een soortgelijke output? Geef dat aan het systeem. Zo geef je het een concreet referentiepunt van wat je verwacht.
Bijvoorbeeld:
Je bent iemand die creatieve schrijfideeën voorstelt voor een schrijfopdracht (rol). Geef ideeën voor een lesopdracht voor 11-jarige leerlingen om hun eigen korte verhalen te schrijven (taak). Die lesopdracht vindt plaats naar aanleiding van een nieuw thema over de aankomende meerdaagse klasuitstap naar Brussel (context). Stel 3 unieke verhaalopdrachten voor, elk gericht op een ander genre: mysterie, sciencefiction en historische fictie (stap 1). Geef voor elke opdracht een setting, een schets van het hoofdpersonage en een plotwending om de creativiteit aan te wakkeren (stap 2). Voeg ook 3 willekeurige woorden toe die de leerlingen moeten integreren in de opdracht (stap 3). Geef voorbeelden met een duidelijke titel en opsommingstekens om het lezen te vergemakkelijken (vorm). Zie onderstaande tekst als voorbeeld:
Titel: “De tijdmachine van Brussel”.
Genre: sciencefiction.
Setting: een futuristisch laboratorium verstopt in de kelders van het Koninklijk Paleis van Brussel.
Hoofdpersonage: Sara, een slim meisje met een passie voor wetenschap en technologie.
Plotwending: Sara activeert per ongeluk een tijdmachine en belandt in het Brussel van 2050, waar ze moet navigeren in een wereld vol geavanceerde technologie.
3 willekeurige woorden: robot, hologram, metro.
(voorbeeld)
Chain of thought of gedachtegang
AI-modellen zijn vaak beperkt in hun vermogen tot redeneren. De chain of thought-methode of gedachtegangmethode geeft je een manier om dat redeneren te simuleren of te benaderen. Met een stap-voor-stapbenadering kom je tot de uiteindelijke conclusie. Je vraagt het model niet om direct een antwoord te geven, maar om het proces dat het heeft doorlopen gedetailleerd en stapsgewijs uit te leggen. Zo krijg je niet alleen het antwoord, maar zie je ook hoe het model denkt.
Belangrijk om te weten: deze methode is een simulatie van redeneren. Het betekent niet dat het AI-model ook redeneert zoals een mens dat zou doen. Het chain of thought-proces helpt je wel om de transparantie en begrijpelijkheid van de antwoorden van de modellen te verbeteren.
Bijvoorbeeld:
Hoe ontstaat een bijenzwerm? Laten we dat stap per stap bedenken.
Supertip: werk opbouwend
Mensen bekijken generatieve AI-systemen vaak ten onrechte als traditionele online zoekmachines. Maar dat klopt niet helemaal. Online zoekmachines beperken zich tot een lijst met resultaten op basis van ingevoerde zoektermen. Generatieve AI-modellen presenteren een resultaat op basis van kansberekening. En het systeem mengt daar regelmatig foute informatie tussen.
Bij generatieve AI hoef je niet tevreden te zijn met het eerste resultaat. Je kunt er verder op werken. In plaats van alleen het eerste, directe antwoord op een prompt te aanvaarden, kun je de resultaten verfijnen en aanpassen door feedback te geven en de opdracht bij te sturen. Maar dat betekent niet dat je er zo alle hallucinaties en onwaarheden uithaalt. Neem nooit de resultaten van een AI-model 100% voor waarheid aan.
Hoewel het aantal herhalingen bij het verfijnen van zoekopdrachten in principe onbeperkt is, is het altijd voordeliger en ecologisch meer verantwoord om te starten met een goed geformuleerde zoekopdracht. Dat vormt een sterke basis voor het AI-systeem om van daaruit te werken en verhoogt de efficiëntie van het zoekproces.
Meer dan woorden
Bij sommige AI-systemen hoeft de prompt niet alleen uit woorden te bestaan. Soms kun je een bijlage toevoegen die het systeem meer data of context geeft. Voeg bijvoorbeeld een document toe en vraag het AI-algoritme om op basis van dat document:
vragen te genereren over de inhoud
feedback te krijgen over de tekst
inconsistenties te zoeken.
Je bijlage kan ook een afbeelding zijn waarbij je het algoritme de afbeelding laat beschrijven. Die beschrijving kun je dan gebruiken om in een nieuwe prompt te verwerken. Je ziet: het aantal mogelijkheden in een prompt is bijna eindeloos.
Aan de slag
Waar kun je die prompts gebruiken? Generatieve AI-systemen schieten als paddenstoelen uit de grond. Een allesomvattend overzicht geven van de beschikbare toepassingen is dus onmogelijk. We benoemen wel enkele belangrijke spelers op de markt. Wanneer je overweegt om een bepaald systeem te gebruiken, neem je het best vooraf de gebruikersvoorwaarden door. Zo krijg je een beeld van wat het systeem doet met de data die je ingeeft en wie de rechten heeft op de genereerde content.
Huggingchat(opent in nieuw venster) is een product van het bedrijf Hugging Face. Het is een opensource AI-chatbot. Dat betekent dat gebruikers inzicht en toegang hebben tot de broncode van het systeem. Zo kun je bijvoorbeeld zelf selecteren welk model je wil gebruiken voor je AI-opdracht. Voorlopig kan Huggingchat enkel tekstgebaseerde output genereren.
ChatGPT(opent in nieuw venster) is een product van OpenAI en het meest bekende systeem in deze rij. De lancering van ChatGPT zorgde voor een doorbraak in de wereld van generatieve AI. In tegenstelling tot wat de naam suggereert, is ChatGPT van OpenAI geen opensource systeem. De broncode is helemaal geheim. Je kan gratis gebruik maken van ChatGPT als je met de oudere versie werkt, maar daarmee kun je geen afbeeldingen genereren. Wil je de nieuwste snufjes gebruiken, dan moet je een betalend abonnement nemen.
Copilot(opent in nieuw venster) is een AI-systeem van Microsoft. Door samen te werken met OpenAI kan Copilot gebruik maken van de laatste AI-modellen van OpenAI. Copilot is gratis te gebruiken en kan onder andere tekst, programmeercode en afbeeldingen genereren.
Bard(opent in nieuw venster) is een generatief AI-systeem van Google. Het is gebouwd met een eigen model (LaMDA) dat al lang in ontwikkeling is. Google Bard is gratis, maar nog altijd in ontwikkeling. Je kan er geen afbeeldingen mee genereren.
Ben je geïnteresseerd in AI-systemen die enkel afbeeldingen genereren? Neem dan zeker een kijkje in ons artikel ‘Gebruik jij al AI voor je afbeeldingen?’.
Deel je beste prompts
Prompt engineering is een hot item. Online worden prompts volop gekocht en verkocht, maar je kan succesvolle prompts ook kosteloos met elkaar delen. Met wat kleine aanpassingen zijn ze namelijk vaak uitwisselbaar.
Je collega’s in Vlaanderen blij maken met een prompt die je goede resultaten opleverde? Dat kun je doen door ze te delen op KlasCement(opent in nieuw venster). Het is heel eenvoudig en in een mum van tijd gepiept.
Hoe deel je prompts op KlasCement?
- Stap 1
Ga naar klascement.net en maak een account aan of log in.
- Stap 2
Klik rechtsboven op ‘Voeg toe’.
- Stap 3
Klik op de tegel ‘Artikel’.
- Stap 4
Vul je prompt in en leg kort uit hoe jij hem voor je lessen gebruikte.
- Stap 5
Klik op ‘Verzenden’. Eén van de moderatoren kijkt je inzending na, waarna die online beschikbaar is.
Waarom je prompts delen?
Door je prompts te delen, help je andere leerkrachten en leerlingen.
Je krijgt feedback van collega’s en je kunt leren van elkaars ervaringen.
Door kennis te delen, maken we het onderwijs voor iedereen beter.
Ken je trouwens zelf een goed AI-systeem? Deel ook dat zeker op KlasCement. Zo kunnen andere onderwijsprofessionals er zelf mee aan de slag.
Samengevat: hoe je een goede AI-zoekterm schrijft
We bundelden enkele tips om een goede AI-zoekterm te schrijven in een handig overzicht. Download de samenvatting en deel ze met je collega’s: dat kan zowel digitaal als door het document af te drukken en bijvoorbeeld op te hangen in de leraarskamer.
Kunnen we je helpen?
Foutje gezien? Een link die niet werkt? Laat het ons weten!
Krijg je graag ergens meer informatie over? We bekijken je vraag en zien wat we kunnen doen.
Schrijf je in op onze nieuwsbrief
Blijf je graag op de hoogte van de laatste nieuwtjes? Schrijf je dan nu in voor onze maandelijkse nieuwsbrief.
