A green skills roadmap for Flanders

Een high-level strategie voor groene vaardigheden is één van de doelstellingen van het project ‘A green skills roadmap for Flanders’, met financiering van DG REFORM-Europese commissie. De strategie bouwt verder op workshops met heel wat stakeholders en de eerder verschenen literatuurstudie en goede praktijken uit het buitenland.

Een strategie voor groene vaardigheden

Vlaanderen wil een vruchtbare bodem creëren voor technologie-gedreven innovaties en circulaire businessconcepten, waarbij de groene en de digitale transitie samengaan. Daarvoor is het nodig om te investeren in vaardigheden en groene vaardigheden te integreren in opleiding en onderwijs. Dit rapport stelt een strategie voor om bedrijven, instellingen en individuen te inspireren om te investeren in toekomstige groene vaardigheden en groene banen.

De voorgestelde strategie is gericht op vier specifieke doelstellingen:

• Werkgevers aanmoedigen om toekomstige behoeften aan groene vaardigheden en jobs te identificeren en hen stimuleren om te handelen volgens dezebehoeften;
• Onderwijsaanbieders stimuleren om het aanbod van groene vaardigheden te verbeteren in overeenstemming met de huidige en toekomstige vraag;
• Individuen aanzetten om na te denken over hun eigen vaardigheden, en deze nader te ontwikkelen in het licht van de huidige en toekomstige vraag naar groene vaardigheden;
• De governance onder de Vlaamse actoren verbeteren om een omgeving te creëren voor een succesvolle uitvoering van de strategie.

De groene transitie als kans

De groene transitie biedt kansen voor de Vlaamse arbeidsmarkt en economie, zowel op het gebied van jobcreatie als economische groei. Eurofound schat dat de groene transitie in België voor 80.000 extra banen zal zorgen. Een nog veel groter aantal Vlaamse jobs zal nieuwe of aanvullende vaardigheden vereisen. Vlaanderen kan de groene transitie aangrijpen om de veerkracht van haar arbeidsmarkt te versterken.

De uitdagingen op vlak van groene vaardigheden

Op dit moment vormt het gebrek aan groene kennis en vaardigheden een obstakel voor de verdere ontwikkeling van de groene transitie in Vlaanderen. Het is van essentieel belang om een cultuur van levenslang leren te versterken zodat er geïnvesteerd wordt in de ontwikkeling van groene vaardigheden. Levenslang leren hoeft zich niet te richten op volledig nieuwe vaardigheden of beroepen. Bestaande vaardigheden kunnen ook worden toegepast in nieuwe ‘groene’ contexten.

Positionering van de strategie in de bredere beleidscontext

De strategie ter ondersteuning van groene vaardigheden in Vlaanderen moet worden geplaatst binnen de bredere beleidscontext. Bestaande strategieën en beleidsmaatregelen zetten de groene transitie al hoog op de agenda. Daarnaast telt Vlaanderen al tal van publieke en private initiatieven om de ontwikkeling van groene vaardigheden in Vlaanderen te verbeteren. Maar er is nog ruimte om deze beter met elkaar te verbinden. Er is dan ook nood aan een expliciete strategie die beschrijft hoe Vlaanderen groene vaardigheden kan ontwikkelen in het licht van de groene transitie. Door de verschillende inspanningen samen te brengen, wordt ook een cultuur van levenslang leren, met aandacht voor relevante vaardigheden voor de toekomst, verder bevorderd. Daarbij gaat de nodige aandacht naar samenwerking tussen onderwijsaanbieders en de arbeidsmarkt.

Aan de slag: acties op de geïdentificeerde beleidsvraagstukken

1. Governance: Om de activiteiten binnen deze strategie uit te rollen, moet de onderlinge samenwerking tussen diverse actoren in Vlaanderen versterkt worden. Daarom werd in het kader van het project niet alleen een strategie, maar ook een governancestructuur ontwikkeld. Het doel van die structuur is om de coördinatie tussen de verschillende actoren en de acties te stroomlijnen. Deze governancestructuur wil belanghebbenden in de publieke sector samenbrengen met vertegenwoordigers van de arbeidsmarkt (vakbonden, werkgeversorganisaties, sectorfondsen), onderwijsaanbieders en andere belanghebbenden uit het maatschappelijk middenveld.
2. Ondersteuning van specifieke activiteiten: Daarnaast voorziet de strategie ondersteuning voor specifieke activiteiten. Deze activiteiten gaan over opleiding en het stimuleren van de creatie van nieuwe banen. De operationele roadmap beschrijft dit in meer detail.
3. Kennisdeling: Acties op het gebied van promotie en bewustwording en acties in verband met kennisdeling en ontwikkeling worden gepreciseerd. De strategie wil het bewustzijn vergroten en specifieke (financiële) ondersteuning bieden, zodat bedrijven, opleidingsaanbieders en de Vlaamse overheid worden aangemoedigd om actief stappen te zetten. Door kennisuitwisseling en peer learning onder pioniers die al op regionaal, nationaal en internationaal niveau werken aan de ontwikkeling van groene vaardigheden, streeft de strategie ernaar om een steeds breder publiek te bereiken. Het uiteindelijke doel is om een toenemend aantal belanghebbenden die eerder buitenstaanders zijn, ook te betrekken bij de groene transitie. Die belanghebbenden kunnen vervolgens ook op hun beurt weer anderen stimuleren.
4. Acties in specifieke sectoren: De voorgestelde strategie richt zich in de eerste plaats op de Vlaamse economie als geheel. Maar er zijn ook een aantal specifieke sectoren waarbinnen de voorgestelde acties als eerste kunnen worden uitgerold: de bouwsector, de energie- en nutssector, circulaire economie en de maakindustrie. Die sectoren treden actief naar voren als maatschappelijke voorlopers en kunnen dus als inspiratie dienen voor de rest van de Vlaamse economie. Er kunnen proefprojecten worden geïnitieerd in die sectoren om zo andere sectoren te stimuleren om vergelijkbare stappen te ondernemen.

Volgende stappen

Deze high level strategie werd verder uitgewerkt in een implementatieroadmap en inspiratie voor een governancekader. De roadmap bevat een tijdlijn met acties en een omschrijving van de rollen en verantwoordelijkheden die nodig zijn om de groene transitie op de arbeidsmarkt te versnellen.