De EU richting klimaatneutraliteit met de Green Deal

Door initiatieven zoals de EU Green Deal – een verzameling van beleidsinitiatieven van de Europese Commissie om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn - komen verschillende Vlaamse sectoren voor nieuwe uitdagingen te staan. De EU Green Deal legt namelijk bepaalde doelstellingen vast. Zo moet de transportsector de uitstoot van broeikasgassen tegen 2050 met 90% verminderen. Dergelijke initiatieven kunnen leiden tot een opportuniteit om meer en nieuwe jobs te creëren. Dit is op voorwaarde dat werknemers over de juiste vaardigheden beschikken. In het onderzoek wil men een antwoord vinden op de volgende vragen:

• Welke sectoren zullen de grootste impact van de groene transitie ondervinden?
• Welke (nieuwe) vaardigheden zullen werknemers nodig hebben?
• Hoe zullen jobs hierdoor veranderen in de toekomst?

Groene jobs in Vlaanderen

Een belangrijk onderdeel van de groene transitie is dat er groene jobs gecreëerd worden. Er bestaat geen algemene definitie om groene jobs te omschrijven, maar ruwweg kan gesteld worden dat het jobs zijn die onderhevig zijn aan de groene transitie. Voor het onderzoek werd de classificatie door de Europese Commissie(opent in nieuw venster) gebruikt.

Uit het onderzoek van Trinomics blijkt dat het grootste deel van de jobs (74%) niet zwaar getroffen zal worden. Dit is omdat de grootste sector qua tewerkstelling in Vlaanderen, de dienstensector, weinig impact zal voelen van de groene transitie. Volgens het onderzoek zal de overige 26% van de jobs wel impact ondervinden, wat zich zal uiten in de volgende zaken:

• 16% kan beschouwd worden als Green Enhanced Skills jobs: bestaande jobs waarvoor aanzienlijke veranderingen in taken, vaardigheden en kennis nodig zijn, bijvoorbeeld elektriciens van elektrische voertuigen
• 4% van de jobs vormen Green New and Emerging jobs: jobs die gecreëerd worden om te voldoen aan de nieuwe behoeften van de groene transitie, bijvoorbeeld brandstofcelingenieurs
• 6% van de jobs zijn Green Increased Demand jobs: bestaande jobs waar veel vraag naar zal zijn als gevolg van de groene transitie, bijvoorbeeld ingenieurs in de hernieuwbare energie

Groene jobs zijn sterk geconcentreerd in de sectoren circulaire economie (in deze studie gedefinieerd als een verzameling van sectoren die het meest bij de overgang naar een circulaire economie betrokken zijn), nutsbedrijven (energie) en de bouw, en in mindere mate in de industrie. Deze sectoren zullen dan ook de grootste impact ondervinden van de groene transitie.

Groene vaardigheden in Vlaamse sectoren

Het onderzoek brengt in kaart welke vaardigheden belangrijk zullen zijn voor de groene transitie in volgende sectoren:

• Landbouw (en agrovoeding), bosbouw en visserij: Netwerken en teamwerk, analytische vaardigheden, ondernemerschap en probleemoplossend vermogen
• Maakindustrie en winningsindustrie: Kennis over duurzaam ontwerp en ingenieurstechnieken, (hernieuwbare) energie, efficiënte en circulaire productie, groene bedrijfsmodellen
• Bouwsector: Kennis over groene gespecialiseerde bouwtechnieken en -materialen zoals isolatie en ventilatiesystemen flexibiliteit, risicobeoordeling en creativiteit
• Nutsbedrijven: Vaardigheden in hernieuwbare energie en brede vaardigheden om de groene transitie te faciliteren
• Circulaire economie Een beter inzicht en meer betrokkenheid in het proces, soft skills, dienstverlenende vaardigheden, en hard skills, programmeren en repareren van apparatuur, en nieuwe vaardigheden, zoals materiaalwetenschappen
• Logistiek en transport: Zowel sociale vaardigheden, zoals teamwerk, communicatie en netwerking; maar ook meer ICT-vaardigheden, analytische vaardigheden en kennis van milieuregelgeving

De volgende stappen in het onderzoek

Met deze studie brengen we de groene vaardigheden die nodig zijn in de verschillende Vlaamse sectoren in kaart. Het onderzoek wijst uit dat de groene transitie naar verwachting een algemeen positief effect zal hebben op het aantal jobs en dat er specifieke behoeften zullen zijn aan algemene STEM-vaardigheden, levenslang leren en professionele en transversale vaardigheden. Het Departement Werk en Sociale Economie gaat met deze resultaten aan de slag, samen met de Vlaamse stakeholders. Daarnaast kunnen we ook uitkijken naar de implementatie roadmap van Trinomics midden 2023. De implementatie roadmap zal een tijdlijn bevatten, alsook de rollen en verantwoordelijkheden die stakeholders moeten opnemen om een geslaagde transitie op de arbeidsmarkt waar te maken.