A Green skills roadmap for Flanders

In het kader van het project ‘A green skills roadmap for Flanders’, met financiering van DG REFORM-Europese commissie, werden meerdere onderzoeken uitgevoerd om onze arbeidsmarkt klaar te maken voor de groene transitie. Er werd onderzocht welke groene vaardigheden Vlaanderen nodig heeft en welke goede praktijken het buitenland biedt. Daarnaast werden er workshops met stakeholders georganiseerd. Dat resulteerde in een high-level strategie ter ondersteuning van groene vaardigheden in Vlaanderen. In deze bijdrage staan we stil bij het eindproduct van het project: de implementatieroadmap voor de ontwikkeling van groene vaardigheden in Vlaanderen. Die roadmap bevat concrete acties om mee aan de slag te gaan en inspiratie om een goede governance voor groene vaardigheden op te zetten.

Acties

De roadmap preciseert de nodige acties en rangschikt ze volgens prioriteit op korte, middellange en lange termijn. Die acties kunnen ondergebracht worden in de verschillende actiegroepen.

Een governancestructuur opzetten - de coördinatie tussen Vlaamse stakeholders verbeteren om in te spelen op de groene transitie

Een goed functionerende governancestructuur is essentieel om het stappenplan en de strategie uit te voeren. Vandaag zijn veel actoren actief op het gebied van de ontwikkeling van groene vaardigheden. Het stroomlijnen van hun samenwerking zou het systeem als geheel ten goede komen. Daarvoor kan een Green Skills and Jobs Coalitie opgericht worden die de partners samenbrengt en met de acties uit het stappenplan aan de slag kan.

Er zijn vier verschillende acties voorzien:

1. Een gemeenschappelijk begrip en definitie van groene vaardigheden formuleren;
2. De impact van de groene transitie als een specifiek thema integreren in de competentieprognoses van Vlaanderen;
3. De strategie toepassen in alle Vlaamse milieu-, circulaire, klimaat- en energiebeleidskaders;
4. De beste governancestructuur installeren.

Medefinanciering voor specifieke activiteiten

Het verbeteren van groene vaardigheden gaat verder dan het creëren van bewustzijn. Er zijn meer fundamentele problemen waarin bedrijven, arbeidsmarktorganisaties, aanbieders van vaardigheden en de Vlaamse overheid moeten investeren om oplossingen te vinden. Bijkomende financiële steun kan ontwikkelingen op dit vlak stimuleren. We kijken naar hoe we de verschillende belanghebbenden kunnen motiveren via financiële instrumenten om het aanbod aan en de vraag naar groene vaardigheden te verbeteren. Twee belangrijke acties zijn:

1. Het ontwerpen van een reeks cofinancieringsmechanismen om de ontwikkeling van groene vaardigheden in Vlaanderen te vergemakkelijken en
2. Financiële overheidssteun voor de snelle ontwikkeling van groene vaardigheden bij werklozen en mensen die werkloos dreigen te worden.

De integratie van groene vaardigheden in het Vlaamse (beroeps)onderwijs en opleiding versnellen

Om ervoor te zorgen dat er meer werknemers zijn met de nodige groene vaardigheden, is het belangrijk om groene vaardigheden te integreren in het Vlaamse beroepsonderwijs- en -opleidingsstelsel en het hoger onderwijs. Hoewel dit al op ad hoc basis gebeurt, is het nodig om het proces te versnellen. De roadmap stelt vier acties voor om dit aan te pakken:

1. Verder bouwen op sectorale en intersectorale convenanten en overeenkomsten om de samenwerking tussen actoren te verbeteren en vraag en aanbod naar groene vaardigheden beter op elkaar af te stemmen,
2. Ontwikkelen van een tool om bedrijven te helpen hun huidige en toekomstige behoeften aan groene vaardigheden beter in te schatten, voortbouwend op de bestaande methodes voor het voorspellen van vaardigheden,
3. Het bestaande aanbod van groene vaardigheden in beroepsonderwijs- en -opleidingsprogramma’s en in het hoger onderwijs uitbreiden, hetzij in bestaande programma’s, hetzij door de creatie van nieuwe programma’s,
4. Plannen ontwikkelen voor de versnelling van groene vaardigheden en banen, die de hierboven voorgestelde acties omvatten.

Promotie en bewustmaking

Niet alle doelgroepen zijn even bewust van de potentiële voordelen van groene vaardigheden. We moeten aan de slag om groene vaardigheden bekender en zichtbaarder te maken, beter te integreren in het onderwijs- en opleidingsaanbod en groene vaardigheden meer waardering te geven. In de roadmap worden drie acties voorgesteld om die uitdagingen aan te pakken:

1. Een brede publieke promotiecampagne over groene vaardigheden met als doel het algemene bewustzijn te vergroten. De campagne kan gericht worden op heel Vlaanderen, met inbegrip van lerenden, werknemers en werkgevers, om hen bewust te maken van het belang vangroene vaardigheden en de kansen die deze bieden om de groene transitie aan te pakken.
2. De promotie van bestaande programma’s voor beroepsonderwijs en -opleiding die lerenden opleiden voor groene banen.
3. Een campagne die zich richt op het profiel van groene vaardigheden onder werkgevers, bijvoorbeeld met de invoering van een ‘label voor groene vaardigheden’ voor programma’s voor beroepsonderwijs en -opleiding.

Kennisdeling en leren van elkaar

In Vlaanderen is al veel kennis aanwezig over groene vaardigheden. Ook werden verschillende succesvolle projecten rond het verbeteren van groene vaardigheden geïmplementeerd. De verschillende actoren in het veld zijn echter niet altijd op de hoogte van dergelijke initiatieven. Daarom is ook kennisdeling en peer-learning (leren van elkaar) belangrijk, zodat belanghebbenden hun ervaringen kunnen delen en geïnformeerd worden over goede praktijken. We identificeren vier acties:

1. Ondersteunen van koploperbedrijven en sectorale organisaties om hun ervaringen te delen;
2. Opzetten van een online centrale informatiehub, met alle informatie met betrekking tot de bovenvermelde brede publieke promotiecampagne voor groene vaardigheden;
3. Opzetten van thematische netwerken tussen aanbieders van (beroeps)opleidingen en de wereld van het werk;
4. Groene vaardigheden integreren in beroepsopleidingen voor leraren en train de trainer-programma’s.

Volgende stap

Als vervolgstap kan een Green Skills en Jobs Coalitie opgezet worden. Die coalitie kan aan de slag gaan met de strategie en de acties en kan ook de vormgeving van een meer permanente governancestructuur onder de loep nemen.