1. De aanvraag strekt er toe bevestiging te krijgen dat:

1.1. de voorgenomen schenking van de volle eigendom van familiale bedrijfsactiva (landbouwgronden met landgebouw) door de schenkers (vanuit de huwgemeenschap), onder last opgelegd aan de begiftigde een geldsom te betalen aan de schenkers, gekwalificeerd kan worden als schenking en dus geen rechtshandeling ten bezwarende titel uitmaakt;

1.2. de vrijstelling van schenkbelasting aldus voor de volledige waarde van de schenking geldt, zonder aftrek van de last (art. 2.8.3.0.1, §1 VCF);

1.3. de belastbare grondslag aldus gelijk is aan de bruto-verkoopwaarde van de geschonken goederen (art. 2.8.3.0.1, §1, VCF);

1.4. de last bedongen ten bate van de schenkers niet wordt in aanmerking genomen (art. 2.8.3.0.1, §1, in fine VCF); voor de toepassing van het tarief rekening wordt gehouden met de aard van de geschonken goederen;

1.5. de algemene misbruikbepaling van artikel 3.17.0.0.2 VCF niet van toepassing is.

II.A. Identiteit van de aanvrager en de partijen

2. De aanvraag wordt ingediend door mevrouw […] en mevrouw […], te […], namens:

2.1. de heer X, R.R. […], geboren te […] op xx.xx.1970, en zijn echtgenote;

2.2. Mevrouw Y […], geboren te […] op xx.xx.1970,

samenwonende te […].

Hierna genoemd “Schenkers”.

2.3. De heer Z, […], ongehuwd, geboren te […] op xx.xx.1995, wonende te […].

Hierna genoemd “Begiftigde”.

3. De heer X en mevrouw Y zijn gehuwd op xx.xx.1994 onder het wettelijk stelsel bij gebrek aan huwelijkscontract, gewijzigd, doch met behoud van het stelsel, ingevolge akte verleden voor meester […], notaris te […], op xx.xx.2009, nadien ongewijzigd tot op heden volgens hun verklaring.

4. Tot het gemeenschappelijk vermogen van echtgenoten X-Y behoren onder meer:

4.1. de familiale onderneming […] met BTW-nummer […];

4.2. de familiale onderneming […] met BTW-nummer […].

4.3. Onder meer volgende activa (onroerende goederen) hangen af van voormelde familiale ondernemingen:

• - […], enige afdeling, sectie E, nummer […];
• - […], enige afdeling, sectie E, nummer […];
• - […], enige afdeling, sectie E, nummer […];
• - […], enige afdeling, sectie E, ex nummer […];
• - […], vijfde afdeling […], sectie C, nummer […] (hierna genoemd "activa").

5. De echtgenoten X-Y hebben twee kinderen en wensen een schenking te doen van de volle eigendom van deze activa aan één van hun kinderen, zijnde de zoon Z, hiervoor genoemd, met toepassing van de vrijstelling van schenkbelasting overeenkomstig art. 2.8.6.0.3 VCF, doch onder last voor de begiftigde om een bedrag van […] EUR te betalen aan de Schenkers.

6. Tot slot hebben de echtgenoten X-Y hun fiscale woonplaats reeds meer dan vijf jaar in het Vlaamse Gewest.

II. B. Beschrijving van de voorgenomen verrichting(en)

7. De echtgenoten X-Y wensen de volle eigendom van voormelde activa te schenken met toepassing van de vrijstelling van schenkbelasting overeenkomstig art. 2.8.6.0.3 VCF aan de begiftigde. De totale verkoopwaarde in volle eigendom van de activa wordt geschat op […] EUR ingevolge bijgevoegd schattingsverslag van de heer […], taxateur bij […].

8. In deze schenkingsakte wensen zij een last te bedingen voor de begiftigde om een bedrag van […] EUR te betalen aan de Schenkers.

9. De Schenkers wensen de volle eigendom van deze activa te schenken aan de Begiftigde met toepassing van vrijstelling van schenkbelasting overeenkomstig art. 2.8.6.0.3 VCF.

Opdat de schenking in aanmerking zou komen voor de vrijstelling van schenkbelasting overeenkomstig artikel 2.8.6.0.3 VCF dient op het ogenblik van de schenking uiteraard cumulatief voldaan te zijn aan volgende voorwaarden:

9.1 de onderneming moet door de schenker of zijn partner, al dan niet samen met anderen, persoonlijk worden geëxploiteerd als bepaald in artikel 2.8.6.0.3, §2, 1°, VCF;

9.2. de over te dragen activa moeten door de schenker of zijn partner beroepsmatig zijn geïnvesteerd in de familiale onderneming als bepaald in artikel 2.8.6.0.3, §1, 1°, VCF;

9.3. de overgedragen onroerende goederen mogen niet hoofdzakelijk tot bewoning worden aangewend of bestemd zijn zoals bepaald in artikel 2.8.6.0.3, §1, 1°, VCF.

10. De relevante wetsbepalingen betreffen vooreerst artikel 2.8.3.0.1, §1, VCF en artikel 2.8.3.0.1, §3, VCF.

11. Schenking onder last

Overeenkomstig artikel 2.8.1.0.1 Vlaamse Codex Fiscaliteit wordt de schenkbelasting gevestigd n.a.v. de registratie (of verplichting tot registratie) van akte of geschriften die tot bewijs strekken van een schenking onder de levenden.

Art. 2.8.3.0.1, §1, VCF bepaalt dat aan de begiftigde opgelegde lasten niet in mindering mogen worden gebracht van de belastbare grondslag van de schenkbelasting. Hierop wordt een uitzondering gemaakt door art. 2.8.3.0.1, §3, VCF m.b.t. lasten ten voordele van een derde.

Art. 2.8.3.0.1, §1, VCF luidt als volgt: "Voor de schenkingen onder de levenden van roerende en onroerende goederen wordt een schenkbelasting geheven op het aandeel van elke begiftigde, op basis van de verkoopwaarde van de geschonken goederen, zonder aftrek van de lasten.”.

Art. 2.8.3.0.1 ,§ 3, VCF luidt als volgt: "Voor de toepassing van paragraaf 2 wordt de last die bestaat uit een som, een rente of een pensioen, onder kosteloze titel bedongen ten voordele van een derde die aanvaardt in hoofde van die derde als schenking belast en wordt de last van het aandeel van de hoofdbegiftigde afgetrokken. "

De schenkers, begunstigden van de last, zijn in deze rechtshandeling evenwel geen derde.

12. Rechtshandeling ten kosteloze titel

In de rechtsleer wordt geoordeeld dat, indien de last bedongen is in het voordeel van de schenker(s) (zoals in casu), de kwalificatie van de rechtshandeling afhankelijk is van de waarde van de last[1]. Concreet zou de rechtshandeling haar kosteloze karakter maar verliezen indien de waarde van de last deze van de geschonken goederen benadert of evenaart[2].

De voorafgaande beslissing nr. 16032 dd. 25.07.2016 vermeldt "De last belet niet dat de overeenkomst in haar geheel een gift is, wanneer de waarde van de last lager is dan die van de geschonken goederen, zodat de verrichting voor de begiftigde nog een voordeel oplevert.".

In de voorafgaande beslissing nr. 16002 dd. 25.01.2016 wordt tevens bevestigd door Vlabel dat de schenking onder last "geen aanleiding geeft om de voorgenomen schenking te herkwalificeren tot een rechtshandeling onder bezwarende titel. De lasten beletten niet dat de overeenkomst in haar geheel een gift is, wanneer de waarde van de lasten lager is dan die van de geschonken goederen, zodat de verrichting voor de begiftigde nog een voordeel oplevert.".

Ook in de voorafgaande beslissing nr 17038 werd door VLABEL gesteld dat “enkel indien de lasten de waarde van de geschonken goederen evenaren of te boven gaan, er geen sprake meer is van een schenking, maar van een handeling onder bezwarende titel.

In deze beslissing behield de begiftigde een substantieel voordeel van twaalf procent (12%), zonder rekening te houden met eventuele financieringskosten ter betaling van de last.

13. Concreet

De begiftigde is geïnteresseerd om samen met zijn toekomstige echtgenote de exploitatie van voormelde familiale ondernemingen verder te zetten; zijn broer heeft andere toekomstplannen.

De schenkers hebben de uitdrukkelijke bedoeling om de begiftigde te bevoordelen door middel van een schenking als voorschot op zijn erfdeel.

De last om aan de schenkers een bedrag te betalen van […] EUR wordt opgelegd om diverse redenen:

• Gezien de leeftijd van de schenkers (beiden worden 50 jaar) is het nog te vroeg om hun loopbaan te beëindigen. De schenkers hebben geïnvesteerd in de opstart van een ander bedrijf, dat zij verder willen ontwikkelen. Verder wensen zij op een comfortabele manier verder in hun levensonderhoud te kunnen voorzien.
• Bovendien wensen zij hun kinderen gelijk te behandelen en zullen zij op termijn eveneens een geldsom schenken aan hun andere zoon.

De waarde van de aan de begiftigde opgelegde last is lager is dan die van de geschonken goederen, zodat de verrichting voor de begiftigde nog een substantieel voordeel oplevert.

Voor de betaling van de last zal de begiftigde immers een financiering aangaan bij de bank. Uit het bij de aanvraag gevoegde kredietvoorstel blijkt dat de begiftigde, na het betalen van de last aan de schenkers, de intresten van […] euro en de notariskosten (begroot op maximum […] euro) bij de bank voor het aangaan van een financiering, nog een substantieel voordeel zal behouden van […] euro.

Er is aldus geen aanleiding om de voorgenomen schenking te herkwalificeren tot een rechtshandeling onder bezwarende titel.

De last belet immers niet dat de overeenkomst in haar geheel een gift is, wanneer de waarde van de last lager is dan die van de geschonken goederen, zodat de verrichting voor de Begiftigde nog een voordeel oplevert.

Gelet op artikel 3.22.0.0.1 VCF komt het besluitvormingsorgaan tot de volgende voorafgaande beslissing:

14. Onder voorafgaande beslissing wordt verstaan de juridische handeling waarbij de bevoegde entiteit van de Vlaamse administratie overeenkomstig de bepalingen die van kracht zijn, vaststelt hoe de bepaling van de VCF wordt toegepast op een bijzondere situatie of verrichting, die op fiscaal vlak nog geen uitwerking heeft gehad.

De Vlaamse Belastingdienst doet bijgevolg geen uitspraak over de rechtsgeldigheid van overeenkomsten op burgerlijk vlak.

15. Volgende artikelen uit de VCF worden onderzocht:

- Art. 2.8.3.0.1, §1, VCF

"Voor de schenkingen onder de levenden van roerende en onroerende goederen wordt een schenkbelasting geheven op het aandeel van elke begiftigde, op basis van de verkoopwaarde van de geschonken goederen, zonder aftrek van de lasten.";

- Art. 2.8.3.0.1, § 3, VCF

"Voor de toepassing van paragraaf 2 wordt de last die bestaat uit een som, een rente of een pensioen, onder kosteloze titel bedongen ten voordele van een derde die aanvaardt, in hoofde van die derde als schenking belast en wordt de last van het aandeel van de hoofdbegiftigde afgetrokken.";

16. Een schenking met last is een schenking waarbij de begiftigde er zich toe verbindt een bepaalde tegenprestatie te leveren.

Deze tegenprestatie wordt aan de begiftigde opgelegd door de schenkers en kan zijn bedongen in hun eigen voordeel of in het voordeel van een derde.

17. In casu worden de geschonken bedrijfsactiva door de aanvragers gewaardeerd op […] euro. Rekening houdende met de opgelegde last zou de hoofdbegiftigde een voordeel van […] euro verkrijgen, hetzij amper 13% van de schenking.

18. In geval van een schenking met last moet worden uitgemaakt of de overeenkomst nog wel de aard van een schenking heeft dan wel als een rechtshandeling onder bezwarende titel moet gekwalificeerd worden.

19. De last belet niet dat de overeenkomst in haar geheel een gift is, wanneer de waarde van de last lager is dan die van de geschonken goederen, zodat de verrichting voor de begiftigde nog een voordeel oplevert.

Uit de gegevens van de aanvraag blijkt echter dat de schenking de hoofdbegiftigde geen substantieel voordeel oplevert. De hoofdbegiftigde moet de schenkers een som van […] euro betalen om in hun levensonderhoud te voorzien. Hij zal hiervoor (deels) een krediet moeten aangaan waarvoor intresten moeten worden betaald waardoor het voordeel dus in grote mate wordt ingekort.

Bovendien kan de vraag gesteld worden of er sprake is van begiftigingsinzicht bij de schenkers. De schenkers leggen aan de hoofdbegiftigde een last op van […] euro die aan hen moet betaald worden opdat de verrichting voor hen financieel haalbaar is. Eigen aan een schenking is de verarming van de schenkers. Op basis van de feiten weergegeven in de aanvraag blijkt dat de schenkers hier niet toe bereid zijn.

Gelet op het aangegane krediet kan de vraag gesteld worden of er sprake is van een verrijking van de begiftigde, eigen aan de schenking. Gelet op de schuld die de begiftigde jaren zal moeten afbetalen lijkt dit niet het geval te zijn.

20. Uit het geheel van de feiten blijkt dan ook dat de schenking met last voornamelijk ingegeven is door fiscale motieven. De verkoop van de onderneming maakt het verkooprecht (10%) van toepassing op de overgedragen onroerende goederen. Terwijl de schenking van de bedrijfsactiva kan gebeuren tegen de vrijstelling voor de schenking van familiale ondernemingen.

De ingeroepen niet fiscale motieven zijn geen valabele argumenten om het vermoeden van fiscaal misbruik te weerleggen.

Gelet op het voorgaande zal de voorgenomen schenking geherkwalificeerd worden tot een rechtshandeling onder bezwarende titel.

Deze beslissing heeft alleen betrekking op registratiebelasting en doet geen uitspraak over andere belastingen.

[1] R. BARBAIX, “§3. Lasten en modaliteiten. Last” in A. VERBEKE , F. BUYSSENS en H. DERYCKE, Handboek Estate Planning. Algemeen deel 2. Vermogensplanning met effect bij leven, Gent, Larcier; 2009, 496

[2] Zie R. BARBAIX, “§3. Lasten en modaliteiten. Last” in A. VERBEKE, F. BUYSSENS en H. DERYCKE, Handboek Estate Planning. Algemeen deel 2. Vermogensplanning met effect bij leven, Gent, Larcier; 2009, 496 en de verwijzingen daar.