Afdeling 3. Toelagen, vergoedingen en sociale voordelen

Onderafdeling 3. Onregelmatige prestaties

Artikel 44

Deze onderafdeling is niet van toepassing op:

de algemeen directeur, de adjunct-algemeendirecteur, de financieel directeur, de provinciegriffier en de financieel beheerder van de provincie;
de personeelsleden van het niveau A;
het kabinets- en fractiepersoneel.

Toelichting

Beleidsruimte

Voorbeeldbepalingen

Artikel 45

§1. Naast de wettelijk voorgeschreven inhaalrust krijgen personeelsleden de volgende voordelen:

per uur nachtprestaties tussen 22 uur en 6 uur een van de volgende voordelen:
1. een kwartier extra inhaalrust;
2. een toeslag op het uursalaris die gelijk is aan 25% van het uursalaris;
per uur prestaties tussen 0 uur en 24 uur op een zondag of een feestdag als vermeld in artikel 55, een van de volgende voordelen:
1. een uur extra inhaalrust;
2. een toeslag op het uursalaris die gelijk is aan 100% van het uursalaris;
per uur prestaties tussen 0 uur en 24 uur op een zaterdag een van de volgende voordelen:
1. extra inhaalrust van maximaal een uur;
2. een toeslag op het uursalaris van maximaal 100% van het uursalaris.

De salarisbijslag en uurtoeslagen voor onregelmatige prestaties die sommige personeelscategorieën in de door een hogere overheid gefinancierde gezondheidsinstellingen krijgen, zijn nooit cumuleerbaar met de toeslagen vermeld in dit artikel. Die salarisbijslag en uurtoeslagen worden wat de bedragen en voorwaarden betreft, toegekend in overeenstemming met de onderrichtingen van de hogere financierende overheid.

De raad bepaalt in de rechtspositieregeling of de extra inhaalrust of de toeslag voor nachtprestaties cumuleerbaar is met de extra inhaalrust of de toeslag voor prestaties op zaterdagen, zondagen of feestdagen.

§2. Naast de wettelijk voorgeschreven inhaalrust krijgt het verzorgend personeelslid in een erkende dienst voor gezinszorg, vermeld in artikel 1, 25°, van bijlage 2 die bij het besluit van de Vlaamse Regering van 28 juni 2019 betreffende de programmatie, de erkenningsvoorwaarden en de subsidieregeling voor woonzorgvoorzieningen en verenigingen voor mantelzorgers en gebruikers is gevoegd, per uur prestaties op weekdagen tussen achttien en twintig uur een van de volgende voordelen:

een toeslag op het uursalaris die gelijk is aan 15% van het uursalaris;
9 minuten extra inhaalrust.

In afwijking van paragraaf 1, 3°, krijgt het verzorgend personeel, als vermeld in het eerste lid, per uur prestaties tussen 0 en 24 uur op een zaterdag een van de volgende voordelen:

een toeslag op het uursalaris die gelijk is aan minimaal 30% en maximaal 100% van het uursalaris;
minimaal 18 minuten en maximaal één uur extra inhaalrust.

De extra inhaalrust of toeslag voor prestaties op zaterdag bedraagt in voorkomend geval nooit meer dan de extra inhaalrust of de toeslag voor prestaties op zondag, als vermeld in paragraaf 1, eerste lid, 2°.

De raad bepaalt in de rechtspositieregeling of de extra inhaalrust of de toeslag voor nachtprestaties, vermeld in paragraaf 1, eerste lid, 1°, cumuleerbaar is met de extra inhaalrust of de toeslag voor prestaties op zaterdagen.

In deze paragraaf wordt verstaan onder weekdag: elke dag van de week, behalve zaterdag, zondag en feestdagen.

§3. Als berekeningsbasis voor de toeslag, vermeld in het paragraaf 1, eerste lid, en paragraaf 2, eerste en tweede lid, geldt het uursalaris, eventueel verhoogd met de volgende toelagen:

de haard- of standplaatstoelage, vermeld in artikel 33, tweede lid;
de toelage voor het waarnemen van een hogere functie, vermeld in artikel 38, eerste lid, 2°;
de toelage voor opdrachthouderschap, vermeld in artikel 38, eerste lid, 6°;
de mandaattoelage, vermeld in artikel 38, eerste lid, 5°.

Toelichting

Arbeidstijdwet – Arbeidswet

Het moet worden benadrukt dat de regeling over onregelmatige prestaties bovenop de andere wettelijke regeling komt en daarmee wordt bedoeld:

de wet van 14 december 2000 tot vaststelling van sommige aspecten van de organisatie van de arbeidstijd in de openbare sector (Arbeidstijdwet);
de Arbeidswet van 16 maart 1971.

De Arbeidswet is van toepassing op de overheidswerknemers als ze werken in “instellingen die een industriële of commerciële activiteit uitoefenen of door instellingen die geneeskundige, profylactische of hygiënische verzorging verlenen”.

In alle andere gevallen is de Arbeidstijdwet van toepassing.

Of de sportdienst van een gemeente ingedeeld wordt in de categorie van de “industriële of commerciële activiteiten” is een feitenkwestie. Zo heeft in een geschil over de werkuren in een gemeentelijke sportdienst de inspectiedienst Toezicht op de Sociale Wetten geoordeeld dat de sporthal onder de Arbeidstijdwet van 14 december 2000 valt. In een ander geval kan dezelfde inspectiedienst op basis van de concrete situatie tot een tegenovergestelde conclusie komen.

Er is voor zondagwerk en nachtarbeid (prestaties tussen 20 uur en 6 uur) een verschil in compensatieverplichtingen en rusttijden tussen die twee wetten. Naargelang van de toepasselijke wetgeving gelden er andere grenstijden en compensatieregels. Er moet dus op de eerste plaats duidelijkheid ontstaan over welke wetgeving precies van toepassing is. Het komt dus het bestuur zelf toe om te oordelen onder welke wet de betrokken dienst valt rekening houdend met de beoogde doelstellingen (industriële of commerciële activiteiten).

Ingeval van twijfel wordt de zaak het best voorgelegd aan de bevoegde federale overheidsdienst (FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, Algemene Directie Individuele Arbeidsbetrekkingen, Afdeling van de reglementering van de individuele arbeidsbetrekkingen, Ernest Blerotstraat 1, 1070 Brussel).

Besturen kunnen ook terecht bij het regionale kantoor van de diensten voor het Toezicht op de Sociale Wetten. De adressen, openingsuren voor het publiek en telefoonnummers van die diensten zijn te vinden op www.werk.belgie.be(opent in nieuw venster).

De Arbeidstijdwet vormt de basis voor de regeling. Om die reden wordt in dit besluit van de Vlaamse Regering de formulering van artikel 5, §2, 1°, van de Arbeidstijdwet overgenomen.

Vaststellen keuze en modaliteiten

De raad stelt op grond van artikel 186 van het DLB de keuze tussen de toeslagen en de extra inhaalrust vast en de bijhorende modaliteiten. De besturen bepalen zelf op welke wijze de wettelijk voorgeschreven inhaalrust en de extra inhaalrust worden genomen, voor zover de wettelijke voorschriften inzake de verplichte inhaalrust en de grenzen van de arbeidstijd gerespecteerd worden. Ofwel worden inhaalrust en extra inhaalrust gewoon uitgevoerd op basis van een afspraak tussen het betrokken personeelslid en zijn diensthoofd, ofwel wordt de opname ervan aan regels onderworpen. De eerste werkwijze is wellicht haalbaar als onregelmatige prestaties zeldzaam zijn en op een beperkt personeelsbestand slaan. In de andere gevallen is het praktischer om algemene regels vast te stellen waaraan de diensthoofden en de personeelsleden zich moeten houden.

Regels kunnen bijvoorbeeld zijn:

de extra inhaalrust is cumuleerbaar tot een volledige dag;
de extra inhaalrust wordt binnen een termijn van X kalenderdagen genomen;
de extra inhaalrust wordt een week op voorhand ingeroosterd;
de extra inhaalrust wordt tegelijk met de gewone inhaalrust genomen;
…

Voor de vaststelling van die regels is de raad bevoegd.

Bijzondere regeling: verzorgend personeelslid in een erkende dienst voor gezinszorg

Voor de categorie van de verzorgende personeelsleden in de erkende diensten van gezinszorg, zoals beschreven in artikel 1, 25°, van bijlage 2 die bij het besluit van de Vlaamse Regering van 28 juni 2019 betreffende de programmatie, de erkenningsvoorwaarden en de subsidieregeling voor woonzorgvoorzieningen en verenigingen voor mantelzorgers en gebruikers, worden in de tweede paragraaf twee bijzondere vormen van toeslag voor buitengewone prestaties vastgesteld. Er wordt een toeslag toegekend van 15% voor prestaties geleverd op werkdagen tussen 18 uur en 20 uur en een toelage van minstens 30% tot maximaal 100% voor prestaties geleverd op zaterdag. Die afwijkende toeslagregeling voor de verzorgende personeelsleden in erkende diensten van gezinszorg voor prestaties geleverd op zaterdag vloeit voort uit de subsidiëring die lokale besturen voor deze prestaties ontvangen op basis van artikel 53, bijlage 2, van het besluit van de Vlaamse Regering van 28 juni 2019 betreffende de programmatie, de erkenningsvoorwaarden en de subsidieregeling voor woonzorgvoorzieningen en verenigingen voor mantelzorger en gebruikers. Die toeslagen voor het verzorgend personeel kunnen ook omgezet worden in inhaalrust.

Cumulverbod personeel hoger gefinancierde gezondheidsinstellingen

De salarisbijslag en uurtoeslagen voor onregelmatige prestaties die sommige personeelscategorieën in de door de hogere overheid (zowel de federale als Vlaamse) gefinancierde gezondheidsinstellingen krijgen, zijn nooit cumuleerbaar met de toeslagen vermeld in artikel 45 van dit besluit van de Vlaamse Regering (zie ook de toelichting bij artikel 2 van dit besluit). Die salarisbijslag en uurtoeslagen worden wat de bedragen en voorwaarden betreft, toegekend in overeenstemming met de onderrichtingen van de hoger financierende overheid.

Interpretaties

Wettelijke bepalingen inzake de bekendmakingstermijn voor variabele uurroosters van deeltijdse personeelsleden

De arbeidsdeal, zoals vertaald in de wet van 3 oktober 2022 houdende diverse arbeidsbepalingen, bepaalt dat een bestuur dat deeltijdse personeelsleden met variabele uurroosters tewerkstelt, het uurrooster op voorhand aan deze werknemers moet meedelen. De termijn waarbinnen die bekendmaking moet gebeuren, is minimaal zeven werkdagen.   

De werkgever moet de bekendmakingstermijn vermelden in het arbeidsreglement.

Buitengewone prestaties voor personeelsleden van woon-zorgcentra

Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen een woonzorgcentrum (WZC) dat uitgebaat wordt door een OCMW en een WZC dat uitgebaat wordt door een welzijnsvereniging.

Een WZC dat uitgebaat wordt door een OCMW-bestuur:

Artikel 2, §2 van het BVR RPR van 20 januari 2023 bepaalt de afwijkingsmogelijkheden in het toepassingsgebied en schrijft voor dat, tenzij anders bepaald, de raad in de rechtspositieregeling bepaalt welke bepalingen van dit besluit van toepassing zijn voor het personeel van de door de hogere overheid erkende, vergunde of gesubsidieerde zorginstellingen, dat is ingestapt in de functieclassificatie ter uitvoering van het Zesde Vlaams Intersectoraal akkoord van 30 maart 2021 voor de social/non-profitsectoren. Bijkomend wordt in datzelfde artikel, maar in §1, 2de lid ook voorgeschreven dat op het personeel van een zorginstelling of het personeel dat ter beschikking wordt gesteld in een zorginstelling, en die door de hogere overheid gefinancierd wordt, de regelingen worden toegepast die verenigbaar zijn met de erkennings- en subsidiëringsnormen van die hogere overheid.

Concreet betekent dit dat er voor de buitengewone prestaties voor de zogenaamde gezinsonvriendelijke uren (werken op zaterdag, zondag, feestdagen en avond- en nachtprestaties) drie keuzemogelijkheden zijn:

De forfaitaire 11% toelage. Die toelage wordt vastgesteld in overeenstemming met de omzendbrieven ter zake.
De regeling voor buitengewone prestaties zoals vastgesteld in het artikel 45 van BVR RPR van 20 januari 2023.
Een alternatieve regeling die verenigbaar moet zijn met de erkennings- en financieringsrichtlijnen die worden opgelegd door de subsidiërende hogere overheid. Omdat het dezelfde hogere overheid is die ook de woon-zorgcentra van de private sector erkent en financiert, kan een woon-zorgcentrum dat wordt uitgebaat door een OCMW kiezen voor dezelfde toelagen voor buitengewone prestaties als een WZC dat het paritair comité 330 volgt. Die keuze kan gemotiveerd worden door te verwijzen naar de concurrentiepositie van het WZC en het gelijke speelveld voor de beide types van woonzorgcentra. Het gaat met andere woorden om een regeling “die verenigbaar is met de erkennings- en subsidiëringsnormen van die hogere overheid”.

De gekozen regeling voor de verloning van buitengewone prestaties moet vanzelfsprekend aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur voldoen en de toets van de billijkheid doorstaan.

Een WZC dat door een welzijnsvereniging wordt uitgebaat:

Ook de welzijnsverenigingen vallen onder het toepassingsgebied van het BVR RPR van 20 januari 2023 (cf. artikel 1, §1, eerste lid, 6° dat uitvoering geeft aan artikel 488, §1, van het DLB). Ook zij zijn met andere woorden gebonden aan de grenzen van dit besluit van de Vlaamse Regering.

De welzijnsverenigingen zijn niet (meer) gehouden aan dezelfde regeling als van toepassing op het OCMW-personeel. Zij kunnen een eigenstandige regeling uitwerken, maar die moet steeds worden vastgesteld met respect voor de grenzen van het BVR RPR van 20 januari 2023, tenzij kan worden afgeweken met toepassing van artikel 2, §1, 2de lid (zie hiervoor).

Voor deze concrete vraag wil dat zeggen voor het vaststellen van de toelagen voor buitengewone prestaties uit dezelfde opties kan worden gekozen als hierboven vermeldt.

Beleidsruimte

Relevante regelgeving

Voorbeeldbepalingen

Artikel 46

§1. In dit artikel wordt verstaan onder:

overuren: de uitzonderlijke prestaties die het personeelslid op verzoek van het bestuur verricht bovenop de uren die het op grond van de gewone arbeidstijdregeling op weekbasis verricht;
overloon: een toeslag bovenop het salaris.

Dit artikel is niet van toepassing op de personeelsleden die onder het toepassingsgebied van de Arbeidswet van 16 maart 1971 vallen.

§2. Personeelsleden die overuren presteren, krijgen compenserende inhaalrust binnen de termijn, vermeld in artikel 8 van de wet van 14 december 2000 tot vaststelling van sommige aspecten van de organisatie van de arbeidstijd in de openbare sector. De compenserende inhaalrust is gelijk aan de duur van de overuren.

§3. Als over een periode van vier maanden de gemiddelde arbeidstijd groter is dan 38 uur per week voor voltijdse prestaties of groter is dan de gewone arbeidstijdregeling op weekbasis bij deeltijdse prestaties, wordt met behoud van de toepassing van de regeling, vermeld in paragraaf 4, aan het personeelslid bovenop het uursalaris ofwel overloon betaald in de vorm van een toeslag, ofwel extra inhaalrust toegekend.

Het overloon, vermeld in het eerste lid, of de extra inhaalrust, vermeld in het eerste lid, bedraagt:

een toeslag van 25% per uur voor overuren op weekdagen tussen 6 uur en 22 uur;
een toeslag van maximaal 25% per uur voor overuren op weekdagen tussen 22 uur en 6 uur;
een toeslag van maximaal 25% per uur voor overuren op zaterdagen tussen 0 uur en 24 uur;
een toeslag van maximaal 25% per uur voor overuren op zondagen of op feestdagen als vermeld in artikel 55, tussen 0 uur en 24 uur.

Als berekeningsbasis voor het overloon, vermeld in het tweede lid, geldt het uursalaris, eventueel verhoogd met de volgende toelagen:

de haard- of standplaatstoelage, vermeld in artikel 33, tweede lid;
de toelage voor het waarnemen van een hogere functie, vermeld in artikel 38, eerste lid, 2°;
de toelage voor opdrachthouderschap, vermeld in artikel 38, eerste lid, 6°;
de mandaattoelage, vermeld in artikel 38, eerste lid, 5°.

§4. De personeelsleden krijgen, als ze gedurende een periode van vier maanden overuren gepresteerd hebben op verschillende tijdstippen als vermeld in paragraaf 3, tweede lid, 1° tot en met 4°, en het totaal aan gepresteerde overuren binnen die periode van vier maanden niet hebben kunnen compenseren met inhaalrust, voor de nog resterende overuren het meest gunstige overloon of de meest gunstige regeling van extra inhaalrust, die wordt vastgesteld met toepassing van paragraaf 3, tweede lid.

Toelichting

Beleidsruimte

Voorbeeldbepalingen

Rechtspositieregeling voor lokale besturen

Onderafdeling 3. Onregelmatige prestaties

Artikel 44

Artikel 45

Artikel 46