Dit artikel maakt van het vakantiegeld en de eindejaarstoelage een verplichte toelage (eerste lid). Enkel de eindejaarstoelage kan eventueel worden omgezet in een ander voordeel (cf. artikel 32 van dit besluit).

Met dit besluit van de Vlaamse Regering wordt het besluit van de Vlaamse Regering van 13 september 2002 betreffende de toekenning en de vaststelling van het vakantiegeld van het gemeentepersoneel en het provinciepersoneel opgeheven en worden de bepalingen daarvan geïntegreerd in dit besluit van de Vlaamse Regering.

De juridische grondslag voor het vakantiegeld is terug te vinden in het decreet van 8 mei 2002 houdende wijziging van verschillende bepalingen betreffende de haard- en standplaatstoelage en het vakantiegeld van het gemeente- en provinciepersoneel. Dat decreet heeft artikel 148 van de Nieuwe Gemeentewet gewijzigd en een artikel 71bis in de Provinciewet ingevoegd. Die artikelen werden niet opgeheven door het DLB en het Provinciedecreet.

Ook het recht op de haard- en standplaatstoelage wordt geregeld in artikel 148, tweede lid, van de Nieuwe Gemeentewet. “Het gemeentepersoneel ontvangt een haard- en standplaatstoelage onder dezelfde voorwaarden als het personeel van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.”

De voorwaarden werden voor de duidelijkheid overgenomen in dit besluit van de Vlaamse Regering, zodat vaststaat dat alle personeelsleden, dus ook het personeel van het OCMW, onder dezelfde voorwaarden een haard- en standplaatstoelage genieten.

Haard- en standplaatstoelage:

De haard- en standplaatstoelage is een maandelijkse toelage die het salaris aanvult als een personeelslid aan bepaalde voorwaarden voldoet.

De toelage wordt toegekend aan zowel statutaire personeelsleden als contractanten waarvan het geïndexeerde bruto jaarsalaris maximaal 18.945,86 euro aan 100% bedraagt.

Voor de berekening van de haard- en standplaatstoelage wordt enkel rekening gehouden met het salaris. Er worden geen toelagen en vergoedingen meegerekend. De besturen kunnen autonoom beslissen of ze de toelage van 11% voor onregelmatige prestaties in de zorg meerekenen voor de berekening van de haard- en standplaatstoelage of niet.

Bij onvolledige prestaties wordt de haard- of standplaatstoelage overeenkomstig verminderd.

Als het personeelslid gehuwd is of feitelijk of wettelijk samenwoont of een alleenstaande is aan wie een groeipakket is toegewezen, wordt een haardtoelage uitbetaald. Er wordt een standplaatstoelage toegekend als er geen recht is op een haardtoelage.

Ook bij co-ouderschap wordt de haardtoelage toegekend aan het personeelslid dat het groeipakket ontvangt.

Hebben beide partners recht op een haardtoelage, dan wordt aan één van de partners de haardtoelage toegekend. Dat is degene met het laagste niet-geïndexeerde bruto jaarsalaris. De andere partner krijgt dan de standplaatstoelage.

Om de haard- en standplaatstoelage correct te kunnen berekenen is het belangrijk om elke wijziging in de gezinssamenstelling mee te delen aan de personeelsdienst.

Samenhang met gewijzigde salarisschalen

De grensbedragen van de haard- en standplaatstoelage liggen vast en kunnen niet worden aangepast.

Een verhoging van de salarisschalen kan leiden tot het overschrijden van die grensbedragen waardoor een haard- of standplaatstoelage niet meer moet worden toegekend. Dit kan ervoor zorgen dat het personeelslid ondanks een salarisverhoging toch een lager netto-inkomen ontvangt. Het bestuur houdt hier best rekening mee wanneer het zijn salarisschalen wil herbekijken. Zie ook de toelichting bij artikel 25.

Regelgeving haard- en standplaatstoelage

• Gecoördineerde Nieuwe Gemeentewet van 24 juni 1988(opent in nieuw venster)
• Decreet van 8 mei 2002(opent in nieuw venster) houdende wijziging van verschillende bepalingen betreffende de haard- en standplaatstoelage en het vakantiegeld van het gemeente- en provinciepersoneel
• Verwijzing naar het VPS voor de toekenning en berekening van de haard- en standplaatstoelage Vlaams Personeelsstatuut – deel 7: verloning – titel 2: toelagen

Bekijk de voorbeeldbepalingen bij artikel 33(PDF bestand opent in nieuw venster).

De vaststelling van vakantierechten is afhankelijk van de keuze die de raden in de plaatselijke rechtspositieregeling met toepassing van artikel 17 van de wet houdende sociale en diverse bepalingen van 26 juni 1992, zoals gewijzigd door het artikel 59 van de wet van 25 januari 1999 hebben vastgesteld voor de contractuele personeelsleden.

De besturen moeten kiezen welk vakantiestelsel van toepassing is op die personeelscategorieën, namelijk:

• ofwel het vakantiestelsel van de vastbenoemden, zoals bedoeld in het decreet van 8 mei 2002 houdende wijziging van verschillende bepalingen betreffende de haard- en standplaatstoelage en het vakantiegeld van het gemeente- en provinciepersoneel;
• ofwel het vakantiestelsel voor bedienden in de privésector.

De contractuele personeelsleden die onder het publieke stelsel vallen, volgen de regeling van de vastbenoemde personeelsleden.

Voor de overige contractuele personeelsleden wordt de regeling van de bedienden uit de privésector toegepast.

Hoewel er in beide systemen uitgegaan wordt van een vakantiegeld van 92% van een maandsalaris zijn er kleine verschillen voor het meerekenen van bepaalde toelagen en vergoedingen (bijvoorbeeld de overurenregeling). Dat verschil kan groter zijn voor die functies waarbij toelagen een belangrijk deel uitmaken van het beloningspakket. Verzorgend en verplegend personeel werken vaak op uren die gezinsonvriendelijk zijn en ontvangen daarvoor toelagen voor buitengewone prestaties, bijvoorbeeld de 11% salaristoeslag voor onregelmatige prestaties.

In het private stelsel worden die toelagen meegerekend in het basisbedrag voor de berekening van het vakantiegeld, in het publieke systeem niet. Dat kan voor de besturen een belangrijke struikelblok zijn om over te stappen van het private naar de publieke vakantiestelsel. Om die reden en met het oog op het wegwerken van een ongelijkheid tussen statutaire en contractuele personeelsleden kan de raad beslissen om bepaalde toelagen mee te nemen in de berekeningsbasis voor het vakantiegeld. Zie ook de toelichting bij artikel 35.

Het is belangrijk dat de keuze van vakantiestelsel dat wordt toegepast op het contractuele personeel duidelijk wordt vermeldt in de plaatselijke rechtspositieregeling. Dit is een uitdrukkelijke eis van de RSZ.

Meer informatie over het vakantiestelsel voor bedienden in de privésector is terug te vinden op de website van de bevoegde federale overheidsdienst, de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie(opent in nieuw venster).

Let wel: Als een lokaal bestuur afwijkt van de publieke vakantieregeling en toch toelagen (bijvoorbeeld voor onregelmatige prestaties, wacht…) in aanmerking neemt voor de berekening van het vakantiegeld, dan beschouwt de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) het vakantiegeld op de toelage als loon. Dit betekent dat hierop niet de inhouding van 13,07% verschuldigd is maar de gewone socialezekerheidsbijdrage. Dit supplementair vakantiegeld, dat in de openbare vakantieregeling niet zou berekend worden, moet in de DMFA aangegeven worden als loon en niet als vakantiegeld.

Niet opgenomen vakantiedagen die uitbetaald worden in de vakantieregeling openbare sector worden steeds beschouwd als loon waarop socialezekerheidsbijdragen verschuldigd zijn ook als de niet opgenomen vakantiedagen worden uitbetaald omwille van ziekte, zwangerschap of voltijds verlof zonder wedde. (De vakantiedagen die onmogelijk door de werknemer konden worden opgenomen (bijvoorbeeld omwille van ziekte, zwangerschap of voltijds verlof zonder wedde) zijn enkel in de privévakantieregeling vrijgesteld van socialezekerheidsbijdragen.)

Als een lokaal bestuur nog andere afwijkingen vaststelt van de publieke vakantieregeling en hiermee een gemengd stelsel creëert, dan kan de RSZ oordelen dat het lokaal bestuur de facto niet meer onder de publieke vakantieregeling valt maar onder de privévakantieregeling.

Van de RSZ ontvangen bijkomende toelichting hieromtrent:

Een lokaal bestuur kan voor zijn contractanten kiezen of het voor hen de private dan wel de publieke vakantieregeling toepast.

Het loutere feit dat het lokaal bestuur beslist om bepaalde toelagen op te nemen in hun berekeningsbasis voor het vakantiegeld, om het aantrekkelijker te maken en meer in overeenstemming met het private vakantiegeld, is op zich geen argument om te stellen dat het bestuur de facto onder de private vakantieregeling valt (en dus de 1,60% en de 0,40% verschuldigd zou zijn).

Als het bestuur de berekening op dezelfde manier doet voor statutairen en contractuelen, zal er steeds sprake zijn van publiek vakantiegeld.

Echter, zoals hierboven al vermeld, wordt het gedeelte van het vakantiegeld dat berekend wordt op dergelijke premies en toelagen die normaal gezien niet in de berekeningsbasis van het publiek vakantiegeld zitten, beschouwt de RSZ niet als (publiek)vakantiegeld, maar als gewoon loon, dus met de gewone persoonlijke en patronale bijdragen (maar niet de 1,60% en de 0,40%).

Artikel 4, §3, van die wet bepaalt dat “dit fonds wordt gestijfd met een inhouding van 13,07 % die uitgevoerd wordt op het volledige bedrag van het vakantiegeld openbare sector, dat vanaf 1 januari 2012 betaald wordt aan de personeelsleden van de provinciale en plaatselijke besturen”.

Met het “vakantiegeld openbare sector” wordt het vakantiegeld bedoeld dat zowel betaald wordt aan de vastbenoemde personeelsleden als aan de contractanten in de openbare vakantieregeling.

• wetten betreffende de jaarlijkse vakantie van de werknemers gecoördineerd op 28 juni 1971(opent in nieuw venster)
• uitvoeringsbesluit van 30 maart 1967(opent in nieuw venster) tot bepaling van de algemene uitvoeringsmodaliteiten van de wetten betreffende de jaarlijkse vakantie van de werknemers
• wet van 24 oktober 2011(opent in nieuw venster) tot vrijwaring van een duurzame financiering van de pensioenen van de vastbenoemde personeelsleden van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten en van de lokale politiezones, tot wijziging van de wet van 6 mei 2002 tot oprichting van het fonds voor de pensioenen van de geïntegreerde politie en houdende bijzondere bepalingen inzake sociale zekerheid en houdende diverse wijzigingsbepalingen

Bekijk de voorbeeldbepalingen bij artikel 34(PDF bestand opent in nieuw venster).

De berekeningswijze van het vakantiegeld blijft ongewijzigd, behalve dat er geen cumulatiebeperkingen meer zijn bij verschillende vakantiegelden. Dat is vooral een belangrijke administratieve vereenvoudiging.

Daarnaast worden de gelijkgestelde periodes uitgebreid met de toegestane periodes voor pleegzorg en het zorgkrediet.

Opbouw van het recht

Het recht op vakantiegeld wordt opgebouwd op basis van de prestaties in het vakantiedienstjaar. Dat is het jaar voorafgaand aan het jaar waarin het vakantiegeld wordt uitbetaald.

Voorbeeld: om in het jaar 2023 recht te hebben op een vakantiegeld moet het personeelslid prestaties hebben geleverd tijdens de referentieperiode of periodes die gelijkgesteld zijn met geleverde prestaties hebben doorlopen.

Gelijkgestelde periodes

Onderstaande tabel maakt de gelijkstellingen in de opbouw van het vakantiegeld duidelijker.

‘Keuze bestuur’ betekent dat het bestuur zelf kan kiezen of de periode van een bepaald type van afwezigheid wordt meegeteld voor de opbouw van vakantiegeld.

‘Telt (niet) mee’ houdt geen keuzevrijheid in voor het bestuur. De periode van dat type afwezigheid wordt wel of niet meegeteld voor de opbouw van de opbouw van het vakantiegeld.

Bij arbeidsongeschiktheid, zowel voor statutairen in disponibiliteit wegens arbeidsongeschiktheid als voor contractanten meteen uitkering van het RIZIV, geldt dat het bestuur de meerekenbaarheid van die periode voor de opbouw van vakantiegeld kan beperken tot 12 maanden.

Meerekenbaarheid toelagen

Het bestuur kan ervoor opteren om het maandsalaris aangevuld met de haard- en standplaatstoelage eventueel nog aan te vullen met andere toelagen.

Zo kan het bestuur het opportuun vinden om ook de toelagen die worden toegekend voor buitengewone prestaties aan het berekeningsbedrag van het vakantiegeld toe te voegen. Dit kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat als er voor de contractuele personeelsleden voor het publieke stelsel wordt gekozen – en daarmee voor een uniform systeem instelt voor alle personeelsleden – de eventuele negatieve gevolgen voor het contractuele personeelslid worden uitgewist. In het private stelsel -bedienden worden immers alle inkomsten, ook die uit toelagen, meegerekend voor de berekening van het vakantiegeld. Dit kan een belangrijk verschil maken voor het verplegend en verzorgend personeel in zorginstellingen. Als ook de buitengewone prestaties worden meegerekend, leidt dit tot hoger vakantiegeld (zie ook de toelichting bij artikel 34).

Voorbeeld:

Sandra werkt deeltijds tijdens de periode van 1 januari 2022 tot 31 december 2022. Ze was arbeidsongeschikt van 15 maart 2022 tot 15 april 2022.

Ze heeft recht op vakantiegeld in het jaar 2023 want ze heeft arbeidsprestaties geleverd in het vakantiedienstjaar 2022.

De periode van arbeidsongeschiktheid wordt meegeteld voor de opbouw van vakantiegeld, want Sandra was niet langer dan 12 maanden arbeidsongeschikt.

Sandra is administratief medewerker op C-niveau met drie jaar geldelijke anciënniteit en drie jaar schaalanciënniteit. Haar jaarsalaris bedraagt 14750 euro niet geïndexeerd of 29498,52 euro geïndexeerd (die index is ook van toepassing voor de maand maart van vakantiejaar).

Het vakantiegeld bedraagt dus (29498.52/12)*0.92=2261,55 euro als Sandra voltijdse prestaties levert. Het vakantiegeld wordt geprorateerd in overeenstemming met haar prestatieregeling. De formule is dus als volgt ((29498.52/12)*0.92)*0.5=1130,78 euro.

De formule bij deeltijdse prestaties is dus ((jaarsalaris/12)*0,92)*prestatiesregime.

• Besluit van de Vlaamse Regering van 10 november 2023(opent in nieuw venster) tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 8 juli 2022 over een nieuwe functieclassificatie bij lokale besturen en over aangepaste salarisschalen ter uitvoering van het Zesde Vlaams Intersectoraal akkoord van 30 maart 2021 voor de social/non-profitsectoren en het besluit van de Vlaamse Regering van 20 januari 2023 tot vaststelling van de minimale voorwaarden van de rechtspositieregeling van het personeel van lokale en provinciale besturen
• Richtlijn (EU) 2019/1158(opent in nieuw venster) van het Europees Parlement en de Raad van 20 juni 2019 betreffende het evenwicht tussen werk en privéleven voor ouders en mantelzorgers en tot intrekking van Richtlijn 2010/18/EU van de Raad

Bekijk de voorbeeldbepalingen bij artikel 35(PDF bestand opent in nieuw venster).

De berekeningswijze van de eindejaarstoelage is ongewijzigd gebleven.

In het sectoraal akkoord 2021 werd overeengekomen om de bepaling over de verhogingen van de eindejaarstoelage die in het totaal niet mogen leiden tot een bedrag dat hoger is dan een twaalfde van het jaarsalaris, te schrappen. Dit om de lagere lonen niet te benadelen. Maar om de loonspanning te kunnen behouden, wordt nu toch geopteerd om een grens in te stellen waarbij de eindejaarstoelage nooit hoger mag zijn dan 110% van 1/12 van het jaarsalaris.

Eindejaarstoelage 2024 - indexering van het forfaitaire gedeelte

Het forfaitaire gedeelte van de eindejaarstoelage 2023 bedroeg 453,99 euro. Dat bedrag wordt vermenigvuldigd met de afgevlakte gezondheidsindex van oktober 2024 en gedeeld door de afgevlakte gezondheidsindex van oktober 2023:
=> 453,99 * (130,13/125,65) =  470,20 euro.

Dat bedrag wordt verhoogd met 898,74 euro.
=> 470,20 euro + 898,74 euro = 1368,94 euro.

Het totale bedrag van het forfaitaire gedeelte van de eindejaarstoelage 2024 bedraagt dus 1368,94 euro.

Bekijk de voorbeeldbepalingen bij artikel 36(PDF bestand opent in nieuw venster).

Net zoals voor de berekening van het vakantiegeld zijn er voor de berekening van de eindejaarstoelage periodes van afwezigheid die worden gelijkgesteld met dienstactiviteit. Ook hier kan volgende tabel meer duidelijkheid scheppen. Zie ook de toelichting bij artikel 35.

Hoe verhoudt de eindejaarstoelage zich tot de attractiviteitspremie voor het personeel van een door de hogere overheid gefinancierde zorginstelling?

De personeelsleden die recht hebben op een attractivitietspremie behouden het recht op die premie. Het is wel zo dat de attractiviteitspremie niet bovenop de eindejaarstoelage wordt toegekend. Wanneer er een recht is op beide toelagen dan wordt het bedrag van de attractiviteitspremie afgehouden van de eindejaarstoelage. Er is met andere woorden geen mogelijkheid tot cumul.

De wijze waarop de attractiviteitspremie wordt berekend wordt niet in het besluit rechtspositieregeling geregeld.

Wat zijn de gevolgen van een stakingsdag op het vakantiegeld/eindejaarstoelage?

Een stakingsdag is geen verlofdag en wordt beschouwd als dienstactiviteit, maar zonder recht op salaris. Alle andere rechten zoals opbouw jaarlijkse vakantie, opbouw anciënniteiten, … blijven dus gewaarborgd.

Gezien een stakingsdag gelijkgesteld wordt met dienstactiviteit en dienstactiviteit recht heeft op opbouw van vakantiegeld en eindejaarstoelage, wordt een stakingsdag niet in mindering gebracht bij de berekening van het vakantiegeld en de eindejaarstoelage.

Standpunt RSZ over de vrijstelling van RSZ-bijdragen bij het wijzigen van de gelijkstelling voor de opbouw van het recht op de eindejaarstoelage

De RSZ heeft het volgende standpunt ingenomen wanneer het gaat over het wijzigen van de gelijkstelling voor de opbouw van het recht op de eindejaarstoelage:

“Als er in de toekomst, naast ouderschapsverlof en bevallingsverlof, door de lokale besturen bijkomende gelijkstellingen gecreëerd worden voor de vaststelling van het bedrag van de eindejaarstoelage, zullen er socialezekerheidsbijdragen verschuldigd zijn op het volledige bedrag van de eindejaarstoelage en dit voor alle werknemers (en dus niet alleen voor de werknemers voor wie die bijkomende gelijkstellingen werden toegepast).

Voor de berekening van de socialezekerheidsbijdragen voor statutaire personeelsleden zijn alleen de toelagen, premies of vergoedingen uitgesloten waarvan de toekenningsmodaliteiten uiterlijk op 1 augustus 1990 vastgesteld werden in wettelijke, reglementaire of statutaire bepalingen en die op 1 januari 1991 niet onderworpen waren aan socialezekerheidsbijdragen. Iedere wijziging na 1 augustus 1990 aan één van de toekenningsmodaliteiten moet worden beschouwd als een wijziging van het besluit, reglement of statuut, en heeft tot gevolg dat de toelage, premie of vergoeding onderworpen wordt aan socialezekerheidsbijdragen.”

De besturen zullen bij het maken van de beleidskeuze rond wat gelijkgesteld wordt of niet, de gevolgen voor de socialezekerheidsbijdragen mee in overweging moeten nemen.

• Besluit van de Vlaamse Regering van 10 november 2023(opent in nieuw venster) tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 8 juli 2022 over een nieuwe functieclassificatie bij lokale besturen en over aangepaste salarisschalen ter uitvoering van het Zesde Vlaams Intersectoraal akkoord van 30 maart 2021 voor de social/non-profitsectoren en het besluit van de Vlaamse Regering van 20 januari 2023 tot vaststelling van de minimale voorwaarden van de rechtspositieregeling van het personeel van lokale en provinciale besturen
• Richtlijn (EU) 2019/1158(opent in nieuw venster) van het Europees Parlement en de Raad van 20 juni 2019 betreffende het evenwicht tussen werk en privéleven voor ouders en mantelzorgers en tot intrekking van Richtlijn 2010/18/EU van de Raad

Bekijk de voorbeeldbepalingen bij artikel 37(PDF bestand opent in nieuw venster).