Het is de 1^ste en belangrijkste kerntaak van een overheid: haar burgers garanderen dat ze veilig zijn. Zonder overheid die ons beschermt, zou samenleven herleid worden tot de wet van de sterkste, waarna de meest kwetsbaren het onderspit delven. Vrijheid ervaar je niet zonder veiligheid. Veiligheid is dan ook de 1^ste doelstelling van het Plan Samenleven.

Die veiligheid vergt een integrale aanpak. Van preventie tot sanctie en zorg voor de publieke ruimte. We verhogen de veiligheid en leefbaarheid met een versterkte Lokale Integrale Veiligheidscel, een lokaal actieplan polarisatie en wijkverbeteringscontracten.

Taal is het communicatiemiddel bij uitstek. Het maakt de mens uniek en zorgt ervoor dat we elkaar beter kunnen begrijpen. Zonder gedeelde taal – in ons geval het Nederlands – is er geen dialoog, komt de sociale cohesie onder druk en wordt samenleven onmogelijk.

Kennis van het Nederlands is de toegangspoort tot een opleiding, werk en deelname aan het maatschappelijk leven. Het is 1 van de belangrijkste hefbomen voor participatie. We voeren daarom een sterk en coherent taalbeleid dat Nederlands leren, oefenen en gebruiken, stimuleert. We willen elke Vlaming aanzetten en ondersteunen om het Nederlands goed te beheersen. Daartoe motiveren we lokale besturen om in te zetten op initiatieven die de kennis van het Nederlands versterken: het organiseren van zomerscholen en van oefenkansen voor volwassen anderstaligen.

De taal die thuis gesproken wordt, is maar 1 van de vele parameters die de kansen van een kind in onze samenleving bepalen. Zo kiezen kinderen uit kansarme gezinnen vaker voor technische of beroepsopleidingen en kiezen kansrijke kinderen vaker voor ASO. Voor veel jongeren sluiten zo al vroeg de deuren richting hoger onderwijs. We zetten met acties in op het begeleiden van kwetsbare kinderen in het secundair onderwijs naar hogere studies.

Als je ouders een diploma hoger onderwijs hebben, is de kans 4 keer groter dat je een hoger diploma haalt dan je leeftijdsgenoot voor wie dat niet het geval is. In de 1^ste plaats is een goede detectie en ontwikkeling van talenten op jonge leeftijd in het onderwijs van belang. We zetten met acties in op het begeleiden van ongekwalificeerde uitstromers naar een kwalificerend traject.

Maar daarnaast zijn er uiteraard ook nog de talenten die al ontwikkeld zijn maar die we door omstandigheden niet kunnen inzetten. Denken we maar aan diploma’s uit het buitenland of aan elders verworven competenties die niet volwaardig (h)erkend worden.

De belangrijkste toegang tot sociale mobiliteit, naast onderwijs, is onze arbeidsmarkt. Goed werk is voor elke burger een uitdaging en 1 van de belangrijkste doelstellingen. Werk is een sleuteldomein om volop te kunnen participeren aan de samenleving. Werk zorgt voor een inkomen, maar ook voor een sociaal netwerk.

Toch zijn er nog burgers niet actief op de arbeidsmarkt. Het is belangrijk om met hen in contact te komen en hen toe te leiden naar de arbeidsmarkt. Bijzondere aandacht moet daarbij gaan naar nieuwkomers, mensen met een handicap, 55+ en vrouwen. Om hun ondervertegenwoordiging op de arbeidsmarkt weg te werken is een outreachende, gerichte en geïntegreerde aanpak nodig.

Daarom zetten we in op acties die kansengroepen begeleiden naar de arbeidsmarkt en naar ondernemerschap. Mentoren begeleiden jonge personen van buitenlandse herkomst naar werk.

Al doende kan je jezelf de waarden en normen van het maatschappelijk leven eigen maken.

Maar dat is enkel mogelijk als je iemand kent die bereid is om zijn sociaal kapitaal en zijn kennis van de samenlevingsinformatie die niet in wetten of decreten staan, met je te delen. Buddy’s kunnen nieuwkomers ondersteunen om te functioneren in onze samenleving.

Met zulke netwerken geven we kansen en versterken we meteen ook onze sokkel van gedeelde waarden. Het zijn richtingaanwijzers in onze samenleving. De overheid kan die sociale netwerken uiteraard niet opleggen of zelf creëren. Mensen mogen vrij kiezen of ze sociale banden aangaan of niet. We zetten in op acties die jongeren in contact brengen met sport en het bedrijfsleven. Brugfiguren maken de brug tussen kwetsbare gezinnen en onderwijs.

Niet enkel je achtergrond maar ook de sociaaleconomische situatie waarin je opgroeit, kan je kansen begrenzen. Omgekeerd kan het ook zijn dat medeburgers je uitsluiten. Discriminatie, racisme en seksisme werpen muren op waar veel medeburgers elke dag opnieuw tegenaan lopen. Het ontmenselijkt hen omdat het hen reduceert tot 1 aspect van hun identiteit, dat als minderwaardig bestempeld wordt.

Een rechtvaardige samenleving accepteert nooit dat haar burgers ongelijk behandeld worden. Elk talent dat verloren gaat, betekent inboeten aan sociale cohesie en welvaart. Om een inclusieve samenleving te realiseren, verwerpen we elke vorm van discriminatie en treden we er consequent tegen op.

Veiligheid zorgt voor vertrouwen, maar het omgekeerde geldt ook. Vertrouwen in de medemens zorgt voor een veiligere samenleving. Op dat vlak gaat het gelukkig de goede richting uit. In 2008 had meer dan 25% van de stedelingen geen vertrouwen in de medemens. In 2020 daalde dat aantal tot 12% terwijl onze steden steeds meer divers werden.

Elkaar ontmoeten, is de voorwaarde om het vertrouwen tussen medeburgers intact te houden. Onderzoek toont aan dat hoe meer vrienden je hebt van diverse afkomst, hoe minder bevooroordeeld je bent.

We moeten de segregatie die leidt tot wij-zij denken doorbreken en volop inzetten op verbindingen. Daarom zorgen we ervoor dat burgers, jong en oud elkaar ontmoeten op school, in de buurt, op het werk of in de vrije tijd. Wat spontaan groeit, geven we een duwtje in de rug. Getto’s breken we open. Zo maken we werk van 1 gemeenschap, waarin we niet naast elkaar leven. Zo ontstaat gedeeld burgerschap.