Verhoogde meetresultaten PFAS in de lucht in Ronse
In Ronse zijn deze zomer op verschillende meetplaatsen nabij textielbedrijven verhoogde PFAS-waarden gemeten in de depositie: de PFAS die uit de lucht neerkomt in de omgeving (bv. via regen). Omdat het om een beperkte set van meetresultaten gaat, is het nog te vroeg om uitspraken te doen over de impact op de gezondheid en de leefomgeving. De toestand wordt nauwgezet opgevolgd samen met alle betrokkenen.
In Ronse is de PFAS-verontreiniging in de bodem en het water reeds vastgesteld. De verontreiniging situeert zich vooral rond de Molenbeek en de daar gevestigde textielnijverheid. Sinds juli 2024 is de VITO, in opdracht van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), gestart met het meten van PFAS in depositie (nl. de hoeveelheid PFAS die neervalt in de omgeving) op vijf meetlocaties. De meetcampagne loopt nog tot en met oktober. Om de 28 dagen worden de depositiestalen opgehaald en geanalyseerd.
Wat zijn de meetresultaten?
Recent hebben we de meetresultaten van juli en augustus ontvangen. Daaruit blijkt dat er in juli, op twee van de vijf locaties, deposities van PFBA werden gemeten die sterk verhoogd waren ten opzichte van het Vlaams gemiddelde. De maximumwaarde op één van deze locaties is bijna 70 keer hoger dan de gemiddelde PFBA-depositie op een landelijke achtergrondlocatie in Dessel. Tot dusver gaat het hier echter over eenmalige depositiepieken van PFBA. De deposities van de EFSA-PFAS, en dan vooral PFOS, liggen dan weer relatief laag ten opzichte van het Vlaams gemiddelde.
Wat betekenen de meetresultaten?
Normaal toetsen we de jaargemiddelde PFAS in lucht af aan een bepaalde toetsingswaarde. Het normenkader voor luchtdepositie is echter nog in ontwikkeling. Daarnaast gaat het ook over een zeer beperkte set aan metingen (nl. 2) die niet zomaar doorgetrokken kunnen worden naar een jaargemiddelde. Het is dus nog te vroeg om conclusies te trekken.
Eenmalig hoge meetwaarden betekenen niet dat er een onmiddellijk gevaar is voor de gezondheid. Ze zijn wel een duidelijk signaal om de vinger aan de pols te houden en verder onderzoek uit te voeren.
Wat nu?
De VMM heeft de resultaten ondertussen gedeeld met de experten van OVAM, Departement Zorg, afdeling Handhaving van Departement Omgeving, de PFAS-coördinator, het gemeentebestuur van Ronse en de betrokken textielbedrijven zodat de situatie met alle betrokkenen nauwgezet kan worden opgevolgd.
Verder loopt er vanuit de overheid reeds een initiatief waarbij aan de textielbedrijven in de buurt wordt opgelegd een deskundige in te schakelen om na te gaan of er mogelijke uitstoot is van PFAS naar de lucht. Naast de omgevingsmetingen van de VMM, voert afdeling Handhaving ook gerichte emissiemetingen uit bij potentiële bronnen van PFAS, zo ook in Ronse.
De omgevingsmetingen in Ronse worden verdergezet om, samen met de informatie die we verkrijgen uit het onderzoek van de individuele bedrijven, onderbouwde uitspraken te vormen over de impact van de metingen en de mogelijke bronnen. Meer meetresultaten kunnen meer inzicht geven over de impact op bodem en het grondwater (het gaat hier om een PFAS, namelijk PFBA, met een korte ketenlengte die snel in het grondwater geraakt) en hoe frequent die hogere waarden voorkomen. Op basis van de analyse kunnen ook bijkomende maatregelen opgelegd worden aan de bedrijven.