Pijler 1: sanering
Door de activiteiten van 3M is er verontreiniging van bodem en grondwater met PFAS-componenten ontstaan. De omvang van de vervuiling wordt onderzocht over een groot gebied in de gemeenten Zwijndrecht, Beveren, Kruibeke en Antwerpen. Na het onderzoek moet de verontreiniging worden aangepakt. De sanering van de vervuilde gronden is een project op lange termijn dat ook nieuwe oplossingen moet aanreiken voor landbouw en bouwgrond.
Meer informatie over de sanering van de zone vindt u bij de OVAM(opent in nieuw venster).
Sanering en herstel van het gebied
De Vlaamse overheid heeft het chemiebedrijf 3M verplicht om verschillende acties uit te voeren om het verontreinigde gebied te onderzoeken en te saneren. Daarnaast moet 3M het gebied ook herstellen na de sanering. Voor een deel van het woon- en landbouwgebied en de fabrieksterreinen is er al een saneringsproject. Landbouworganisaties, het Departement Landbouw en Visserij en 3M werkten ook een nieuwe regeling uit voor land- en tuinbouwbedrijven in de regio Zwijndrecht die als gevolg van PFAS-verontreiniging schade hebben ondervonden in 2023. Voor de andere zones, zoals verder gelegen woon- en landbouwgebied en de natuurgebieden zijn de beschrijvende bodemonderzoeken en bodemsaneringsprojecten in opmaak.
Grondverzet
Er wordt volop gewerkt om de problematiek rond PFAS op te nemen in onze wetgeving. De Vlaamse Regering keurde al een tijdelijk handelingskader goed dat is opgemaakt door onafhankelijke experten. Het ziet toe op hoe er wordt omgaan met de vervuilde gronden. Zo regelt het kader het gebruik van PFAS-houdende bodemmaterialen bij grondverplaatsingen en bepaalt het of een uitgegraven bodem kan worden hergebruikt of moet worden verwijderd. Het legt ook maatregelen op bij werken op vervuilde grond.
Gebeuren er grondverplaatsingen op gronden waarvoor 3M saneringsplichtig is? Dan verplicht de Vlaamse overheid 3M om financieel tussen te komen. Bij grondverzet en bij het onttrekken van grondwater op deze gronden moet 3M extra kosten dekken ten gevolge van de aanwezigheid van PFAS.
Voor de werken aan de Oosterweelverbinding heeft de Vlaamse bouwheer Lantis duidelijke richtlijnen over welke gronden ze mogen gebruiken en wanneer ze gronden moeten afvoeren.
- Lees meer over de PFAS-bodemonderzoeken en sanering bij de Oosterweelwerken.
- Hebt u als omwonende van de Oosterweelwerken vragen over PFAS? Dan kunt u terecht bij het Oosterweelmeldpunt.
Onderzoek naar saneringstechnieken
Om een verontreiniging van deze omvang aan te pakken is er nood aan innovatieve en effectieve technieken. De Vlaamse Overheid heeft het Kenniscentrum Innovatieve Saneringstechnieken (KIS) opgericht dat onderzoek naar nieuwe technieken ondersteunt.
Op 18 januari 2024 lanceerden OVAM en KIS een eerste oproep voor projectvoorstellen Innovatieve Saneringstechnieken(opent in nieuw venster). Ze hebben 15 projectvoorstellen ontvangen. Alle voorstellen worden grondig inhoudelijk geëvalueerd. De resultaten zullen naar verwachting in juli 2024 bekendgemaakt worden.