Duurzame ICT: goed voor je school én je budget
De ecologische voetafdruk van je school verkleinen én aanzienlijk besparen op je schoolbudget? Dat kan absoluut. Met een duurzaam ICT-beleid sla je die 2 vliegen in 1 klap. Zo leren je leerlingen ook in de praktijk hoe belangrijk duurzaamheid is.
ICT heeft vandaag nog altijd een probleem
Grote milieu-impact
Elektronische toestellen hebben hun hele leven lang een impact op het milieu. De grondstoffen, de energie om de toestellen te produceren en transporteren, de energie die ze verbruiken, de afvalverwerking en de energie die nodig is om het afval te verwerken: ze hebben allemaal een invloed.
De reden daarvan: het oude economische model dat we allemaal kennen. De toestellen worden geproduceerd, we gebruiken ze en gooien ze daarna weg. In de maatschappij van vandaag is dat model voorbijgestreefd. We hebben een model nodig dat meer aangepast is aan de normen en waarden van vandaag.
Grote sociale impact
ICT-toestellen bestaan uit tot wel 60 verschillende materialen, waaronder zeldzame metalen als koper, goud, kobalt, wolfraam en lithium. De ontginning ervan – die vooral in ontwikkelingslanden gebeurt – kost door de gigantische impact van de mijnbouw niet alleen het milieu veel. Ook de maatschappij, want verschillende mineralen worden ontgonnen in conflictgebieden.
Ook sociale wantoestanden en slechte arbeidsomstandigheden zijn wijdverspreid. Hoe verder in de keten, hoe meer inbreuken er op de mensen- en arbeidsrechten gebeuren. Door de complexe organisatie van de onderleveranciers zijn die moeilijk op te sporen.
Grote CO2-uitstoot
ICT-toestellen hebben de grootste impact op het klimaat wanneer ze geproduceerd worden. De productieketen is verantwoordelijk voor bijna driekwart van de CO2-uitstoot van een toestel en stoot meer CO2 uit dan bijvoorbeeld de autosector. En hoewel ICT-toestellen energiezuiniger geworden zijn, neemt hun totale CO2-voetafdruk toch toe, onder andere door hun technische complexiteit en de hoeveelheid toestellen die geproduceerd wordt.
De oplossing: hergebruik en recyclage
Daarnaast heeft de ICT-wereld een imagoprobleem: apparaten gaan snel stuk, zijn moeilijk te repareren en eindigen vaak als afval. Maar als school kan je een verschil maken. Door circulair te denken, verminder je de milieu-impact van je digitale toestellen aanzienlijk. Slim toestellen kiezen, ze hergebruiken en laten recycleren: dat is goed voor de planeet én levert je financiële voordelen op. En zo geef je iedereen in je school ook een mooie les in groene economie.
Wat kun je als school doen?
Bij de aankoop van je toestellen
Kies slim
De verschillen in energieverbruik tussen toestellen zijn enorm. Een laptop verbruikt gemiddeld de helft van de energie van een desktop. Een tablet en een smartphone zijn nog eens 6 keer zuiniger dan een laptop. Maar welk toestel je ook kiest: zorg vooral dat het past bij de onderwijsvisie van je school.
Check welke ondersteuning je krijgt
Ga na wat de garantietermijn van je toestellen is, en of je die kan verlengen. Bekijk ook hoelang de fabrikant nog updates voorziet. Hoe langer, hoe beter. Want zodra een toestel geen (beveiligings)updates meer krijgt, is het af te raden om het op school te blijven gebruiken.
Ga na of je toestellen makkelijk hersteld kunnen worden
Hoe makkelijk is het om een toestel te herstellen als een onderdeel kapot is of aan vervanging toe is? Een simpel voorbeeld: bij sommige toestellen kan je met een eenvoudig klepje makkelijk aan de batterij, bij andere is de batterij vastgelijmd en kan je ze bijna onmogelijk vervangen. Op de website van iFixit(opent in nieuw venster) vind je een duidelijk overzicht van hoe repareerbaar de ICT-toestellen zijn die je hebt en wilt aankopen.
Geef refurbished of opgeknapte toestellen een kans
Want vaak leveren ze dezelfde of gelijkaardige prestaties als nieuwe toestellen, is hun ecologische voetafdruk kleiner en hangt er een voordeliger prijskaartje aan.
Gebruik de MVOO-criteriatool bij overheidsopdrachten
MVOO staat voor maatschappelijk verantwoorde overheidsopdrachten(opent in nieuw venster). Met de MVOO-criteriatool(opent in nieuw venster) kan je concrete, duurzame criteria selecteren en downloaden om in je bestek te gebruiken. Zo maak je je opdrachten duurzamer, socialer en circulairder.
Stel heldere aankooprichtlijnen op
Maak bijvoorbeeld afspraken over afvalverwerking. Spreek goed af welke collega daarvoor het aanspreekpunt is, maar het is een meerwaarde om je hele school bij dat duurzaamheidsbeleid te betrekken. Werk ook planmatig. Zo vermijd je dat je voor onaangename verrassingen komt te staan. Inspiratie vind je in de wegwijzer inventarisatie van infrastructuur(PDF bestand opent in nieuw venster).
Wanneer je de toestellen gebruikt
Kies je voor duurzame ICT? Dan denk je verder dan alleen de aankoop. Ook uit het dagelijkse gebruik van je ICT-toestellen haal je veel winst.
Door bijvoorbeeld je leraren en leerlingen bewust te maken van energiebesparende maatregelen, zoals het uitzetten van toestellen en beeldschermen als ze niet gebruikt worden, kan je grote stappen naar duurzaamheid zetten. We halen alvast enkele tips uit een artikel van Milieu Centraal(opent in nieuw venster).
- Haal zo veel mogelijk uit de levensduur van je toestellen. Want computers hebben op het vlak van energie-efficiëntie de laatste 10 jaar veel minder stappen vooruit gezet dan elektrische toestellen zoals koelkasten.
- Gebruik de energiebeheeropties van je toestellen. Alleen al door de slaap- en sluimertijd in te stellen en de helderheid van je beeldschermen aan te passen, bespaar je energie. Want de grootste energieverspilling komt van toestellen die ingeschakeld zijn terwijl ze niet gebruikt worden.
- Dé zwakke plek van ICT-toestellen die ouder worden? Dat zijn de batterijen. Verleng hun levensduur zo veel mogelijk, bijvoorbeeld door ze op te laden voor ze volledig leeg zijn. Meer batterijtips vind je op Milieu Centraal(opent in nieuw venster).
- Gebruik je geen wifi of bluetooth? Zet die instellingen dan uit.
Wanneer je toestellen kapot of versleten zijn
De digitale toestellen in je school bereiken vaak tegelijk het einde van hun levensduur. Sommige kan je nog hergebruiken, andere moet je afdanken. In onze lijst met erkende refurbishers(Excel bestand opent in nieuw venster) vind je bedrijven die oude toestellen refurbishen en recycleren. Al die bedrijven hebben de nodige vergunningen. In de lijst geven ze een antwoord op enkele vragen. Hoe vernietigen ze bijvoorbeeld data? Hoe ondernemen ze maatschappelijk verantwoord? Zo kan je de refurbisher kiezen die het beste bij je school past.
Tip: model duurzame ICT
Kennisnet ontwikkelde voor het onderwijs het model ‘Duurzame ICT’. Dat helpt je om je ICT-beleid duurzamer te maken. Je vindt er praktische handvatten en voorbeelden in en kan het gebruiken om het gesprek over duurzame ICT op gang te brengen, er een visie over te ontwikkelen of je visie te vertalen naar concrete duurzaamheidsacties. Het model houdt onder andere rekening met hoe je in je school het beste over duurzaamheid communiceert, hoe je je leerlingen er bewust van maakt en je het beste probeert om hun gedrag te veranderen. Alle details vind je in het artikel op Kennisnet(opent in nieuw venster).
Vooruitblik
Alleen al je gewoontes en wat je elke dag doet, maken vaak het verschil. Door je ICT bewust aan te kopen, slim te (her)gebruiken en doordacht te recycleren, zet je als school al grote stappen vooruit in duurzaamheid.
De komende maanden gaan we hier nog dieper op in. Blijf op de hoogte via onze website of schrijf je in op onze nieuwsbrief en mis geen enkel artikel.
Kunnen we je helpen?
Foutje gezien? Een link die niet werkt? Laat het ons weten!
Krijg je graag ergens meer informatie over? We bekijken je vraag en zien wat we kunnen doen.
Schrijf je in op onze nieuwsbrief
Blijf je graag op de hoogte van de laatste nieuwtjes? Schrijf je dan nu in voor onze maandelijkse nieuwsbrief.
