Focusgroepsgesprekken

Bij focusgroepsgesprekken wordt een tekst besproken in groepjes van 6 à 10 deelnemers. Het gesprek wordt begeleid door een gespreksleider.

Benodigdheden

tekst die je wilt testen
ongeveer 5 testgroepen van 6 tot 10 personen (als er duidelijke verschillen tussen segmenten van de doelgroep zijn, kun je het best werken met homogene groepen)
een gespreksleider en een observator
ongeveer 2 uur per gesprek
locatie
smartphone om een audio- of video-opname te maken

tekstsoort	persuasieve teksten (folder, brochure, affiche …)
onderzoeksvragen	vragen over waardering, acceptatie, relevantie, betrokkenheid, beleving, onverwachte effecten
doelgroepen	alle doelgroepen
uitvoering	op locatie

Testpersonen kunnen reageren op elkaars feedback. Op die manier kunnen ze op nieuwe ideeën komen en kan zich binnen een groep eventueel ook een gemeenschappelijke opinie vormen. Zo krijg je een beter idee hoe belangrijk een bepaald probleem is.

Deze methode is minder geschikt om begripsproblemen op te sporen. Het is moeilijk om tijdens een groepsgesprek gericht vragen te stellen over begrip zonder een examensfeer te creëren. Over begripsproblemen valt ook minder te discussiëren dan over aspecten als waardering of acceptatie. Tijdens een groepsgesprek kan natuurlijk wel naar boven komen dat bepaalde informatie verkeerd is begrepen, maar je kunt er niet gericht naar vragen.
De schakelingen tussen het gesprek en de tekst kunnen voor problemen zorgen. Als tijdens het gesprek wordt verwezen naar passages in de tekst, moeten de testpersonen die passages opzoeken, en misschien opnieuw lezen, voor ze erover kunnen praten.
Het gevaar bestaat dat testpersonen elkaar gaan beïnvloeden of dat sommigen te dominant zijn. De kwaliteit van een focusgroepsgesprek is dan ook in grote mate afhankelijk van de vaardigheid van de gespreksleider om de gespreksinhoud en het groepsproces te bewaken. Bij de Vlaamse overheid kun je gebruikmaken van de pool van procesbegeleiders. Zij hebben ervaring met het begeleiden van focusgroepen.
De verwerking van de resultaten is tijdrovend: de resultaten van de verschillende gesprekken moeten worden samengevoegd en de geconstateerde problemen moeten overzichtelijk op een rijtje worden gezet.

Stap 1
Voorbereiding
Stel een leidraad op voor de gespreksleider met de vragen en onderwerpen van het gesprek. Bekijk een voorbeeld.
Stap 2
Uitvoering
Vraag of je een audio- of video-opname mag maken. Leg uit in welke context en in hoeverre de opnames zullen worden gebruikt.
Laat de testpersonen zichzelf even kort voorstellen.
Geef de testpersonen de opdracht om de tekst individueel te lezen. Geef ze daarvoor voldoende tijd. Vraag de testpersonen vervolgens om enkele belangrijke opmerkingen te noteren, of plussen en minnen aan te brengen in de tekst.
Bespreek met de groep de tekst als geheel, of de verschillende aspecten of onderdelen van de tekst. Zorg er daarbij voor dat iedereen aan de beurt komt. Maak bijvoorbeeld een rondje, waarbij elke testpersoon kort een reactie geeft.
Laat het gesprek maximaal 2 uur duren.
Ga door tot er geen nieuwe problemen meer opduiken tijdens de gesprekken.
Stap 3
Verwerking
Vat de resultaten van de test samen in een rapport. Vermeld zeker de volgende elementen:
het aantal focusgroepen en het aantal testpersonen, hun leeftijd, geslacht, opleidingsniveau …
de problemen die tijdens de gesprekken aangekaart werden
de oorzaak van die problemen, voor zover die duidelijk is
de positieve commentaren van de testpersonen.