De werking van een warmtepomp is vergelijkbaar met die van een koelkast, maar dan in de omgekeerde richting: een koudemiddel verdampt en haalt hierbij warmte uit de bodem, water of lucht. Wanneer dit koudemiddel condenseert, geeft het deze warmte terug af. Het opwaarderen tot een hogere temperatuur vraagt wel energie.

Een warmtepomp haalt de nodige energie voor ruimteverwarming en/of sanitair warm water grotendeels uit de omgeving. Een warmtepompinstallatie verbruikt dus minder energie dan een klassiek verwarmingssysteem. Deze klassieke systemen halen de nodige energie volledig uit brandstof of een andere energiedrager.

Hoe kleiner het verschil tussen de temperatuur van de bron en de temperatuur waarop de warmte wordt gebruikt, hoe groter de energiebesparing van een warmtepomp. Om deze reden combineert u een warmtepomp bij voorkeur met een verwarmingssysteem op lage temperatuur. Dit kan vloer- of wandverwarming zijn met vergrote radiatoren of convectoren.