Renovatieverplichting voor residentiële gebouwen
Sinds 1 januari 2023 geldt de renovatieverplichting voor residentiële gebouwen, dus voor eengezinswoningen en appartementen.
Alle woningen en appartementen die vanaf 2023 zijn aangekocht met label E of F, moeten verplicht gerenoveerd worden naar label D of beter, binnen een bepaald aantal jaren na aankoop (of andere overdracht).
Voor wie?
Nieuwe eigenaars van energieverslindende woongebouwen (met een EPC-label E of F) worden verplicht om binnen de 5 jaar na aankoop (of andere ) of na vestigen van erfpacht of opstalrecht, de woning grondig energetisch te renoveren tot minimaal EPC-label D. Dit moet bewezen worden met een nieuw EPC.
De renovatieplicht geldt:
- bij het verlijden van authentieke aktes van een notariële overdracht in volle eigendom, zoals een aankoop, schenking, …
- bij het vestigen van een opstalrecht of het vestigen van een erfpacht
- voor de feitelijke toestand op het moment van het verlijden van de akte of het vestigen van het opstalrecht of erfpacht. Heeft de eenheid op het moment van overdracht een residentiële bestemming, dan geldt de renovatieverplichting voor residentiële gebouwen. Het maakt niet uit wat de latere plannen zijn met de woning of appartement.
- per akte. Koopt u nu een woning, dan moet u binnen de 5 jaar een bepaald EPC-label halen. Als u deze woning verkoopt binnen deze termijn, moet de nieuwe koper binnen de resterende termijn voldoen aan de eisen waaraan de vorige eigenaar moest voldoen.
- voor een wooneenheid, niet voor een volledig appartementsgebouw, en niet voor collectieve onderdelen (bv. gemeenschappelijke dakdelen, installaties die ook andere eenheden koelen of verwarmen).
De termijn van 5 jaar start op de datum van het verlijden van de authentieke akte of op de datum van het vestigen van het opstalrecht of de erfpacht. Voorbeeld: als de akte verleden werd op 1 februari 2024 dan moet voor 1 februari 2029 aan de verplichting voldaan zijn.
Langetermijnpad na 2024?
Aangekondigde wijzigingen van de renovatieplicht
In het Vlaamse regeerakkoord 2024-2029 zijn wijzigingen van de renovatieplicht aangekondigd. De renovatieplicht wordt beperkt tot op het huidige niveau van label D. Het verdere verstrengingspad (dat gepland was vanaf 2028, zie hieronder) wordt afgeschaft.
De wetgeving moet nog worden aangepast. Meer informatie volgt.
Onderstaande informatie is nog niet aangepast aan de aankondigingen in het Vlaams regeerakkoord.
Label D is een eerste tussenstap.
Stel dat u in 2023 een woning koopt met label F. U bent verplicht om deze te renoveren tot label D binnen de vijf jaar (2028). Als u de woning (met label D) opnieuw verkoopt in 2030, dan zal de nieuwe eigenaar opnieuw moeten renoveren, nu tot minstens label C of beter. Renoveer dus bij voorkeur nu al tot label A. Zo bent u nu al klaar voor de toekomst.
Label A is het einddoel voor iedere woning of appartement tegen 2050. Het langetermijnpad werd vastgelegd met verstrengingen in 2028, 2035, 2040 en 2045.
Gepland langetermijnpad en te behalen label binnen de 5 jaar na aankoop, bij aankoop vanaf:
- Stap 1/12028
- voor woningen: label C
- voor appartementen: label C
- Stap 1/12035
- voor woningen: label B
- voor appartementen: label C
- Stap 1/12040
- voor woningen: label A
- voor appartementen: label B
- Stap 1/12045
- voor woningen: label A
- voor appartementen: label A
Schema van het langetermijnpad voor eengezinswoningen
Schema van het langetermijnpad voor appartementen
Financiële steun
Er zijn heel wat maatregelen om financieel te steunen bij de renovatie van uw woning:
Een EPC laten opstellen
- Een energiedeskundige type A kan een label berekenen en een EPC opmaken. Zoek een energiedeskundige in uw buurt, via de energiekaart.(opent in nieuw venster)
- In afwachting kunt u zelf testen hoe goed uw woning scoort, via de online toepassing ‘Test uw EPC’.
In welk geval geldt de renovatieverplichting?
Informatieverplichting voor verkoper en notaris
Iedereen die een residentieel gebouw met slechte energieprestatie (label E of F) in volle eigendom notarieel overdraagt of hierop een opstalrecht of erfpachtrecht vestigt of overdraagt, moet in de hieraan verbonden publiciteit ook vermelden dat er een renovatieverplichting op het gebouw rust.
Op die manier wordt de potentiële koper geïnformeerd over de verplichtingen die op het gebouw rusten.
Indien er een renovatieverplichting van toepassing is op het gebouw, moet dit ook vermeld worden in de onderhandse akte (compromis) en de authentieke akte.
Situatie als huurder
Zodra de residentiële gebouweenheid die u huurt, verkocht wordt, zal de nieuwe eigenaar actie moeten ondernemen om aan de verplichtingen te voldoen. De huurder zal daarbij rekening moeten houden met eventuele hinder tijdens werken aan het gebouw.
Doorgaans houden de nieuwe voorwaarden voor residentiële gebouwen geen verplichtingen in voor huurders.
Sancties
Het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap start de handhavingsprocedure:
- als er 5 jaar na verkoop (en andere ) en na het vestigen van erfpacht of opstalrecht, geen EPC aanwezig is,
- of als uit het beschikbare EPC blijkt dat er niet aan de vereiste energieprestatieniveaus is voldaan.
De gevolgen voor u:
- als u de renovatieverplichting niet naleeft, riskeert u een administratieve geldboete van 500 euro tot 200.000 euro.
Op 15 december 2023 werd een wijzigingsdecreet een tweede maal principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Hierin wordt een onderscheid gemaakt voor het boetebedrag tussen residentiële en niet-residentiële gebouwen:
1° voor een niet-residentiële gebouweenheid: van 500 euro tot en met 200.000 euro;
2° voor een residentiële gebouweenheid: van 500 euro tot en met 5.000 euro.
- de boete heft de verplichting niet op: het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap legt meteen een nieuwe termijn vast waarbinnen u aan de verplichting moet voldoen.
Indien het label niet tijdig behaald wordt, kan een administratieve geldboete opgelegd worden van 500 euro tot 200.000 euro. Er wordt dan een nieuwe termijn opgelegd waarbinnen het label moet behaald worden.