Zinsbouw - Actieve en passieve constructies
Evenwicht tussen actief en passief
Zorg voor een goed evenwicht tussen actieve en passieve zinnen.
In een actieve zin is de persoon die de handeling uitvoert, het onderwerp van de zin. Bijvoorbeeld: De hulpkok bakt de roomsoezen. In een passieve zin wordt de handelende persoon weergegeven in een door-bepaling, die meestal kan worden weggelaten. Een passieve zin bevat altijd een vorm van het hulpwerkwoord worden of zijn en een voltooid deelwoord. Voorbeeld: De roomsoezen worden gebakken (door de hulpkok).
Als u veel passieve zinnen na elkaar gebruikt, wordt uw boodschap minder persoonlijk. Doordat de handelende persoon naar de achtergrond verschuift of helemaal verdwijnt, kan het onduidelijk zijn wie eigenlijk wat doet. Hoe meer passieve zinnen u gebruikt, hoe groter ook de kans is dat de formulering omslachtig wordt. Het is daarom aan te bevelen om in teksten niet te overdrijven met passieve zinnen. U kunt vaak evengoed een directe, actieve formulering gebruiken.
Gebruik van het passief
De bovenstaande tip houdt niet in dat u alle passieve zinnen actief moet proberen te formuleren. In de volgende gevallen zijn passieve zinnen zelfs aan te bevelen.
- U wilt de handeling benadrukken en niet de handelende persoon. Dat is bijvoorbeeld het geval als u de persoon die de handeling verricht, niet kunt uitdrukken omdat die onbekend is. Bijvoorbeeld: Er is vannacht in onze wijk een moord gepleegd.
- De handelende persoon is niet belangrijk of u wilt die uit voorzichtigheid of tact niet noemen. Bijvoorbeeld: Er wordt tijdens de werkuren te veel op het internet gesurft (in plaats van Jullie surfen tijdens de werkuren te veel op het internet).
- U kunt door de passieve formulering opeenvolgende zinnen beter op elkaar laten aansluiten. Bijvoorbeeld: De politie heeft vorige week drie personen opgepakt die verdacht worden van de diefstal in het Van Goghmuseum (in plaats van De politie heeft vorige week drie personen opgepakt. De politie verdenkt hen van de diefstal in het Van Goghmuseum).