Ruimtebeslag

De totale oppervlakte aan ruimtebeslag bedroeg in het Vlaamse Gewest in 2022 ruim 441.500 hectare (ha). Dat is ruim 32% van het grondgebied van het Vlaamse Gewest. Het gaat om het aandeel van de ruimte dat is ingenomen door onder meer huisvesting, industriële en commerciële doeleinden, transportinfrastructuur en recreatieve doeleinden.

Het ruimtebeslag bestaat voor ruim 39% uit percelen voor huisvesting (huizen en tuinen). Wegen en spoorwegen nemen bijna 19% in. Terreinen voor diensten en voor industriële en commerciële doelen (bedrijventerreinen en handelsruimten, inclusief parkings en groen op de percelen) zijn goed voor ongeveer 15% van het ruimtebeslag. Iets meer dan 9% bestaat uit terreinen met recreatieve doeleinden (parken, sportterreinen en recreatiedomeinen).

Verder bestaat 6% van het ruimtebeslag uit bebouwde terreinen waarvan het landgebruik niet eenduidig kan worden vastgesteld. Het gaat daarbij onder meer om (zowel tijdelijk als langdurig) leegstaande panden en hun tuinen, panden zoals kerkgebouwen en monumenten en de terreinen eromheen, en panden zonder duidelijk te lokaliseren adres, zoals bijvoorbeeld seinhuizen.

Bijna 9% van het ruimtebeslag bestaat uit niet verder gespecifieerde onbebouwde terreinen. Dat zijn bijvoorbeeld terreinen met een transportgerelateerde functie buiten de wegen en spoorwegen (pleinen en parkeerterreinen) en (tijdelijk) braakliggende terreinen in een sterk verstedelijkte omgeving.

Tussen 2013 en 2022 is het ruimtebeslag toegenomen met ongeveer 15.000 ha, wat overeenkomt met een toename van 31,3% naar 32,4% van het grondgebied.

In Drogenbos, Edegem, Mortsel, Machelen, Kraainem en Wezembeek-Oppem lag in 2022 het ruimtebeslag het hoogst van alle Vlaamse gemeenten. Het ging in die gemeenten telkens om meer dan 80% van het grondgebied. In Zuienkerke lag het ruimtebeslag met 9% het laagst.

In 53 gemeenten lag het ruimtebeslag hoger dan of gelijk aan 50%. Dat is vooral het geval in de grotere stedelijke kernen zoals Antwerpen en haar randgemeenten, Gent, de Brusselse rand en andere centrumsteden (open definitie) zoals Leuven, Oostende, Genk, Roeselare en Mechelen.

Aaneengesloten gebieden met weinig ruimtebeslag komen in het Vlaamse Gewest weinig voor. Ze zijn beperkt tot de Westhoek en de gemeenten met grotere natuurgebieden en militaire oefenterreinen, zoals bijvoorbeeld het geval is in een aantal gemeenten in Limburg.