Metadata: Echtscheidingen
Bron
Statbel (Rijksregister), bewerking Statistiek Vlaanderen
Eurostat
Definities
Echtscheidingskans per kalenderjaar: aantal echtscheidingen per 1.000 huwelijken.
Echtscheidingscijfer per huwelijksjaar: percentage huwelijken gesloten in een bepaald kalenderjaar dat na verloop van tijd ontbonden is, cumulatief over de verstreken duur sinds de huwelijkssluiting.
Echtscheidingscijfer (crude divorce rate): aantal echtscheidingen in de loop van een kalender jaar per 1.000 inwoners per kalenderjaar.
Personen per kalenderjaar: gemiddelde van het aantal personen (binnen een bepaalde groep) bij het begin en op het einde van het kalenderjaar.
Wijziging in de gegevens inzake de plaats van registratie van de echtscheiding van huwelijken gesloten in het buitenland: sinds 31 maart 2019 is de regel gewijzigd voor echtscheidingen van huwelijken die in het buitenland voltrokken werden. Het is de gemeente van de woonplaats van de echtgenoten of van een van de echtgenoten die bevoegd is voor de inschrijving van de echtscheiding en niet meer de gemeente Brussel. Hierdoor bedraagt het aantal echtscheidingen in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest in 2019 nog de helft van het aantal in 2018. Deze wijziging speelt een rol in de stijging van het aantal echtscheidingen in het Vlaamse Gewest (+1.227) en in het Waalse Gewest (+701). Globaal genomen waren er in België in 2019 700 echtscheidingen minder dan in 2018.
Opmerkingen bij de kwaliteit
Het Belgische statistiekbureau Statbel publiceert statistische reeksen over de wettelijke bevolking. Die steunen op het Rijkregister van de natuurlijke personen en geven de stand van de bevolking weer op 1 januari van het kalenderjaar, zoals - mits bijkomende controles door Statbel - kan worden afgeleid uit de inschrijvingen in het bevolkingsregister (Belgen en buitenlanders die gemachtigd zijn tot vestiging in België) en het vreemdelingenregister (buitenlanders die toegelaten of gemachtigd zijn tot een verblijf van meer dan 3 maanden in België voor bepaalde of onbepaalde duur). Bepaalde categorieën buitenlanders (bijvoorbeeld diplomatiek en consulair personeel) zijn vrijgesteld van inschrijving in de bevolkingsregisters. In sommige gevallen kunnen zij op eigen vraag wel ingeschreven worden. Enkel in dat geval worden zij meegerekend in de bevolkingscijfers.
Tot 2015 werden de echtscheidingsstatistieken opgesteld op basis van formulieren van de burgerlijke stand Model VI zoals voorgeschreven door het Koninklijk Besluit van 26 augustus 1966. Dit formulier werd vervolledigd door het bestuur van de gemeente waar de echtscheiding werd opgetekend of overgeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Die optekening of overschrijving gebeurde in de registers van de gemeente waar het ontbonden huwelijk werd voltrokken. Indien de echtscheiding werd voltrokken in het buitenland, gebeurde de optekening van de echtscheiding in de registers van de gemeente Brussel. Dit leverde een probleem op, aangezien er geen onderscheid kon worden gemaakt tussen deze echtscheidingen en een echtscheiding die een huwelijk beëindigt dat werkelijk in Brussel was voltrokken. De formulieren werden door de gemeentebesturen naar de regionale centra van de Algemene Directie Statistiek (nu Statbel genoemd) doorgestuurd. Ze werden elektronisch opgeslagen en op federaal niveau samengevoegd om een statistiek van gebeurtenissen op te maken, die alle in België opgetekende of overgeschreven echtscheidingen omvat.
In 2015 werd door de Algemene Directie Statistiek (nu Statbel) een nieuwe statistiek van de echtscheidingen opgesteld onder gebruikmaking van het Rijksregister van de natuurlijke personen (RR). In het kader van de administratieve vereenvoudiging werd het echtscheidingsformulier afgeschaft. Vanaf 2016 is dit de enige echtscheidingsstatistiek die beschikbaar is. In deze nieuwe statistiek worden de talrijke echtscheidingen die in het buitenland plaatsvonden van in België verblijvende personen mee opgenomen, maar worden de enkele echtscheidingen van niet in België verblijvende personen buiten beschouwing gelaten.
De nieuwe statistiek wordt opgesteld door gebruikmaking van de informatietype ‘burgerlijke stand’ (I.T. 120) van het RR. De I.T. 120 registreert alle veranderingen inzake burgerlijke stand van in het RR ingeschreven personen. Door een gecontroleerd selecteren van alle veranderingen die leiden tot de burgerlijke staat ‘gescheiden’ en door ze vervolgens 2 per 2 met elkaar te combineren kan, indien die veranderingen slaan op dezelfde gebeurtenis, een statistiek worden opgemaakt waarin alle echtscheidingen zijn opgenomen, ongeacht de plaats waar ze zijn gesloten (in België of in het buitenland), voor zover minstens 1 van de 2 echtgenoten op het ogenblik van de gebeurtenis een ingezetene was in België. De weinige echtscheidingen die wel in het RR geregistreerd staan maar waarbij de 2 echtgenoten geen ingezetenen waren op het ogenblik van hun echtscheiding, blijven buiten beschouwing.
Sinds 31 maart 2019 is de regel gewijzigd voor echtscheidingen van huwelijken die in het buitenland voltrokken werden. Het is de gemeente van de woonplaats van de echtgenoten of van een van de echtgenoten die bevoegd is voor de inschrijving van de echtscheiding en niet meer de gemeente Brussel. Dit brengt een wijziging van de geografische spreiding van de echtscheidingen met zich mee.
Bij publicaties herleidt Statbel de 12 categorieën van de burgerlijke staat tot 4 categorieën: ongehuwd, gehuwd, gescheiden en weduwstaat. Personen met een ongekende burgerlijke staat zijn vaak met een buitenlandse nationaliteit die hun burgerlijke staat nog niet aan de hand van de nodige documenten hebben kunnen bewijzen; zij worden gevoegd bij de ongehuwden. Personen uit de andere categorieën (zoals vermoedelijk huwelijk, geannuleerd huwelijk, verstoten, polygamie, …) krijgen hun er aan voorafgaande burgerlijke staat.
De rang van het ontbonden huwelijk wordt bepaald aan de hand van de burgerlijke staat van de partners bij het aangaan van het huwelijk dat wordt ontbonden. De gescheiden personen van wie de burgerlijke staat vóór het ontbonden huwelijk onbekend is, worden opgeteld bij de ongehuwden.
De vroegere statistiek maakte gebruik van de datum van de overschrijving van het vonnis bij de burgerlijke stand. De nieuwe statistiek maakt gebruik van de datum van de gerechtelijke uitspraak.
Statbel en Statistiek Vlaanderen publiceren ook gegevens van het Rijksregister inzake het beëindigen van wettelijke samenwoningen (door omzetting in een huwelijk, scheiding of overlijden van een partner).
Gegevens over de beëindiging van feitelijke samenwoningen van partners zijn niet beschikbaar.
Statbel heeft een bestand met informatie over alle overlijdens in een kalenderjaar in België en zijn gewesten. Het gaat om overlijdens binnen de wettelijke bevolking, dit zijn de personen ingeschreven in een regulier bevolkingsregister van het Rijksregister van de natuurlijke personen (met uitsluiting van het wachtregister voor asielzoekers), via meldingen daarvan bij de burgerlijke stand van de gemeenten waar de betrokkene zijn woonplaats had. De burgerlijke staat bij overlijden is gekend.
woonplaats had. De burgerlijke staat bij overlijden is gekend.