Oefenkansen Nederlands versterken intergemeentelijke samenwerking Harelbeke, Kuurne, Waregem en Zwevegem
De gemeenten Harelbeke, Kuurne, Waregem en Zwevegem bundelen hun krachten om uitvoering te geven aan actie 5 van het Plan Samenleven: Oefenkansen Nederlands. In dit interview delen Katrien Peferoen, van de sociale dienst in Zwevegem, en Bren De Rycke, welzijnsdeskundige in Harelbeke, hun ervaringen met deze samenwerking en de meerwaarde voor hun integratiebeleid.
Kennisdeling zorgt voor inspiratie
Bren benadrukt meteen het positieve effect van de samenwerking: “Het mooie aan deze intergemeentelijke samenwerking is dat elke gemeente vanuit haar eigen DNA de anderen kan inspireren. We delen kennis, acties en tips. Harelbeke en Waregem hadden al concrete stappen gezet in hun aanbod rond Oefenkansen Nederlands, terwijl Zwevegem en Kuurne nog in de ontwikkelingsfase zaten. Door samen te werken konden we de verschillende snelheden van uitvoering beter op elkaar afstemmen. Bovendien konden we zo het vereiste minimum van 7.500 inwoners van buiten de EU halen om aanspraak te maken op de middelen van het Plan Samenleven.”
Katrien vult aan: “Harelbeke staat verder in het aanbod voor nieuwkomers. Zij bieden een transversaal aanbod aan vanuit meerdere diensten. Voor Zwevegem, met een kleinere structuur, was het dan ook erg waardevol om hierop aan te sluiten. Zo konden we profiteren van hun ervaring. In een ideale wereld zouden wij, zoals in Harelbeke, een voltijdse medewerker voor integratie en inburgering kunnen aanstellen om ons aanbod te versterken. Nu is dat door tijdsgebrek niet altijd mogelijk.”
Initiatieven afgestemd op de praktijk
De eerste vergaderingen toonden meteen een gezamenlijke behoefte: een zomeraanbod voor Oefenkansen Nederlands. In juli en augustus vallen de reguliere oefenkansen en taallessen letterlijk stil. Het is echter belangrijk dat anderstalige inwoners blijven oefenen in een veilige omgeving. Daarom besloten de vier gemeenten om de beurt Oefenkansen Nederlands te organiseren in hun bibliotheek, met steun van het Agentschap Integratie en Inburgering.
Naast dit zomeraanbod werden in het projectjaar ook verschillende ‘Taalactief’-initiatieven opgezet. Dit intergemeentelijke project, gebaseerd op een bestaande aanpak in Waregem, biedt anderstaligen de kans om op een leerrijke, creatieve of sportieve manier hun Nederlands te oefenen. “Op de planning staan bijvoorbeeld een bezoek aan het recyclagepark, een EHBO-cursus en een initiatie badminton”, vertelt Bren.
Vrijwilligers spelen bij deze initiatieven een cruciale rol. “Als bedankje organiseren we elk jaar een intergemeentelijke zomerpicknick”, legt Katrien uit. “Op die manier kunnen vrijwilligers van de verschillende gemeenten elkaar beter leren kennen. Anderstalige inwoners zijn hierbij ook van harte welkom.”
Oefenkansen in de praktijk: voorbeelden uit de gemeenten
In Waregem loopt het initiatief ‘Taalactief’ al langer. Het combineert leermomenten Nederlands met leuke activiteiten zoals sport of cultuur. Deelnemers kunnen bovendien twee keer per week aansluiten bij een praatgroep, waar Nederlandstalige vrijwilligers hen begeleiden. Daarnaast is er het project ‘Boekenbezoek’, waarbij vrijwilligers bij gezinnen thuis voorlezen. Dit zijn gezinnen waar Nederlands niet de thuistaal is of waar weinig aan taalontwikkeling wordt gedaan. “Iedere week lezen de vrijwilligers een halfuur tot een uur voor aan de kinderen. Dat versterkt niet alleen de taalontwikkeling, maar zorgt ook voor leesplezier”, vertelt Bren.
In Harelbeke is er het nieuwe initiatief ‘Praatwijzer’, opgezet dankzij Plan Samenleven. Hier kunnen inwoners in gesprek gaan met vrijwilligers om hun Nederlands te oefenen en tegelijkertijd praktische vragen stellen over zaken zoals ‘hoe vul ik mijn meterstanden in’ of ‘hoe vraag ik de jobbonus aan’. “Dit initiatief helpt ons om mensen met administratieve vragen snel verder te helpen. Indien nodig nemen we die vragen op binnen het Huis van Welzijn”, vertelt Katrien. De ‘Praatwijzers’ vinden op verschillende locaties en tijdstippen plaats, zodat deelnemers kunnen kiezen wat het beste in hun schema past. Ligo Centra voor Basiseducatie ondersteunt de vrijwilligers en geeft hen tips om het gesprek boeiend en leerzaam te houden.
Naast de ‘Praatwijzer’ loopt in Harelbeke ook het project ‘taalcoaching op de werkvloer’. Dit richt zich op anderstaligen die werken, maar nog onvoldoende Nederlands spreken om hun job goed uit te voeren. Vrijwilligers begeleiden hen daarbij.
Kuurne breidde dankzij de middelen van Plan Samenleven het aantal praattafels uit van twee naar vijf. Deze sessies worden wekelijks op verschillende locaties gehouden, wat een goede spreiding van het aanbod garandeert. Ligo en het Agentschap Inburgering en Integratie ondersteunen ook hier de vrijwilligers. Zwevegem zette dankzij de extra middelen een reeks praattafels op in de bibliotheek. Hier kunnen anderstaligen met vrijwilligers in gesprek gaan over universele onderwerpen. Deze gesprekken duren ongeveer anderhalf uur. Zwevegem organiseert daarnaast ‘schoolbabbels’, waarbij anderstalige ouders met elkaar en met begeleiders praten over de school en het onderwijs in Vlaanderen.
Uitdagingen en aanpassingen
Katrien ziet een uitdaging in het inschatten van de belangstelling voor activiteiten: “Het blijft moeilijk om te voorspellen hoeveel deelnemers we kunnen verwachten. Soms organiseren we iets waarvan we denken dat het interessant is voor nieuwkomers, maar dat sluit dan niet aan bij hun eigen behoeften.”
Bren merkt op dat flexibiliteit essentieel is: “Voor Praatwijzer hebben we het concept gaandeweg aangepast op basis van de noden van vrijwilligers en deelnemers. Zo gaan we dit schooljaar voor het eerst experimenteren met het gebundeld aanbieden van informatie. Daarnaast blijft het belangrijk om deelnemers actief te blijven benaderen. We sturen bijvoorbeeld voor elke Praatwijzer een berichtje om mensen eraan te herinneren. Dit vergt veel werk, maar we merken dat we zonder dit contact geleidelijk aan deelnemers verliezen.”
Succesfactoren en toekomstperspectief
Katrien beschrijft hoe de initiatieven niet alleen taalontwikkeling stimuleren, maar ook zorgen voor sterkere sociale netwerken: “Nieuwkomers vertellen dat het fijn is om vrijwilligers beter te leren kennen. Ze voelen zich meer thuis wanneer ze iemand tegenkomen die ze kennen, bijvoorbeeld tijdens het boodschappen doen.”
Bren ziet dit ook: “De effecten van de acties uit het Plan Samenleven reiken verder dan taal alleen. Vrijwilligers ervaren dat hun werk echt een verschil maakt.”
De samenwerking tussen de vier gemeenten heeft geleid tot concrete successen, zoals het zomeraanbod voor Oefenkansen Nederlands. Dit zou zonder de middelen uit het Plan Samenleven niet mogelijk zijn geweest. Zowel Katrien als Bren hopen dat het project verdergezet kan worden, zodat ook de meest kwetsbare anderstaligen kunnen blijven oefenen in een veilige omgeving.