Onderzoek naar kankerincidenties in de regio rond 3M (2022)
In opdracht van Agentschap Zorg en Gezondheid vergeleek Stichting Kankerregister in 2022 het voorkomen van kankers in de regio rond de 3M-fabriek met de gegevens van heel Vlaanderen.
Conclusies:
- Net als in Zwijndrecht zelf kan geconcludeerd worden dat de kankers die mogelijk geassocieerd zouden kunnen zijn met blootstelling aan PFAS, niet vaker voorkomen in de regio van 3 en 5 km rond de 3M-fabriek in Zwijndrecht dan gemiddeld in Vlaanderen. Dat geldt ook voor alle kankers samen.
- Sommige kankers kwamen minder vaak voor:
- Bij vrouwen kwam borstkanker minder vaak voor in de 3- en 5 km-zone rond 3M dan in Vlaanderen.
- In de periode 2008-2020 kwamen alle kankers samen in de 3 km-zone (bij vrouwen) en in de 5 km-zone (bij mannen) minder vaak voor dan in Vlaanderen.
- Bij mannen kwamen zowel in 2008-2020 als in 2016-2020 prostaat- en teelbalkanker minder vaak voor in de 5 km-zone dan gemiddeld in Vlaanderen.
Voor het onderzoek werden de gegevens gebruikt van delen van de gemeenten Zwijndrecht, Beveren en Antwerpen en een klein stukje van de gemeente Kruibeke.
Algemeen wordt aangenomen dat kanker meestal ontstaat door de interactie van verschillende factoren. Per soort kanker zijn er andere oorzaken en risicofactoren. De aard van deze cijfers laat niet toe de link tussen PFAS en kanker te bestuderen of te bepalen. Deze cijfergegevens gaan alleen over kanker. Andere mogelijke PFAS-gerelateerde gezondheidssignalen en -effecten komen aan bod in ander lopend of toekomstig onderzoek.
Meer info
Onderzoek naar kankerincidenties in Zwijndrecht (2021)
In 2021 werd een onderzoek uitgevoerd naar kankerincidenties in Zwijndrecht. Dat onderzoek richtte zich op 3 periodes:
- 15 jaar: 2004-2018
- 10 jaar: 2009-2018
- 5 jaar: 2014-2018.
Er is gekeken naar alle kankers samen en naar de kankers die mogelijk te linken zijn met blootstelling aan PFAS, namelijk nier-, testis-, prostaat-, blaas- en borstkanker.
De conclusie luidt dat de kankers die mogelijk geassocieerd zouden kunnen zijn met PFAS, in Zwijndrecht niet vaker voorkomen dan gemiddeld in Vlaanderen. Dat geldt ook voor alle vormen van kankers samen.
Lees het volledige rapport(PDF bestand opent in nieuw venster). Intussen werd het onderzoek uitgebreid naar de regio van 3 en 5 km rond de 3M-fabriek in Zwijndrecht.
Wat zegt wetenschappelijk onderzoek over het verband tussen PFAS en kanker?
Als je in contact komt met PFAS, loop je meer risico dat je gezondheid daar negatieve effecten van ondervindt. Sommige wetenschappelijke studies wijzen op een mogelijk verband tussen PFAS en een aantal kankers, zoals nier-, teelbal-, borst-, prostaat- en blaaskanker. Niet alle studies vinden deze verbanden terug. Deze bevindingen zijn dus inconsistent en niet eenduidig.
In december 2023 heeft het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC)(opent in nieuw venster) van de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) PFOA geclassificeerd als kankerverwekkend voor de mens (Groep 1) en PFOS als mogelijk kankerverwekkend voor de mens (Groep 2B). Voor nier- en testiskanker geeft IARC aan dat er beperkt bewijs is dat PFOA deze kankers zou kunnen veroorzaken bij de mens. Voor de andere kankertypes is er voorlopig onvoldoende bewijs.
De classificatie van IARC geeft aan hoe sterk het bewijs is dat een stof kanker kan veroorzaken. Het zegt niets over hoe groot het risico op kanker is wanneer je aan verschillende niveaus wordt blootgesteld. Dat risico is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de hoeveelheid van de stof die je binnenkrijgt (vb. 10 microgram), de frequentie (éénmalig of meermaals) en de duur van blootstelling (kortstondig of langdurig), de blootstellingsroute (via voeding/ water, inademen of via de huid) en het tijdstip van blootstelling tijdens het leven (zwangerschap/ kind/ volwassen).
Gezien voor PFOA en PFOS momenteel nog niet bekend is hoe groot het kankerrisico is bij blootstelling aan verschillende niveaus, kunnen we het kankerrisico voor deze stoffen nog niet berekenen. Verder onderzoek naar het verband tussen blootstelling aan PFAS en kanker is volop bezig.
Algemeen wordt aangenomen dat kanker meestal ontstaat door de interactie van verschillende factoren en per soort kanker zijn er andere oorzaken en risicofactoren. Een verhoogde PFAS-blootstelling kan een van de mogelijke risicofactoren zijn voor een verhoogde kans op sommige kankers. Dat betekent niet dat als kanker wordt vastgesteld bij een persoon met een hoge blootstelling aan PFAS, dat PFAS de oorzaak is van die kanker. Het is immers zeer moeilijk om de oorzaak van de kanker bij een individuele persoon vast te stellen.