De OVAM startte begin juli 2021 met bodemonderzoeken op de terreinen waar zo’n onderzoek nodig is. Locaties in de buurt van woonzones, scholen en drinkwatergebieden krijgen daarbij prioriteit.

Nee. De informatie uit de milieuvergunningen volstaat.

Ja. Die terreinen van Defensie worden ook gescreend.

Ja. Afvalverwerkende bedrijven met kans op PFAS-verontreiniging zijn opgenomen in de screening door de OVAM.

Huidige en voormalige brandweeroefenterreinen hebben de grootste kans op bodemverontreiniging met PFAS. Dat blijkt uit de inventarisatiestudie die de OVAM uitvoerde. Die terreinen krijgen daarom prioriteit in de meetcampagne, zeker als ze liggen in de buurt van scholen, woonzones of drinkwatergebieden.

Daarna komen de andere terreinen met grote kans op PFAS-verontreiniging aan bod: dat zijn de locaties waar structureel gebruik werd gemaakt van fluorhoudend blusschuim en terreinen met galvanische industrie.

Op de andere locaties waar PFAS werden gebruikt is de kans op verontreiniging veel kleiner. De onderzoeksprioriteit wordt daarbij bepaald op basis van de kans op blootstelling en verspreiding. De bestemming en omgeving van het betrokken terrein, de eventuele aanwezigheid van waterlopen of grondwateronttrekking zijn daarbij criteria die de planning bepalen.

Lokale besturen worden op de hoogte gehouden zodra de planning en bijbehorende criteria op punt staan.

Nee. Bodemsaneringsdeskundigen passen de richtlijnen voor PFAS-onderzoek toe bij een oriënterend bodemonderzoek op een risicogrond of bij de opmaak van een technisch verslag. Die richtlijnen geven aan wanneer PFAS als verdachte stoffen moeten worden beschouwd.

Die afspraken zijn inderdaad gemaakt met alle 20 hulpverleningszones.

Binnen Netwerk Brandweer staat de gezondheid van brandweerlieden voorop en werd medio 2021 biomonitoring overwogen. Arbeidsartsen en preventieadviseurs uit de hulpverleningszones concludeerden dat (klassieke) humane biomonitoring niet opportuun was. Het Agentschap Zorg en Gezondheid besloot eind 2021 in dezelfde zin: bloedonderzoeken naar de impact van PFAS zijn zinvol, maar alleen als die onderzoeken gebeuren in het kader van medische en milieukundige humane biomonitoring.

Medisch en milieukundige humane biomonitoring gaat verder dan klassieke humane biomonitoring: het betekent dat resultaten gekoppeld worden aan gedetailleerde milieumetingen, meetgegevens van andere deelnemers aan het onderzoek en/of aan het langdurige onderzoek naar gezondheidseffecten. Dit soort wetenschappelijke onderzoeken worden klassiek uitgevoerd door onderzoeksinstellingen en niet door diensten voor preventie en bescherming op het werk.

Netwerk Brandweer spreekt namens de Vlaamse hulpverleningszones met de verschillende actoren betrokken bij het PFAS-dossier en houdt daarbij de aandacht op de brandweerlieden, met oog om eventuele gezondheidseffecten voor het brandweerpersoneel via medisch en milieukundige humane biomonitoring in kaart te brengen.

De OVAM, Agentschap Zorg en Gezondheid en Netwerk Brandweer werken aan een beslisboom over communicatie.

De opslag van PFAS is op zich weinig risicovol. Oefenterreinen vragen wel de nodige aandacht en communicatie, zeker als er vaak of grootschalige blusoefeningen plaatsvonden. Bijzondere aandacht is nodig als die oefeningen plaatsvonden op een terrein met doorlatende bodem.

De blootstelling aan PFAS gebeurt vooral door inname, bijvoorbeeld door eten en drinken. Tijdens brandweerinterventies is die blootstelling door inname uitgesloten.
De brandweer heeft al jaren aandacht voor hygiënemaatregelen tijdens en na interventies, omdat de chemische stoffen in roet kankerverwekkend zijn. Klassieke beschermingsmaatregelen zijn:

• voldoende lang gebruik van adembescherming
• ontkleden op de plaats van de interventie
• douchen na een interventie
• frequent wassen van interventiekledij.

Die maatregelen beperken ook de blootstelling aan de PFAS in het blusschuim.