Het Vlaams Klimaatadaptatieplan

Het Vlaams Klimaatadaptatieplan(opent in nieuw venster) is een initiatief van het Departement Omgeving, in oktober 2022 goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Klimaatadaptatie gaat over aanpassingen aan de gevolgen van klimaatverandering. Daarnaast zet de Vlaamse overheid ook in op klimaatmitigatie, wat staat voor het verminderen van de oorzaken van klimaatverandering. Beide benaderingen zijn belangrijk en complementair bij het aanpakken van de complexe uitdagingen van een veranderend klimaat.

Het Vlaams Klimaatadaptatieplan moet Vlaanderen verder voorbereiden op de effecten van de klimaatverandering op korte termijn (tegen 2030) en op langere termijn (tegen 2050).

Focus op werkgelegenheid, competenties en kwaliteit van arbeid

In deze studie worden drie domeinen gedefinieerd waarop het Vlaams Klimaatadaptatieplan een impact heeft:

• Werkgelegenheid
• Competenties
• Kwaliteit van arbeid

Het onderzoek gaat voornamelijk in op de impact op competenties en kwaliteit van arbeid. Daarbij ligt specifiek de focus op de implicaties van het Vlaams Klimaatadaptieplan voor kwetsbare groepen. Dit rapport is complementair aan het eerder verschenen rapport over de Green Skills Roadmap.

Voor elk domein worden de uitdagingen en noden in kaart gebracht. Die vormen de basis van een inspiratiegids waarmee stakeholders in het veld aan de slag kunnen: beleidsmedewerkers, sociale partners, sectororganisaties, werknemers en werkgevers en onderwijs- en opleidingsinstellingen.

Aanpak

Het onderzoek is gebaseerd op literatuurstudie, verkennende en diepte-interviews, verschillende stakeholderworkshops en een focusgroep. Doorheen het onderzoek werden stakeholders zoveel mogelijk betrokken, ook en in het bijzonder stakeholders met kennis over kwetsbare groepen.

Inspiratiegids als resultaat

Op basis van dit onderzoek zijn diverse acties uitgewerkt en gebundeld in een inspiratiegids. Die omvat 10 acties om de uitdagingen op vlak van competenties en kwaliteit van arbeid aan te pakken.

1. Een Vlaamse langetermijnvisie voor (human capital in) klimaatadaptatie ontwikkelen.
2. Sensibiliseringscampagne rond groene transitie en klimaatadaptatie opzetten.
3. Analyseren en uitbreiden van bestaande instrumenten voor competentieprognoses en het gebruik ervan om competentienoden om te zetten in functieprofielen.
4. Informatie over competentienoden gebruiken in de ontwikkeling van opleidingsplannen voor toekomstige en bestaande werknemers.
5. Green Deal onderzoeken als mogelijk model voor samenwerking rond (human capital in) klimaatadaptatie.
6. Samenwerking tussen ambtenaren van verschillende departementen opzetten (rond klimaatadaptatie).
7. Mentale en fysieke werkdruk in kaart brengen.
8. Klimaatadaptatiecompetenties en kwaliteit van arbeid invoegen als belangrijk onderwerp in bestaande samenwerkingen tussen (lokale) overheden/bedrijven en onderwijsinstellingen.
9. Financiële en andere ondersteuning voorzien voor de impact van klimaatadaptatie en klimaatmitigatie op tewerkstelling, competenties en kwaliteit van arbeid.
10. Verder uitbouwen van mechanismen die de werk-naar-werktransities van werknemers uit krimpsectoren naar groeisectoren faciliteren.

Toolbox voor werkgevers en werknemers

Het onderzoek leidde ook tot een toolbox. Die bevat concrete tips die gebruikt kunnen worden om zich voor te bereiden op klimaatadaptatie in Vlaanderen voor werkgevers, sociale partners en werknemers.

Beleidsaanbevelingen

Tot slot reikt het onderzoek een aantal aanbevelingen aan voor verschillende stakeholders om met de studie aan de slag te gaan. Voor enkele acties uit de inspiratiegids kan de overheid een trekkersrol opnemen, zoals de ontwikkeling van een Vlaamse langetermijnvisie voor (human capital in) klimaatadaptatie, en de analyse en uitbreiding van bestaande instrumenten voor competentieprognoses en het gebruik ervan om competentienoden om te zetten in functieprofielen. Daarbij is het belangrijk om stakeholders verder te blijven samenbrengen om te informeren, sensibiliseren en samen te werken op het vlak van klimaatadaptatie in Vlaanderen.