Principes
Er dient te worden uit gegaan van volgende bekendmakingsprincipes (artikels 8, 9 en 10 KB Plaatsing):
Bekendmakingsniveaus
De opdrachten waarvoor een Europese bekendmaking verplicht is, kennen zowel een Europese als een Belgische bekendmaking, beide volgens dezelfde Europees opgelegde regels. Deze opdrachten vergen een bekendmaking in het Publicatieblad van de Europese Unie en in het Bulletin der Aanbestedingen.
De opdrachten waarvoor enkel een Belgische bekendmaking verplicht is, vergen alleen een bekendmaking in het Bulletin der Aanbestedingen. Een aanbesteder kan niettemin eveneens een bekendmaking doen in het Publicatieblad van de Europese Unie, op voorwaarde dat de aankondiging elektronisch gebeurt met inachtneming van het format en de modaliteiten voor de Europese bekendmaking.
Het Publicatieblad van de Europese Unie wordt verzorgd door de Europese Commissie en de diensten ervan zijn gevestigd te Luxemburg. De bekendmakingen zijn te consulteren op de website ted.europa.eu(opent in nieuw venster).
Het Bulletin der Aanbestedingen is sinds 1.1.2011 volledig geïntegreerd in de federale e-notificationapplicatie op de website enot.publicprocurement.be(opent in nieuw venster).
Algemene bekendmakingsvoorschriften
Voor de bekend te maken opdrachten:
- omvatten de vooraankondigingen, de aankondigingen van de opdracht en deze van gunning van de opdracht de inlichtingen vermeld in de bijlagen 3 tot 8 onder de vorm van elektronische standaardformulieren opgemaakt door de Federale Overheidsdienst Beleid en Ondersteuning (waarin o.a. de Federale Overheidsdienst Personeel en Organisatie is in opgegaan) op basis van de uitvoeringsverordening van de Europese Commissie in verband met de vaststelling van standaardformulieren voor de bekendmaking van aankondigingen op het gebied van overheidsopdrachten;
- voor de toepassing van de bekendmakingsvoorschriften worden verplicht elektronische communicatiemiddelen aangewend voor de uitwisseling van informatie;
- geldt als een officiële bekendmaking enkel wat bekend gemaakt is in het Publicatieblad van de Europese Unie en in het Bulletin der Aanbestedingen;
- mag geen andere bekendmaking of verspreiding plaatsvinden vóór de bekendmaking van de aankondiging in het Bulletin der Aanbestedingen en, in voorkomend geval, in het Publicatieblad van de Europese Unie;
- mag deze bekendmaking of verspreiding geen andere inhoud hebben dan die van de officiële bekendmaking.
De twee laatste bolletjes verbieden om voortijdige of andere gelijkaardige informatie rechtstreeks, automatisch of via een website te verspreiden naar personen die geïnteresseerd zouden kunnen zijn in de opdracht in kwestie, dit om een dubbele inbreuk op de gelijke behandeling te voorkomen:
- die personen zouden door die eerdere informatie een tijdsvoordeel verkrijgen tegenover hun concurrenten;
- die personen zouden andere of bijkomende informatie verkrijgen tegenover hun concurrenten die zich op de officiële bekendmaking baseren.
Artikel 51, §§ 2 en 3 van de Richtlijn 2014/24/EU bepaalt dat de bekendmakingen in het Publicatieblad in de door de aanbesteder gekozen officiële taal van de EU verschijnen en dat alleen de tekst in de oorspronkelijke taal authentiek is. In de andere officiële talen verschijnt slechts een samenvatting met de belangrijke gegevens. De kosten van de bekendmaking worden gedragen door de EU.
Bekendmakingsvoorschriften Bulletin der Aanbestedingen
De bekendmaking in het Bulletin der Aanbestedingen mag:
- geen andere inhoud hebben dan die in het Publicatieblad van de Europese Unie;
- niet gebeuren vóór de datum van bekendmaking van de aankondiging in het Publicatieblad van de Europese Unie. Niettemin kan de bekendmaking in ieder geval in het Bulletin der Aanbestedingen plaatsvinden indien de aanbesteder niet binnen de twee dagen na de bevestiging van de ontvangst van de aankondiging is geïnformeerd over de bekendmaking in het Publicatieblad van de Europese Unie.
Bewijsvoering
De bewijsvoering verloopt in twee richtingen:
- de aanbesteder moet het bewijs kunnen leveren van de verzending van de aankondiging;
- het Bureau voor Publicaties van de Europese Unie en de Federale Overheidsdienst Beleid en Ondersteuning (waarin o.a. de Federale Overheidsdienst Personeel en Organisatie is in opgegaan) verstrekken een bevestiging van de bekendmaking van de verzonden informatie, die geldt als bewijs van de bekendmaking van de aankondiging (met vermelding van de bekendmakingsdatum).
Specifieke bekendmakingsvoorschriften
Voor sommige gunningsprocedures zijn er nog specifieke bekendmakingsregels van toepassing:
- Dynamisch aankoopsysteem (art. 101 KB Plaatsing) - (formulier F9 in e-notification).
- De prijsvraag (artikels 122, 123 en 124 KB Plaatsing) - (formulieren F12 en F13 in e-notification).
Europese bekendmaking
Onderworpen opdrachten
De opdrachten waarvan de geraamde waarde gelijk is aan of hoger is dan de Europese drempels, zijn onderworpen aan de Europese bekendmaking (art. 13 KB Plaatsing). Dit geldt voor de opdrachten in hun geheel genomen, als ze niet worden opgesplitst, maar ook voor de opdrachten of percelen waarin ze zijn opgesplitst (cf. ramingsregels).
De Europese bekendmaking bestaat uit een aankondiging van opdracht, een aankondiging van gegunde opdracht en desgevallend een vooraankondiging (art. 14 KB Plaatsing).
Soorten bekendmaking
Er bestaan meerdere soorten van Europese bekendmakingen (art. 14 KB Plaatsing):
- de voorbekendmaking (of ‘vooraankondiging’);
- de gewone bekendmaking van te plaatsen opdracht (of ‘aankondiging van opdracht’);
- de bekendmaking van geplaatste opdracht (of ‘aankondiging van gegunde opdracht’);
- de verbetering of aanvulling van een officiële bekendmaking (of ‘aankondiging van aanvullende informatie of rectificatie’);
- de bekendmaking van vrijwillige transparantie ex ante in het kader van de rechtsbeschermingsregeling (art. 18 Wet Rechtsbescherming).
- de bekendmaking van een wijziging aan de opdracht (art. 38/19 KB Uitvoering)
Vooraankondiging
Omschrijving en toepasselijkheid
Overeenkomstig artikel 60 Wet Overheidsopdrachten, kan de aanbesteder zijn voornemens voor het plaatsen van overheidsopdrachten kenbaar maken door een vooraankondiging te publiceren.
Deze bekendmaking doelt op een beknopte gegroepeerde voorbekendmaking van alle opdrachten die een aanbesteder zinnens is of overweegt te plaatsen in het kader van een bepaald programma of (in de loop van een) begrotingsjaar.
De bekendmaking van de vooraankondiging is alleen verplicht als de aanbesteder de mogelijkheid wil benutten om de indieningstermijnen voor de offertes in te korten. Dit is mogelijk voor de openbare enniet-openbare procedures en voor de mededingingsprocedure met onderhandeling (art. 36, §2, art. 37, §3 en art. 38, §3, laatste lid Wet Overheidsopdrachten). De inkortingsmogelijkheid geldt eigenaardig genoeg niet voor de indieningstermijnen voor de kandidaatstellingen.
Hoewel het gebruik van de voorbekendmaking niet verplicht is, geeft het de ondernemers wel de mogelijkheid zich voor te bereiden op deelname aan de aangekondigde procedures en aldus kan de aanbesteder voordeel halen uit een eventuele verruiming van de mededinging.
De vooraankondiging wordt bekendgemaakt op één van de volgende wijzen:
- door het Bulletin der Aanbestedingen en het Bureau voor publicaties van de Europese Unie; of
- door de aanbesteder via zijn kopersprofiel.
Het kopersprofiel wordt gedefinieerd in artikel 2, 12° KB Plaatsing. Het gaat verder dan een gewone website van een aanbesteder. Het moet immers in staat zijn om vooraankondigingen en opdrachtdocumenten online te plaatsen, elektronische aanvragen tot deelneming en offertes te ontvangen op een veilige en vertrouwelijke wijze en de informatie-uitwisseling tussen de aanbesteder en de ondernemers te beheren. Opgemerkt wordt dat de aanbesteder intern de nodige softwaretoepassing kan ontwikkelen of deze kan aankopen of huren bij een externe dienstverlener die een gezamenlijk platform aanbiedt.
Inhoud en tijdstip
Deze vooraankondiging omvat de inlichtingen vermeld in bijlage 3, deel B van het KB Plaatsing (formulier F1 in e-notification).
De vooraankondiging wordt zo spoedig mogelijk bekendgemaakt bij het begin van het begrotingsjaar of, voor werken, nadat de beslissing is genomen tot goedkeuring van het programma voor de opdrachten voor werken die de aanbesteder voornemens is te plaatsen.
Aankondiging van opdracht
Omschrijving en toepasselijkheid
Deze bekendmaking is verplicht bij de opstart van elke opdracht of raamovereenkomst die de Europese drempels bereikt.
Deze bekendmaking is ook verplicht bij het opstarten van een dynamisch aankoopsysteem. (art. 61 Wet Overheidsopdrachten).
Deze bekendmaking is ook verplicht voor de sociale en andere specifieke diensten opgesomd in bijlage III van de Wet Overheidsopdrachten (art. 90, §1 Wet Overheidsopdrachten). Behalve wanneer gebruik wordt gemaakt van de onderhandelingsprocedures zonder voorafgaande bekendmaking, overeenkomstig artikel 89, §1, eerste lid, 2° van de Wet, gebruikt de aanbesteder een aankondiging van de opdracht of een vooraankondiging als oproep tot mededinging. In principe kan de vooraankondiging slechts gebruikt worden door de aanbesteders om hun intenties te laten kennen inzake overheidsopdrachten. Echter, in het kader van de sociale en andere specifieke diensten kan zij, in afwijking van artikel 60, tweede lid Wet Overheidsopdrachten, gebruikt worden als een oproep tot mededinging. Dergelijke vooraankondiging wordt op voortdurende wijze bekendgemaakt en kan betrekking hebben op een periode van meer dan 12 maanden. Deze aankondiging kan dan ook enkel gebruikt worden in de niet-openbare procedure of in de mededingingsprocedure met onderhandeling.
De aankondiging van opdracht is niet verplicht in de onderstaande gevallen:
- wanneer gebruikt wordt gemaakt van de onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking overeenkomstig artikel 42 Wet Overheidsopdrachten;
- in de gevallen waarbij gebruik wordt gemaakt van de mededingingsprocedure met onderhandeling, respectievelijk de concurrentiegerichte dialoog, bij werken, leveringen en diensten waarvoor in het kader van een openbare of niet-openbare procedure alleen onregelmatige of onaanvaardbare offertes werden ingediend, en waarbij, in voorkomend geval, geen aankondiging van een opdracht gepubliceerd hoeft te worden, voor zover daartoe de voorwaarden van het artikel 38, §1, 2° Wet Overheidsopdrachten zijn nageleefd;
- voor de op een raamovereenkomst gebaseerde opdrachten;
- voor de opdrachten die worden geplaatst in het kader van een dynamisch aankoopsysteem, zolang dit geldig blijft.
Inhoud
De aankondiging van opdracht omvat de inlichtingen vermeld in bijlage 4 van het KB Plaatsing (formulier F2 in e-notification). De aankondiging van prijsvraag bevat de inlichtingen vermeld in bijlage 6 deel A. De aankondiging van een opdracht voor een sociale of andere specifieke dienst bevat de inlichtingen bedoeld in de bijlage 7, deel B of de vooraankondiging die geldt als oproep tot mededinging bevat de inlichtingen bedoeld in de bijlage 7, deel A.
Aankondiging van gegunde opdracht
Voor opdrachten en raamovereenkomsten vanaf de Europese drempels bestaat er ook een bekendmakingsverplichting nadat de opdracht is geplaatst (art. 62 Wet Overheidsopdrachten).
De aanbesteder moet deze bekendmaking verzenden binnen 30 dagen na de sluiting van de opdracht of van de raamovereenkomst. Deze aankondiging bevat de inlichtingen vermeld in bijlage 5 van het KB Plaatsing (formulier F3 e-notification).
De verzending van deze bekendmaking is zelfs verplicht voor:
- de opdrachten die geplaatst zijn via onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking (art. 17 KB Plaatsing);
- de opdrachten die geplaatst zijn binnen een dynamisch aankoopsysteem, maar dan volstaat één gegroepeerde bekendmaking per trimester voor alle opdrachten die in dat trimester zijn geplaatst (art. 62, 3de lid Wet Overheidsopdrachten);
- de opdrachten voor sociale en andere specifieke diensten van Bijlage III van de Wet Overheidsopdrachten wanneer de geraamde waarde van de opdracht gelijk is aan of hoger is dan 750.000 euro (art. 90, §3 Wet Overheidsopdrachten).
Deze bekendmaking is niet verplicht voor:
- de opdrachten die geplaatst zijn binnen een raamovereenkomst.
Bepaalde informatie over de plaatsing van de opdracht of van de raamovereenkomst behoeft niet voor bekendmaking te worden vrijgegeven indien de openbaarmaking ervan:
- ofwel rechtshandhaving in de weg zou staan;
- ofwel in strijd zou zijn met het openbaar belang;
- ofwel schade zou berokkenen aan de rechtmatige commerciële belangen van een bepaalde publieke of particuliere ondernemer;
- ofwel afbreuk zou doen aan de eerlijke mededinging tussen ondernemers.
Bekendmaking van vrijwillige transparantie ex ante
De aanbesteder kan, onmiddellijk voorafgaand aan de sluiting van de opdracht en volgens het passend model, een bekendmaking van vrijwillige transparantie ex ante publiceren in het Publicatieblad van de Europese Unie, zelfs al zou ze van oordeel zijn dat een initiële Europese bekendmaking voor de opdracht niet vereist is. Door aldus te handelen voorkomt men de toepassing van de verhaalprocedure tot onverbindendverklaring van de gesloten overeenkomst. Wel gaat er na de dag van de bekendmaking ex ante een wachttermijn van ten minste 10 dagen in en mag de sluiting pas daarna plaatsvinden.
Speciaal regime voor opdrachten in percelen
Zie 'Percelen'.
Speciaal regime voor opdrachten voor sociale en andere specifieke diensten in Bijlage III Wet Overheidsopdrachten
Het vroegere onderscheid tussen A-diensten en B-diensten werd afgeschaft.
Er is in een nieuw soepel plaatsingsregime voorzien bij opdrachten voor sociale en andere specifieke diensten van Bijlage III van de Wet Overheidsopdrachten. Aangezien dergelijke diensten een beperkte grensoverschrijdende dimensie hebben, is een aankondiging van gegunde opdracht slechts verplicht wanneer de geraamde waarde van de opdracht gelijk is aan of hoger dan 750.000 euro.
Belgische bekendmaking
Onderworpen opdrachten
De opdrachten waarvan de geraamde waarde lager ligt dan de Europese drempels, zijn onderworpen aan de Belgische bekendmaking (art. 19 KB Plaatsing). Dit geldt voor de opdrachten ‘in hun geheel genomen’ maar ook voor de opdrachten of percelen waarin ze zijn opgesplitst (cf. ramingsregels).
Deze bekendmaking is eveneens voorgeschreven voor de sociale en andere specifieke diensten van Bijlage III van de Wet Overheidsopdrachten, ongeacht hun geraamd bedrag (art. 90, §1 Wet Overheidsopdrachten).
De onderhandelingsprocedures ‘zonder voorafgaande bekendmaking’ zijn uiteraard niet onderworpen aan de bekendmakingsplicht.
De Belgische bekendmaking bestaat uit een aankondiging van opdracht en, desgevallend, een vooraankondiging (art. 20 KB Plaatsing).
Vooraankondiging
Omschrijving en toepasselijkheid
De aanbesteder kan zijn voornemens voor het plaatsen van overheidsopdrachten kenbaar maken door een vooraankondiging te publiceren (art. 60 Wet Overheidsopdrachten).
De bekendmaking van de vooraankondiging is alleen verplicht als de aanbesteder de mogelijkheid wil benutten om de indieningstermijnen voor de offertes in te korten. Dit is mogelijk voor de openbare en de niet-openbare procedures en voor de mededingingsprocedure met onderhandeling (art. 36, §2, art. 37, §3 en art. 38, §3, laatste lid Wet Overheidsopdrachten). De inkortingsmogelijkheid geldt eigenaardig genoeg niet voor de indieningstermijnen voor de kandidaatstellingen.
Inhoud en tijdstip
Deze vooraankondiging omvat de inlichtingen vermeld in bijlage 3 van het KB Plaatsing (formulier F1 in e-notification).
De vooraankondiging wordt zo spoedig mogelijk bekendgemaakt bij het begin van het begrotingsjaar of, voor werken, nadat de beslissing is genomen tot goedkeuring van het programma voor de opdrachten voor werken die de aanbesteder voornemens is te plaatsen.
Aankondiging van opdracht
Omschrijving en toepasselijkheid
Deze bekendmaking is verplicht bij de opstart van elke opdracht of raamovereenkomst die beneden de Europese drempels blijft.
Deze bekendmaking is ook verplicht bij het opstarten van een dynamisch aankoopsysteem. (art. 61, 4° Wet Overheidsopdrachten).
Deze bekendmaking is ook verplicht voor de sociale en andere specifieke diensten opgesomd in bijlage III van de Wet Overheidsopdrachten (art. 90, §1 Wet Overheidsopdrachten). Behalve wanneer gebruik wordt gemaakt van de onderhandelingsprocedures zonder voorafgaande bekendmaking, overeenkomstig artikel 89, §1, eerste lid, 2° van de Wet, gebruikt de aanbesteder een aankondiging van de opdracht of een vooraankondiging als oproep tot mededinging. In principe kan de vooraankondiging slechts gebruikt worden door de aanbesteders om hun intenties te laten kennen inzake overheidsopdrachten. Echter, in het kader van de sociale en andere specifieke diensten kan zij in afwijking van artikel 60, tweede lid Wet Overheidsopdrachten, gebruikt worden als een oproep tot mededinging. Dergelijke vooraankondiging wordt op voortdurende wijze bekendgemaakt en kan betrekking hebben op een periode van meer dan 12 maanden. Deze aankondiging kan dan ook enkel gebruikt worden in de niet-openbare procedure of in de mededingingsprocedure met onderhandeling.
De aankondiging van opdracht is niet verplicht in de onderstaande gevallen:
- wanneer gebruikt wordt gemaakt van de onderhandelingsprocedure zonder voorafgaande bekendmaking overeenkomstig artikel 42 Wet Overheidsopdrachten;
- in de gevallen waarbij gebruik wordt gemaakt van de mededingingsprocedure met onderhandeling, respectievelijk de concurrentiegerichte dialoog, bij werken, leveringen en diensten waarvoor in het kader van een openbare of niet-openbare procedure alleen onregelmatige of onaanvaardbare offertes werden ingediend, en waarbij, in voorkomend geval, geen aankondiging van een opdracht gepubliceerd hoeft te worden, voor zover daartoe de voorwaarden van het artikel 38, §1, 2° Wet Overheidsopdrachten zijn nageleefd;
- voor de op een raamovereenkomst gebaseerde opdrachten;
- voor de opdrachten die worden geplaatst in het kader van een dynamisch aankoopsysteem, zolang dit geldig blijft.
Inhoud
De aankondiging van opdracht omvat de inlichtingen vermeld in bijlage 4 van het KB Plaatsing (formulier F2 in e-notification). De aankondiging van prijsvraag bevat de inlichtingen vermeld in bijlage 6 deel A. De aankondiging van opdracht m.b.t. een sociale of andere specifieke dienst bevat de inlichtingen bedoeld in de bijlage 7, deel B of de vooraankondiging die geldt als oproep tot mededinging bevat de inlichtingen bedoeld in de bijlage 7, deel A.
Rectificatiebericht
De aanbesteder die via een rectificatiebericht een officiële bekendmaking wenst te verbeteren of aan te vullen, gaat over tot de bekendmaking van een rechtzettingsbericht onder de vorm van een standaardformulier als bedoeld in artikel 8, §3 KB Plaatsing (formulier F14 bij gebruik van e-notification: in de huidige regelgeving wordt niet meer voorzien in een afzonderlijk formulier).
Voortaan mag de aanbesteder geen volledig nieuwe aankondiging meer bekendmaken wanneer hij een officiële bekendmaking wenst te verbeteren of aan te vullen. Enkel de bekendmaking van een rechtzettingsbericht is toegestaan.
Er geldt een verplichting tot verdaging wanneer een rechtzettingsbericht wordt gepubliceerd net vóór de uiterste datum tot indiening van de offertes. Dit geeft de ondernemers de mogelijkheid om hun aanvragen tot deelneming of offertes nog aan te passen.
In de tweede fase van een tweestapsprocedure heeft de bekendmaking van een rectificatiebericht natuurlijk geen zin en dient de verbetering of aanvulling gewoon aan de geselecteerden toegestuurd te worden.
Voor opdrachten waarvan de geraamde waarde gelijk aan of hoger is dan de Europese drempels, wordt een onderscheid gemaakt tussen de hypothese waarbij het rechtzettingsbericht wordt gepubliceerd tussen de zevende kalenderdag en de tweede kalenderdag voor de uiterste datum van ontvangst van de aanvragen tot deelneming of de offertes enerzijds en de hypothese waarbij het rechtzettingsbericht wordt gepubliceerd in de laatste twee kalenderdagen anderzijds:
- Publicatie van een rechtzettingsbericht tussen de zevende en de twee laatste kalenderdagen voor de uiterste datum van ontvangst van de aanvragen tot deelneming of de offertes: de voormelde uiterste datum moet worden verdaagd met minstens 6 kalenderdagen
- Publicatie van een rechtzettingsbericht in de laatste twee kalenderdagen voor de uiterste datum van ontvangst van de aanvragen tot deelneming of de offertes: de voormelde uiterste datum moet worden verdaagd met minstens 8 kalenderdagen.
Wanneer een rechtzettingsbericht wordt gepubliceerd in het kader van een opdracht waarvan de geraamde waarde lager is dan de Europese drempels, wordt de uiterste datum van ontvangst van de aanvragen tot deelneming of de offertes verdaagd met minstens 6 kalenderdagen.