Geïntegreerde woonbonus

Om van de verhoging van 760 euro te kunnen genieten, moet de woning waarvoor u de hypothecaire lening aangaat uw enige woning zijn op 31 december van het jaar waarin de lening wordt aangegaan.

Er zijn wel twee uitzonderingen:

• Een woning waarvan u door een erfenis mede-eigenaar, naakte eigenaar of vruchtgebruiker bent, sluit u niet uit van die verhoging.
• Als u toch een tweede woning bezit, volstaat het dat deze woning op 31 december van het jaar waarin de lening wordt aangegaan, te koop is aangeboden op de vastgoedmarkt. De woning moet in het jaar daarna ook effectief verkocht zijn.

De Federale overheidsdienst Financiën zal deze voorwaarde en de uitzonderingen beoordelen. Als de woning niet uw enige woning is en u niet onder één van de uitzonderingsbepalingen valt, dan is het recht op de verhoging definitief verloren.

Om te kunnen genieten van de geïntegreerde woonbonus, moet de woning waarvoor u de hypothecaire lening bent aangegaan, op het ogenblik van de uitgaven uw eigen woning zijn. De eigen woning is de woning die u als eigenaar, bezitter, erfpachter, opstalhouder of vruchtgebruiker bezit en in principe zelf betrekt.

Om deze voorwaarde vast te stellen, kijkt de FOD Financiën naar de concrete feiten. Het hebben van een domicilie is bijgevolg geen formele voorwaarde. U moet gewoon kunnen aantonen dat u de woning zelf bewoont (bv. aan de hand van facturen voor energie, water, internet, ...).

Er wordt een uitzondering gemaakt als u de woning op het ogenblik van de uitgaven niet zelf kunt betrekken omwille van:

• beroepsredenen (bv. een te grote afstand tussen de woonplaats en de plaats waar men tewerkgesteld is,…)
• redenen van sociale aard (bv. een te grote afstand tussen de woonplaats en de plaats waar de kinderen studeren of de vrouw werkt, ouderdom, ziekte,…)
• wettelijke of contractuele belemmeringen (bv. u staat contractueel toe dat de vorige eigenaar nog in de woning mag blijven wonen tot zijn nieuwbouw klaar is).
• (ver)bouwwerkzaamheden die u nog niet toelaten de woning daadwerkelijk te bewonen.

Als u de woning niet zelf bewoont en u niet onder één van de uitzonderingsbepalingen valt, dan wordt de woning niet beschouwd als de eigen woning en zal u gedurende die periode niet kunnen genieten van de geïntegreerde woonbonus.

Bij een hypothecair mandaat of een hypothecaire volmacht geeft u als ontlener volmacht aan de bank om een hypotheek te nemen op het betreffende onroerend goed wanneer de bank dit nodig acht. Een mandaat wordt dus niet onmiddellijk ingeschreven in het hypotheekkantoor.

Een lening die slechts door een hypothecaire volmacht of een mandaat wordt gewaarborgd, wordt niet als een hypothecaire lening beschouwd voor de toepassing van de geïntegreerde woonbonus. Enkel interesten en aflossingen die betrekking hebben op het gedeelte van de lening dat effectief door een hypothecaire inschrijving is gewaarborgd, geven recht op de geïntegreerde woonbonus.

Bijvoorbeeld: U bent een lening aangegaan voor de aankoop van uw enige en eigen woning. Voor 60% van deze lening werd een hypotheek ingeschreven, voor 40% werd een hypothecair mandaat verleend. In dit geval komen slechts 60% van uw uitgaven (enkel de uitgaven die betrekking hebben op de hypotheek) in aanmerking voor de geïntegreerde woonbonus.

Als u uw nog openstaande kapitaal van een bestaand hypothecair krediet opnieuw financiert via een nieuw hypothecair krediet, bv. omdat u een gunstiger tarief kunt verkrijgen, dan gaat u uw lening herfinancieren.

Bij een loutere herfinanciering van een bestaande lening geldt in principe de datum van de oorspronkelijke lening. De herfinancieringslening (ook al gebeurt die bij een andere bank) wordt niet als een nieuwe lening beschouwd, maar wel als een voortzetting van de oorspronkelijke lening. Dit heeft tot gevolg dat als de geïntegreerde woonbonus van toepassing was op de oorspronkelijke lening, dezelfde belastingvermindering ook van toepassing blijft na de herfinanciering.

Als het ontleende bedrag van de herfinancieringslening hoger is dan het openstaande saldo van de oorspronkelijke (geherfinancierde) lening, wordt enkel het deel dat dient voor het aflossen van het openstaande saldo van de eerder gesloten lening geacht de oorspronkelijke lening verder te zetten. Een eventueel bijkomend ontleend bedrag wordt beschouwd als een nieuwe lening. De geïntegreerde woonbonus wordt niet langer toegekend voor nieuwe hypothecaire leningsaktes die zijn aangegaan na 31 december 2019(opent in nieuw venster).

De herfinanciering mag bij elke instelling binnen de Europese Economische Ruimte gebeuren. Wel moet die 'overnemende bank' zich, voor ze een fiscaal attest verstrekt, informeren over het krediet. Zij mag immers slechts een fiscaal attest uitreiken, nadat ze heeft vastgesteld dat het geherfinancierde krediet voldeed aan de fiscale voorwaarden.

Opgelet: Het deel van de lening dat dient om uw wederbeleggingsvergoeding of notariskosten te financieren komt niet in aanmerking voor de belastingvermindering.

Onder bepaalde voorwaarden kunt u het afbetaalde bedrag van uw lopende lening opnieuw opnemen. Zo'n heropname (of wederopname) wordt beschouwd als een nieuwe lening:

• Als er een nieuwe akte wordt opgemaakt voor de heropname, dan geldt de datum van de authentieke (bij de notaris getekende) hypothecaire leningsakte als startdatum.
• Als geen authentieke hypothecaire leningsakte verleden wordt (wat meestal voorkomt), geldt de datum van aanvaarding van het kredietaanbod voor de heropname als datum van de lening.
• Voor de oorspronkelijke lening (het resterende saldo) blijft de startdatum behouden.

Als u na 1 januari 2016 een heropname wilt doen van een lening aangegaan vóór 1 januari 2016, zult u enkel in aanmerking kunnen komen voor de geïntegreerde woonbonus als u aan alle voorwaarden voldoet.

Opgelet: Als u door de heropname in hetzelfde belastbaar jaar zowel uitgaven hebt die in aanmerking komen voor een belastingvermindering van toepassing op hypothecaire leningen aangegaan vóór 1 januari 2016, als uitgaven die in aanmerking komen voor de geïntegreerde woonbonus, geldt een keuzeregeling.

Als u wilt blijven genieten van een van de Vlaamse belastingverminderingen die van toepassing waren voor hypothecaire leningen aangegaan vóór 1 januari 2016 (woonbonus, belastingvermindering lange termijnsparen, belastingvermindering voor gewone interesten,…), dan mag u enkel de uitgaven aangeven die betrekking hebben op de hypothecaire lening aangegaan vóór 1 januari 2016.

Wilt u daarentegen genieten van de geïntegreerde woonbonus, die van toepassing is voor hypothecaire leningen aangegaan vanaf 1 januari 2016, dan kunnen enkel de uitgaven die betrekking hebben op de hypothecaire lening aangegaan vanaf 1 januari 2016 in aanmerking komen voor een Vlaams belastingvoordeel. U zult voor de uitgaven gemaakt voor de lening aangegaan vóór 1 januari 2016 niet langer kunnen genieten van een Vlaamse belastingvermindering.

De keuze voor de geïntegreerde woonbonus is definitief. Dit betekent dat u nadien niet opnieuw kunt kiezen voor het andere Vlaamse stelsel.

Uitdoving woonbonus vanaf 2020

Wanneer u een heropname doet, zal op dat deel van de lening het systeem van de geïntegreerde woonbonus van toepassing zijn op voorwaarde dat die bijkomende lening is aangegaan vóór 1 januari 2020. Bij een heropname met authentieke hypothecaire leningsakte is die datum bepalend. Zonder akte geldt de datum van aanvaarding van het kredietaanbod als datum van de lening.

Looptijdwijzigingen vanaf 1 januari 2020 worden geneutraliseerd om te vermijden dat de looptijd van hypothecaire leningen vanuit louter fiscale overwegingen wordt verlengd. De resterende looptijd van de hypothecaire lening zoals die geldt op 31 december 2019 wordt als het ware bevroren.

Betalingen buiten de looptijd zoals die geldt op 31 december 2019 komen niet meer in aanmerking voor de geïntegreerde woonbonus, behoudens wat betreft COVID-19-betalingsuitstellen.

Als u binnen eenzelfde jaar zowel uitgaven hebt die in aanmerking komen voor een belastingvermindering van toepassing op hypothecaire leningen aangegaan vóór 1 januari 2016 (woonbonus, belastingvermindering lange termijnsparen, belastingvermindering voor gewone interesten,…), als uitgaven die in aanmerking komen voor de geïntegreerde woonbonus, geldt een keuzeregeling.

Als u wilt blijven genieten van één van de Vlaamse belastingverminderingen die van toepassing waren voor hypothecaire leningen aangegaan vóór 1 januari 2016, dan mag u enkel de uitgaven aangeven die betrekking hebben op de hypothecaire lening aangegaan vóór 1 januari 2016.

Wilt u daarentegen genieten van de geïntegreerde woonbonus, die van toepassing is voor hypothecaire leningen aangegaan vanaf 1 januari 2016, dan kunnen enkel de uitgaven die betrekking hebben op de hypothecaire lening aangegaan vanaf 1 januari 2016 in aanmerking komen voor een Vlaams belastingvoordeel. U zal voor de uitgaven gemaakt voor de lening aangegaan vóór 1 januari 2016 niet langer kunnen genieten van een Vlaamse belastingvermindering.

De keuze voor de geïntegreerde woonbonus is definitief. Dit betekent dat u nadien niet opnieuw kan kiezen voor het andere Vlaamse stelsel.

Als u in een later belastbaar jaar, nadat u de lening bent aangegaan en reeds van de woonbonus geniet, volle (mede-)eigenaar, bezitter, erfpachter, opstalhouder of vruchtgebruiker wordt van een tweede woning, heeft dit in principe niet het verlies van de woonbonus op zich tot gevolg, maar hebt u niet langer recht op de verhoging(en), mocht u die nog genieten. Het verlies van de verhoging(en) is definitief.

Het is hierbij niet relevant hoe u eigenaar bent geworden (schenking, koop, erfenis,…). Of de woning waarvoor u de woonbonus geniet uw enige woning is, wordt beoordeeld op 31 december van dat belastbaar tijdperk.

U verliest de verhogingen in principe niet wanneer u blote (mede)eigenaar wordt van een tweede woning of wanneer de tweede woning vervreemd is op 31 december van hetzelfde belastbaar tijdperk waarin u ze verworven heeft.

Opgelet! Anders dan bij de Vlaamse woonbonus, verliest u de verhogingen wel als u door erfenis volle eigenaar, bezitter, erfpachter, opstalhouder of vruchtgebruiker wordt door erfenis.

De FOD Financiën zal uiteindelijk beslissen of u de verhoging(en) al dan niet kunt behouden.

Bij een hypotheekruil (of pandwissel) wordt de woning waarvoor een hypothecaire lening werd aangegaan vervreemd, maar de lening blijft bestaan. De oorspronkelijke hypothecaire inschrijving op het verkochte onroerend goed wordt daarbij overgebracht naar een ander onroerend goed (bijvoorbeeld een nieuwe woning). Een hypotheekruil wordt doorgaans doorgevoerd om kosten voor een nieuwe lening te besparen.

Onder bepaalde voorwaarden kan de geïntegreerde woonbonus ook na een hypotheekruil behouden blijven:

• De woning waarvoor de hypothecaire lening aanvankelijk werd aangegaan, is vervreemd om een andere woning te verwerven of te behouden (bv. als u uw eerste woning verkoopt om een andere woning aan te kopen of te verbouwen).
• De eerste woning is vervreemd bij authentieke akte.
• De hypothecaire inschrijving wordt overgedragen naar een ander onroerend goed en de akte van hypotheekoverdracht wordt ter beschikking gehouden van de FOD Financiën.
• De hypothecaire lening wordt behouden en kwam aanvankelijk in aanmerking voor de geïntegreerde woonbonus.
• De eerste woning was de eigen woning alvorens de andere woning de eigen woning werd.

Hoe gaat het in zijn werk?

De Vlaamse overheid werkt met een fictieve situatie ('fictie hypotheekruil') waarbij wordt verondersteld dat de lening werd aangegaan voor de tweede woning in plaats van voor de eerste woning. Zo maakt de Vlaamse overheid het mogelijk om de geïntegreerde woonbonus te behouden voor de lening.

Opgelet: Door toepassing van de 'fictie hypotheekruil' blijft de oorspronkelijke hypothecaire lening verder lopen. Enkel de woning waarop de lening betrekking heeft wijzigt. Als u al recht had op verhogingen, dan begint de 10-jarige periode van die verhogingen niet opnieuw te lopen.

In sommige gevallen komen dezelfde uitgaven zowel in aanmerking voor de geïntegreerde woonbonus als voor bepaalde federale belastingvoordelen voor de niet-eigen woning (bijvoorbeeld de federale belastingvermindering voor het lange termijnsparen). In dat geval zult u een keuze moeten maken. Als u voor de uitgaven kiest voor een federaal belastingvoordeel, zult u voor diezelfde uitgaven dus niet van de geïntegreerde woonbonus kunnen genieten. Eens u gekozen hebt voor het federale stelsel, is uw keuze definitief. Dit betekent dat u nadien niet opnieuw kunt kiezen voor de geïntegreerde woonbonus.

In geval van een gemeenschappelijke aanslag, moeten beide partners dezelfde keuze maken.