Verplichting zonnepanelen voor gebouwen met hoge elektriciteitsafname
Tegen 30 juni 2025 zijn zonnepanelen verplicht op gebouwen waar de elektriciteitsafname hoger is dan 1 gigawattuur per jaar. Het zijn de eigenaars, erfpachters en opstalhouders van gebouwen met zo’n afnamepunt die onderworpen zijn aan de verplichting. Voor overheidsgebouwen ligt de drempel op 250 megawattuur per jaar.
Voorwaarden
- De PV-verplichting geldt voor gebouwen gelegen in Vlaanderen die verbonden zijn met een EAN-afnamepunt waar - vanaf 2021 - jaarlijks meer dan 1 gigawattuur (= 1000 megawattuur) elektriciteit van het net gehaald wordt.
- De afname per kalenderjaar bekend bij de netbeheerder bepaalt of een EAN-afnamepunt/gebouw onder de verplichting valt.
- Het zijn de eigenaars, erfpachters of opstalhouders van de gebouwen verbonden met het EAN-afnamepunt die aan de verplichting moeten voldoen.
Het is mogelijk dat er meerdere gebouwen aangesloten zijn op het EAN-afnamepunt.
Als er meerdere partijen eigenaar, erfpachter of opstalhouder zijn, zijn zij in solidum onderworpen aan de verplichting. - Hoe groter de totale dakoppervlakte, hoe meer zonnepanelen vereist zijn. Het is de ‘horizontale’ dakoppervlakte die in rekening wordt genomen.
Om aan de verplichting te voldoen moet de zonnepaneleninstallatie geplaatst zijn op het dak of aan de gevel van de gebouwen die verbonden zijn met het EAN-afnamepunt.
Het is ook toegestaan om de zonnepanelen te plaatsen op de site van het EAN-afnamepunt- op het dak of aan de gevel van een of meerdere gebouwen
- op een of meerdere carports of fietsenstallingen
- op ‘marginale’ grond (dat wil zeggen ‘bermen of gesloten stortgebieden niet bestemd als natuurgebied of landbouwgebied, onverminderd andere verplichtingen ter zake’.)
- op een waterpartij (drijvend)
- overkoepelend binnen agrarisch gebied
- De zonnepaneleninstallaties kunnen ook geplaatst worden op een andere site dan de eigen site op voorwaarde dat deze installatie levert aan een directe lijn die is verbonden met het EAN-afnamepunt en de installatie valt binnen één van de hierboven vermelde categoriën.
Strengere voorwaarden voor publieke organisaties
Omdat publiek organisaties een voorbeeldrol opnemen, is de verplichting strenger voor deze doelgroep.
- Als publieke organisaties de enige eigenaars, erfpachters of opstalhouders van de gebouwen zijn verbonden met het EAN-afnamepunt, geldt de PV-verplichting al bij een afname van meer dan 250 megawattuur/jaar (MWh/j).
- Vanaf 2030 wordt de verplichting voor publieke organisaties verruimd naar gebouwen verbonden met een EAN-afnamepunt waar vanaf 2026 een afname van meer dan 100 MWh/j geregistreerd wordt.
Procedure
Het verloop van de procedure is afhankelijk van het kalenderjaar waarin de elektriciteitsafname de drempelwaarde overschrijdt.
Is de afnamedrempel al in 2021 overschreden?
De eigenaar krijgt de mogelijkheid om de verplichte zonnepaneleninstallatie in deze 3 stappen te laten plaatsen:
- Stap 1
Tegen 30 juni 2025
de basisinstallatie of minstens de helft van de volledige installatie is operationeelEr moet voor minstens 12,5 Wp/m² aan zonnepanelen in dienst zijn (dat komt overeen met ongeveer 10% van de totale horizontale dakoppervlakte).
- Stap 2
Tegen 1 januari 2030
minstens driekwart van de volledige installatie is operationeelEr moet voor minstens 18,75 Wp/m² aan zonnepanelen in dienst zijn.
- Stap 3
Tegen 1 januari 2035
de volledige installatie is operationeelEr moet voor minstens 25 Wp/m² aan zonnepanelen in dienst zijn.
Is de afnamedrempel pas na 2021 overschreden?
Dan is de hieronder aangegeven tijdsindicatie van toepassing:
- tot uiterlijk 1 januari 2029 kan de plaatsing in 3 stappen
- tot uiterlijk 1 januari 2034 kan de plaatsing in 2 stappen
De installatie van min. 25 Wp/m² horizontale dakoppervlakte meteen volledig in dienst nemen, is altijd mogelijk en is vanaf 2035 verplicht.
Jaar van overschrijding
afnamedrempelstap 1
uiterlijke indienstname
min. 12,5 Wp/m²stap 2
uiterlijke indienstname
min. 18,75 Wp/m²stap 3
uiterlijke indienstname
min. 25 Wp/m²2021 30 juni 2025 1 januari 2030 1 januari 2035 2022 1 januari 2026 1 januari 2030 1 januari 2035 2023 1 januari 2027 1 januari 2030 1 januari 2035 2024 1 januari 2028 1 januari 2030 1 januari 2035 2025 1 januari 2029 1 januari 2030 1 januari 2035 2026 - 1 januari 2030 1 januari 2035 2027 - 1 januari 2031 1 januari 2035 2028 - 1 januari 2032 1 januari 2035 2029 - 1 januari 2033 1 januari 2035 2030 - 1 januari 2034 1 januari 2035 2031 - - 1 januari 2035 2032 - - 1 januari 2036 2033 - - 1 januari 2037 2034 - - 1 januari 2038 2035 - - 1 januari 2039 na 2035 - - 1 januari van het vierde jaar na het kalenderjaar van overschrijding afnamedrempel
Mogelijke alternatieven
De eigenaar kan er onder bepaalde voorwaarden ook voor kiezen om de zonnepanelen op een ander eigendom te plaatsen, om een windturbine, een warmte-krachtinstallatie (WKK) op biomassa of biogas te plaatsen, of om te participeren in een nieuwe groenestroominstallatie.
Handleiding en simulator
U vindt alle informatie over de verplichting in de handleiding(PDF bestand opent in nieuw venster) (versie 3 mei 2024). Dit is inclusief de definitief goedgekeurde teksten door de Vlaamse Regering op 3 mei 2024. Deze teksten zijn actueel nog niet gepulbliceerd in het Belgisch Staatsblad.
Met de simulator(Excel bestand opent in nieuw venster) (versie 3 mei 2023) kunt u berekenen welk piekvermogen aan zonnepanelen u in dienst moet nemen en tegen wanneer. De simulator toont ook de alternatieve manieren om aan de verplichting te voldoen. Dit is inclusief de definitief goedgekeurde teksten door de Vlaamse Regering op 3 mei 2024. Deze teksten zijn actueel nog niet gepulbliceerd in het Belgisch Staatsblad.
Webinar
Het VEKA organiseerde al verschillende webinars over de verplichting zonnepanelen voor gebouwen met hoge elektriciteitsafname.
De webinars werden niet opgenomen, u vindt alle informatie over de afgelopen webinars in:
- de presentatie van de eerste webinar (versie 27 april 2023)(PDF bestand opent in nieuw venster);
- de presentatie van de tweede webinar (versie 22 juni 2023)(PDF bestand opent in nieuw venster);
- de presentatie van de derde webinar – specifiek voor publieke organisaties (versie 4 maart 2024)(PDF bestand opent in nieuw venster);
- de presentatie van het vierde webinar (versie 26 juni 2024).(Powerpoint bestand)
Sancties
Wie de PV-verplichting niet tijdig naleeft, krijgt een niet-bevrijdende geldboete opgelegd. Er is ook een boete voorzien voor wie niet tijdig op een informatievraag van het VEKA reageert. De handleiding geeft meer informatie bij deze boetes.
Wetgeving
De verplichting voor het in dienst nemen van fotovoltaïsche zonnepanelen wordt geregeld via het Energiedecreet en het Energiebesluit:
- Het Energiedecreet van 8 mei 2009(opent in nieuw venster) (artikel 1.1.3, 89° en 104/1°, artikel 7.7.3, artikel 12.5.1, artikel 13.4.15)
- Het Energiebesluit van 19 november 2010(opent in nieuw venster) (artikel 1.1.1, §2, 47° /3/1, artikel 3.1.39, artikelen 6.7.1 t.e.m. 6.7.10, artikel 10.1.1, §4/1). Op 3 mei 2024 keurde de Vlaamse Regering Verzamelbesluit energie X(PDF bestand opent in nieuw venster) definitief goed. Dit bevat enkele wijzigingen en verduidelijkingen over de PV-verplichting in artikelen 40 t.e.m. 49. Dit besluit is in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd en is sinds 5 juli 2024 van kracht.
- Het Ministerieel Besluit van 8 mei 2023(PDF bestand opent in nieuw venster) tot vaststelling van de voorwaarden waar een gebouw aan moet voldoen in het kader van de verplichte installatie van fotovoltaïsche zonnepanelen op dakoppervlakten