Waarom dit handboek?
3. Waarom als (lokale) overheid investeren in open data?
Steeds meer en meer (lokale) besturen stellen data openlijk beschikbaar. Zo omvat de Datavindplaats al ruim 9000 datasets. Dit kadert dan ook binnen de ambitie van Vlaanderen om één van de koplopers te zijn binnen Europa op vlak van open data. Desalniettemin, behaalt België dit nog niet op de Digital Economy and Society Index (DESI)(opent in nieuw venster) van de Europese Commissie. Om deze score de hoogte in te sturen, is het essentieel dat lokale overheden aan de slag gaan met open data.
Maar natuurlijk wil je niet enkel investeren in open data om een score te verbeteren, maar vooral om de grote meerwaarde te ontgrendelen die open data kan creëren voor jouw overheidsbeleid alsook burgers, lokale ondernemingen en kennisinstellingen. Bij de voordelen van open data denken veel belanghebbenden meteen aan de economische meerwaarde, terwijl open data daarnaast ook grote sociale, politieke, maatschappelijke en ecologische meerwaarde kan creëren (cfr. afbeelding onder). Deze verschillende soorten meerwaarde van open data bespreken dan ook in de volgende paragrafen alsook in introductie lesreeks (cfr. “Waarom starten met open data in Vlaanderen?”) van de online leeromgeving.
[Merk op dat deze algemene voordelen verder worden uitdiept in hoofdstuk 4.3.1 en lesreeks 2 voor managers en medewerkers van een lokaal bestuur alsook in hoofdstuk 4.5 en lesreeks 6 voor (her)gebruikers.]
Het openstellen van data door overheden biedt ondernemingen de kans om huidige processen te optimaliseren. Zo kunnen er efficiëntiewinsten en kostenbesparingen gerealiseerd worden. Daarnaast kunnen bedrijven op basis van deze open data ook nieuwe innovatieve producten en diensten ontwikkelen. Verder zorgt open data ook voor ondersteunen van start-ups of scale-ups die anders vaak geen (of beperkte) toegang hebben tot data. In de kader hieronder wordt een overheidsproject toegelicht dat innovatie, bedrijven en andere belanghebbende wil ondersteunen om zo economische meerwaarde te creëren.
Bovendien kan open data ook de gezondheid van burgers verbeteren. Er kunnen namelijk toepassingen ontwikkeld worden op basis van open data om bijvoorbeeld sneller ter plaatse te zijn bij een noodgeval of zelf beter je eigen gezondheid op te volgen. In onderstaande kader bespreken we een voorbeeld van dergelijke open data toepassing die de gezondheid van burgers stimuleert door de mobiliteit van mensen met een beperking te faciliteren.
Bijgevolg is er een toegenomen wisselwerking met burgers, ondernemingen en andere organisaties. Deze belanghebbenden kunnen hun standpunt beter verdedigen en onderbouwen. CitizenLab(opent in nieuw venster) is een organisatie die deze participatie verder wil stimuleren. Om dit doel te gebruiken maakt CitizenLab onder andere gebruik van open data om dynamische kaarten te genereren. Bijgevolg kunnen burgers ideeën op een kaart pinnen of kan het bestuur zelf participatie van de burgers sturen door zelf informatie op de kaarten toe te voegen.
Op basis van deze wisselwerking en de inzichten die volgen uit de open data kan de overheid een data-gedreven en doeltreffender beleid realiseren. Om dit doel te bereiken kunnen overheden ook open data van andere steden (her)gebruiken en leren van elkaar. Een voorbeeld van een project dat data-gedreven beleid in de retail sector wil stimuleren betreft het Smart Retail Dashboard (zie kader). Bovendien, wordt in het kader van dit project ook op systematische basis afgestemd met andere dashboard of retail projecten om te vrijwaren dat lokale overheden steeds blijven leren van elkaar.
Bij het vertalen van de studie van de Europese Commissie naar de Vlaamse context, merkt Capgemini Invent op dat open data ingezet kan worden bij het onderwijzen van de maatschappij. Door open data op te nemen in lespakketten kan jong en oud worden klaargestoomd voor een data-gerichte toekomst. Een toepassing van open data die het onderwijs voor jongeren faciliteert is Statbel Junior (zie kader).
Verder kan open data ook het onderhoud en behoud van natuurgebieden en leefgebieden van dieren bevorderen. Agentschap voor Natuur en Bos alsook andere besturen of organisaties kunnen de juiste acties ondernemen op basis van open data over natuuroppervlakten, droogte, biodiversiteit, overstromingsgebieden, dierenpopulaties, enzovoort. Om de natuur te beschermen van zwerfafval en recyclage te stimuleren maakt Recycle het zeer eenvoudig voor burgers om correct afval te weg te gooien.
Bovendien kan open data bijvoorbeeld ook de energietransitie versnellen. Zo stimuleert Zonnekaart Vlaanderen de transitie naar zonne-energie als duurzame energiebron door op basis van open data in kaart te brengen hoe geschikt jouw dak is voor zonnepanelen. Om deze energietransitie verder te stimuleren stellen organisaties zoals Elia (zie kader) hun data ook open voor energieleveranciers en andere stakeholders in deze transitie. Verder stimuleren een breed gamma aan apps door middel van real-time open data over het openbaar vervoer de transitie in mobiliteit. Denk bijvoorbeeld aan de real-time dienstverlening apps van De Lijn(opent in nieuw venster) en NMBS(opent in nieuw venster).
Ga naar het volgende/vorige hoofdstuk
Je kan hieronder het volgende, het vorige of een ander hoofdstuk van het handboek ‘Open Data voor lokale besturen’ vinden.
De belangrijkste begrippen en het Open Data Charter
Een stappenplan om van start te gaan
Wat verdient extra aandacht?
Wat is de volgende stap?
Startpagina van het handboek