Metadata: Beschermd patrimonium
Bron
Agentschap Onroerend Erfgoed
Definities
De Vlaamse minister bevoegd voor Onroerend Erfgoed beschermt goederen omdat deze waardevol zijn voor de gemeenschap en zodat toekomstige generaties er gebruik van kunnen blijven maken. Enkel een voorlopig beschermd onroerend goed kan onderwerp zijn van een definitieve bescherming. De erfgoedwaarden die in het beschermingsbesluit worden opgesomd, motiveren duidelijk de redenen van bescherming.
Soms worden in één beschermingsbesluit meerdere onroerende goederen en meerdere beschermingsstatuten opgenomen. Bij deze statistiek gaat het niet om het aantal besluiten, maar wel om het aantal onroerende goederen.
- De bescherming als monument heeft tot doel om de erfgoedwaarden van het object in kwestie te bewaren voor de toekomst. Beschermde monumenten zijn niet in alle gevallen gelijk te stellen aan gebouwen of constructies. Het hoeft niet noodzakelijk een architecturale realisatie van de mens te zijn. Bomen of andere vegetatie kunnen evengoed worden beschermd als monument. Het gaat erom dat het monument erfgoedwaarde bezit dat van algemeen belang is.
- Een stads- en dorpsgezicht vormt een groepering van onroerende goederen met de omgevende bestanddelen die door hun erfgoedwaarde van algemeen belang zijn. Vóór het in werking treden van het Onroerenderfgoeddecreet (12 juli 2013, zoals gewijzigd) kon een stads– of dorpsgezicht ook dienen om de directe omgeving van een monument te vrijwaren. Sinds het Onroerenderfgoeddecreet bestaat voor die functie de “overgangszone” bij een bescherming.
- Het beschermen van landschappen is wettelijk mogelijk sinds 7 augustus 1931 (de Wet op het behoud van monumenten en landschappen). Sinds het Onroerenderfgoeddecreet kunnen landschappen worden beschermd als cultuurhistorisch landschap omdat ze erfgoedwaarde bezitten en van algemeen belang zijn.
- De beschermde archeologische site is de opvolger van wat vóór 2015 werd beschermd als archeologische zone of archeologisch monument. De rechtsgevolgen van de beschermde archeologische sites zijn decretaal ook van toepassing op de vroeger beschermde archeologische zones. De wettelijke bescherming ervan is mogelijk sinds 1993.
- In 2004 introduceerde de Vlaamse overheid het instrument erfgoedlandschap als een alternatieve manier om landschappelijke gehelen te vrijwaren via het instrumentarium van de ruimtelijke ordening. Openbare besturen kunnen erfgoedlandschappen opnemen in gemeentelijke, provinciale of gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP).
Een erfgoedlandschap beoogt niet de bescherming van individuele erfgoedelementen, maar vormt een groter ruimtelijk geheel, dat vanuit erfgoedperspectief een erfgoedwaarde krijgt. Bij ruimtelijke planning gaat hierdoor aandacht naar het onroerend erfgoed. Gebieden en zones die openbare besturen binnen de bestemmingsprocessen van deze regelgeving omwille van hun erfgoedwaarden afbakenen, worden een erfgoedlandschap.
- Varend erfgoed: het nautisch erfgoed, inzonderheid de schepen, de boten en de drijvende inrichtingen met inbegrip van hun uitrusting en van hun voortstuwingsmiddelen, waarvan het behoud van algemeen belang is wegens hun historische, wetenschappelijke, industrieel-archeologische of andere sociaal-culturele waarde. De wettelijke bescherming ervan is mogelijk sinds 2002.
Opmerkingen bij de kwaliteit
Bij de statistiek van de erfgoedlandschappen zijn enkel deze opgenomen die bekend zijn bij het agentschap Onroerend Erfgoed. In gemeentelijke en provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen kunnen ook erfgoedlandschappen worden afgebakend. Het agentschap Onroerend Erfgoed is niet altijd op de hoogte van de afbakening van erfgoedlandschappen op lokaal niveau. Pas sinds 1 januari 2017 is een openbaar bestuur verplicht om het agentschap te informeren wanneer het bij nieuwe ruimtelijke uitvoeringsplannen een erfgoedlandschap afbakent.