Een van de strategische doelstellingen van Statistiek Vlaanderen is om Vlaamse openbare statistieken aan te bieden van een zo hoog mogelijke kwaliteit. Om tot kwaliteitsvolle openbare statistieken te komen gebeurt de ontwikkeling, productie en verspreiding ervan in overeenstemming met de principes van de Praktijkcode voor Europese statistieken en volgens de protocollen van Statistiek Vlaanderen.
Praktijkcode voor Europese statistieken
De Praktijkcode voor Europese statistieken is gebaseerd op de bepalingen van de Europese verordening nr. 223/2009 betreffende de Europese statistiek en formuleert 16 principes die verwijzen naar zowel de institutionele context die nodig is om tot kwaliteitsvolle statistieken te komen, als de kwaliteitsvereisten voor de statistisch processen en de statistische output. Deze principes vormen sinds 2005 een gemeenschappelijk kwaliteitskader voor het Europees Statistisch Systeem. In België werden de principes uit de Praktijkcode voor Europese statistieken door een samenwerkingsakkoord afgesloten tussen de federale regering en de deelregeringen op 15 juli 2014(opent in nieuw venster) toepasselijk gemaakt op alle openbare statistieken die worden opgemaakt door de statistische autoriteiten van de federale staat, de gewesten en gemeenschappen, om zo in overeenstemming te zijn met de Europese verordening nr. 223/2009 betreffende de Europese statistiek. Dit werd nog eens bevestigd door de ‘Vertrouwensverbintenis voor de Statistiek’, ondertekend in 2017 door alle regeringen van ons land. Ook de Vlaamse overheid en het netwerk Statistiek Vlaanderen engageert zich dus tot het volgen van de principes uit de Praktijkcode voor Europese statistieken, met het oog op het maximaliseren van de kwaliteit van de Vlaamse openbare statistieken.
De 16 principes van de Praktijkcode voor Europese statistieken:
Lees hier de volledige Praktijkcode voor Europese Statistieken(opent in nieuw venster)
De principes uit de Praktijkcode voor Europese Statistieken zijn ook opgenomen in het bestuursdecreet van 7 december 2018 (Afdeling 8. - Organisatie van het statistiekbeleid), dat het Vlaamse statistiekbeleid gestalte geeft. Artikel III.109 stelt:
- § 1. De Vlaamse openbare statistieken moeten relevant, nauwkeurig en betrouwbaar, actueel en stipt, toegankelijk en duidelijk, vergelijkbaar en coherent zijn.
- § 2. Vlaamse openbare statistieken worden ontwikkeld, geproduceerd en verspreid op basis van onpartijdigheid en objectiviteit, kostenefficiëntie, wetenschappelijke en professionele onafhankelijkheid, met gebruik van degelijke methoden en passende statistische procedures en met respect voor de statistische geheimhouding. De ontwikkeling, productie en verspreiding mogen geen onevenredige lasten met zich brengen. De respondenten worden zo weinig mogelijk belast.
Lees hier het volledige bestuursdecreet van 7 december 2018(opent in nieuw venster)
Protocollen netwerk Statistiek Vlaanderen
De protocollen van het netwerk Statistiek Vlaanderen zijn een meer gedetailleerde uitwerking van een aantal principes en werkwijzen uit de decretale regelgeving en Europese richtlijnen over het opzetten van een kwaliteitsvol en professioneel onafhankelijk statistisch systeem. Ze bevatten afspraken die van toepassing zijn op alle openbare statistieken en op elke entiteit binnen het netwerk Statistiek Vlaanderen die ze produceert, en op de bredere ambtelijke en politieke context ervoor.
Op 7 december 2018 heeft de Vlaamse Regering de eerste vier protocollen goedgekeurd:
- Protocol dat de onafhankelijkheid van Vlaamse openbare statistieken garandeert.
- Protocol voor de verspreiding van Vlaamse openbare Statistieken.
- Protocol voor het betrekken van gebruikers bij Vlaamse openbare statistieken.
- Protocol dat het organisatorische kader voor de productie van Vlaamse openbare statistieken vastlegt.
Op 11 december 2020 heeft de Vlaamse Regering twee bijkomende protocollen goedgekeurd:
- Protocol dat de kwaliteitsstandaarden van de Vlaamse openbare statistieken garandeert.
- Protocol betreffende de gegevensbescherming en -uitwisseling van de Vlaamse openbare statistieken.
Bekijk hier de protocollen (Pdf - 184 kB)(PDF bestand opent in nieuw venster)
Kwaliteit in de praktijk
Binnen het Coördinatiecomité Vlaamse Openbare Statistieken (CVOS) van het netwerk Statistiek Vlaanderen is het de werkgroep Kwaliteit die voorstellen doet, initiatieven neemt en richtlijnen uitwerkt voor verdere verbetering van het kwaliteitsbeleid binnen het netwerk Statistiek Vlaanderen en de kwaliteit van haar openbare statistieken.
Hieronder geven we een beknopt overzicht van de belangrijkste afspraken en richtlijnen rond kwaliteit die binnen het netwerk Statistiek Vlaanderen gelden:
Publicatieagenda
In overeenstemming met de Europese praktijkcode voor statistieken, maakt het netwerk Statistiek Vlaanderen vooraf de tijdstippen bekend waarop de updates van de Vlaamse openbare statistieken gepubliceerd worden. In de publicatieagenda vindt u per statistiek de voorziene publicatiedatum.
In de weken voorafgaand aan de publicatie wordt de publicatiedatum definitief bevestigd. Indien de bevestigde datum alsnog wijzigt, wordt de reden van deze wijziging aangegeven. Het kan daarbij enkel gaan om problemen verbonden met het productieproces of met de kwaliteitscontrole.
De updates van de openbare statistieken worden steeds gepubliceerd op de in de publicatieagenda vermelde publicatiedatum om 10u in de voormiddag.
Voorafgaande toegang
In afwijking van het algemene principe van gelijke toegang tot de openbare statistieken voor alle gebruikers, kan volgens de Europese praktijkcode aan bepaalde instanties in beperkte mate voorafgaande toegang verleend worden tot de statistische informatie. Die voorafgaande toegang is echter beperkt in de tijd en wordt steeds publiek gemaakt. De instanties die voorafgaande toegang krijgen, mogen deze informatie niet bekend maken voor het aangekondigde publicatie-tijdstip.
Vanaf oktober 2020 wordt aan de kabinetten van de ministers van de Vlaamse Regering voorafgaande toegang verleend tot alle Vlaamse openbare statistieken, 24 uur voor het aangekondigde publicatietijdstip.
ESS Peer review
Eurostat en de nationale statistische autoriteiten van alle EU- en EFTA-landen vormen samen het Europees Statistisch Systeem (ESS). Samen produceren ze de Europese statistieken die moeten voldoen aan een gemeenschappelijk kwaliteitskader gebaseerd op de principes van de Praktijkcode voor Europese Statistieken. Afgelopen jaren werden er verschillende peer review rondes georganiseerd om te beoordelen in hoeverre de leden van het ESS de principes van de Praktijkcode voor Europese statistieken naleven. De resultaten van de peer reviews moeten de statistische instanties helpen om hun werking te verbeteren.
In de 3de ronde van de ESS peer reviews (2021-2023)(opent in nieuw venster) werd ook België geëvalueerd. Aangezien de Vlaamse Statistische Autoriteit mee betrokken is in de productie van Europese statistieken is het door Eurostat erkend als ‘Other National Agency’ (ONA) en maakte het bijgevolg ook deel uit van deze peer review. De aanbevelingen die werden geformuleerd naar aanleiding van deze peer review worden geïntegreerd in de kwaliteitsacties van het netwerk Statistiek Vlaanderen. Over de voorgang van deze acties wordt op geregelde tijdstippen gerapporteerd aan het ESS.