Metadata: Besluitvorming in verenigingen

Statistiek Vlaanderen-bevraging (SV-bevraging), Statistiek Vlaanderen

Of iemand bestuurslid is van een vereniging wordt in de SV-bevraging nagegaan via volgende 2 vragen:

1. “Van welke verenigingen bent u momenteel lid en neemt u minstens af en toe deel aan de activiteiten?
   U mag meerdere antwoorden aanduiden.

• een sportclub of -vereniging
• een hobbyclub of -vereniging
• een kunst-, toneel- of muziekvereniging
• een socio-culturele vereniging (gezinsvereniging, vrouwenbeweging, …)
• een vakbond of een organisatie van werkgevers of zelfstandigen
• een wijk- of buurtcomité
• een oudervereniging, schoolcomité of schoolraad
• een jeugdbeweging, -club of -vereniging, studentenvereniging
• een vereniging voor ouderen of gepensioneerden
• een sociale vereniging die personen met een handicap, bejaarden, kansarmen, zieken, vreemdelingen … helpt
• een milieu- of natuurvereniging
• een politieke partij of vereniging
• een andere vereniging (omschrijf): …
• ik ben van geen enkele vereniging actief lid
• weet niet/geen antwoord.”

2. “Bent u momenteel bestuurslid van één van die verenigingen?
   1 antwoord mogelijk

• Ja
• Nee
• Weet niet/geen antwoord.”

Personen die op vraag 2 geen van bovenstaande antwoorden aanvinken (of meerdere antwoorden tegelijk), worden niet opgenomen in de berekening van de resultaten.

De gegevens kunnen opgedeeld worden naar onder meer geslacht, leeftijd, huishoudpositie en onderwijsniveau. Bij onderwijsniveau gaat het om volgende groepen:

• laaggeschoolden: personen zonder diploma of hoogstens een diploma lager secundair onderwijs
• middengeschoolden: personen met hoogstens een diploma hoger secundair onderwijs of met een diploma post-secundair niet-hoger onderwijs
• hooggeschoolden: personen met een diploma hoger of universitair onderwijs.

Op basis van de woonplaats van de respondenten kunnen de gegevens worden ingedeeld naar urbanisatiegraad. Bij de urbanisatiegraad wordt een opdeling gemaakt in 6 groepen gemeenten: grootsteden, centrumsteden, stedelijke rand, kleinere steden, overgangsgebied en platteland. Deze indeling is gebaseerd op het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, waarbij enerzijds enkele categorieën zijn samen genomen in ‘kleinere steden’ en anderzijds het buitengebied op basis van het Strategisch Plan Ruimtelijke Economie is opgesplitst in ‘overgangsgebied’ en ‘platteland’.

Bij de resultaten naar achtergrondkenmerken worden percentages gepresenteerd over de personen die aangeven dat ze van minstens 1 vereniging bestuurslid zijn.

De gepresenteerde gegevens zijn schattingen gebaseerd op de resultaten van de Statistiek Vlaanderen-bevraging (SV-bevraging). Dat is een bevraging die een aantal keer per jaar wordt afgenomen bij de inwoners van 18 jaar en ouder van het Vlaamse Gewest. De bevraging peilt naar opvattingen, overtuigingen en gedragingen van de bevolking met betrekking tot maatschappelijke en beleidsrelevante thema’s.

Per bevraging worden 6.000 personen op een toevallige manier geselecteerd uit het Rijksregister. De SV-bevraging is een zogenaamde ‘mixed mode’-bevraging. Dat betekent dat de respondenten de vragenlijst op verschillende manieren kunnen invullen. De geselecteerde personen worden eerst per brief uitgenodigd om de bevraging online in te vullen. De vragenlijst wordt zo opgesteld dat hij makkelijk in te vullen is via de smartphone (‘mobile first’-design). Wie niet online deelneemt, krijgt een schriftelijke vragenlijst in de bus. De combinatie van een online en papieren vragenlijst zorgt ervoor dat ook personen die geen of onvoldoende digitale toegang hebben, mee worden opgenomen in de bevraging.

De hier gepresenteerde resultaten zijn gebaseerd op de 8de editie van de SV-bevraging die werd afgenomen in het najaar van 2023 (tussen oktober 2023 en december 2023). Aan deze editie namen 2.084 personen deel. Afgezet tegenover de initiële steekproef van 6.000 personen komt dat overeen met een responsgraad van 34,7%. De vraag over besluitvorming in verenigingen werd eerder ook al opgenomen in de 2^de editie en de 5^de editie van de SV-bevraging die werden afgenomen in het najaar van 2021 en 2022. Aan die bevragingen namen respectievelijk 1.718 en 2.183 personen deel. Afgezet tegenover de initiële steekproef van 6.000 personen komt dat overeen met een responsgraad van 28,6% in 2021 en 36,4% in 2022.

Omwille van de onvermijdelijke verschillen in de respons naar achtergrondkenmerken wordt de uiteindelijke steekproef gewogen voor de berekening van de resultaten. Dat houdt in dat men de ondervertegenwoordigde groepen meer laat doorwegen, terwijl de groepen die oververtegenwoordigd zijn minder gewicht krijgen. Op die manier worden de verhoudingen tussen de verschillende doelgroepen in de uiteindelijke steekproef hersteld en in overeenstemming gebracht met het steekproefkader. Zo bekomt men een representatieve steekproef voor de beoogde doelpopulatie. Bij de weging van de SV-bevraging wordt rekening gehouden met volgende 4 achtergrondkenmerken: geslacht, leeftijd, nationaliteit (Belg/niet-Belg) en urbanisatiegraad.

Bij de interpretatie van de resultaten van de SV-bevraging moet rekening gehouden worden met een onzekerheidsmarge. Die onzekerheidsmarge is groter naarmate de steekproef waarop de cijfers berekend worden, kleiner is. De onzekerheidsmarges worden in de figuren weergegeven door middel van een 95%-betrouwbaarheidsinterval. Dat betekent dat indien de meting 100 keer zou herhaald worden in dezelfde populatie met verschillende steekproeven, de echte waarde onder de bevolking bij ongeveer 95 steekproeven binnen het interval zou liggen.

Bij de presentatie van de resultaten wordt de evolutie van de totaalscore en de verschillen naar achtergrondkenmerken van het meest recente jaar in beeld gebracht (naar geslacht, leeftijd, huishoudpositie, opleidingsniveau en urbanisatiegraad). Om te oordelen over de verschillen tussen de totaalscores van verschillende jaargangen of de scores van verschillende groepen binnen een bepaald achtergrondkenmerk (bijvoorbeeld tussen mannen en vrouwen), wordt gekeken naar de betrouwbaarheidsintervallen van de meting. Wanneer de betrouwbaarheidsintervallen niet overlappen spreken we van een statistisch verschil. Dat betekent echter niet noodzakelijk dat het verschil inhoudelijk ook noemenswaardig is, dat houdt immers een subjectieve evaluatie in.

De resultaten van de SV-bevraging zijn omwille van de gewijzigde methode niet vergelijkbaar met de resultaten van de Survey ‘Sociaal-culturele verschuivingen in Vlaanderen’ (SCV-survey) die vanaf 1996 tot en met 2018 jaarlijks werd afgenomen door Statistiek Vlaanderen. Bij de SV-bevraging gaat het om een ‘mixed mode’-bevraging (online en op papier), bij de SCV-survey ging het om een ‘face-to-face’-bevraging (met interviewers aan huis).

Statistiek Vlaanderen: SV-bevraging

Besluitvorming in verenigingen