Metadata: Aantal jeugdwerkinitiatieven

Lokale Vrijetijdsmonitor, Departement Cultuur, Jeugd en Media (CJM)

Statbel

Steden en de gemeenten kunnen in verschillende verschijningsvormen of werksoorten een pakket aan gestructureerde activiteiten aanbieden met een specifiek vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren van 3 tot 30 jaar. De initiatieven vinden plaats onder educatieve begeleiding en op vrijwillige basis.

Volgende jeugdinitiatieven zijn opgenomen:

• Armoede-initiatief

Het gaat om jeugdwerking met kinderen en jongeren die leven in een gezin waarvan het inkomen onder de armoedegrens ligt.

• Amateurkunstenorganisatie voor kinderen en jongeren

Het gaat om jeugdwerking waartoe o.a. hobby-jeugdverenigingen zijn aangesloten, of jeugdverenigingen zoals fanfares, harmonieën of koren.

• Buitenschoolse opvang

Het gaat om formele opvang voor en na schooltijd, op woensdagnamiddag, op schoolvrije schooldagen of tijdens één of meer vakantieperiodes. Buitenschoolse opvang kan uitgebreide opvang aanbieden: middag- en namiddagopvang, vóór 7 uur, na 18 uur, tijdens het weekend, occasioneel of dringend, opvang voor zieke kinderen thuis en inclusieve opvang voor kinderen met een handicap of specifieke zorgbehoefte.

• Grabbelpasactiviteiten of een gelijkaardig initiatief

Het gaat om activiteiten waaraan kinderen met een Grabbelpas kunnen deelnemen. Inwoners van een aantal gemeenten kunnen bij de jeugddienst zo’n pas aankopen waarmee zij zich dan naar eigen keuze kunnen inschrijven voor Grabbelpasactiviteiten die hun eigen gemeente en andere deelnemende gemeenten tijdens de schoolvakanties organiseren. Grabbelpas laat kinderen proeven van een waaier aan sportieve, culturele, creatieve, ontspannende, spannende of culinaire activiteiten.

• Initiatief voor kinderen en jongeren met een handicap

Het gaat om doelgroepspecifieke jeugdwerking voor kinderen en jongeren met een beperking of specifieke zorgbehoefte.

• Initiatief voor kortgeschoolde jongeren

Het gaat om jeugdwerking die activiteiten en vorming opzet voor werkende en werkloze jongeren. Initiatieven voor kortgeschoolde jongeren bieden begeleiding aan jongeren die de school zonder diploma hebben verlaten.

• Jeugdinformatie-initiatief

Het gaat om diensten waarbij de gemeente helpt om kinderen en jongeren te informeren over allerhande relevante onderwerpen. Dat kan bijvoorbeeld met een mediaproductie door en over de jeugd, zoals een jongerenradio of een -redactie. Die kunnen een campagne uitwerken om het taboe rond psychisch welzijn te doorbreken, een actie voeren tegen pesten of een folder verspreiden over de rechten van pas afgestudeerden. Ook actuele thema’s worden met jeugdinformatie-initiatieven op maat van de jongere tot bij de jongere gebracht. Voorbeelden zijn: de klimaatopwarming, #metoo of de verkiezingen. En ook sociaal-maatschappelijke onderwerpen kunnen op deze manier vertaald worden in jongerenvriendelijke content, bijvoorbeeld hoe omgaan met migratie, depressie, zelfmoordgedachten of hoe problemen thuis bespreekbaar maken.

• Kinderboerderij

Het gaat om boerderijen die meer dan andere boerderijen voorzien zijn om kinderen te ontvangen. Kinderboerderijen hebben bijvoorbeeld speciale doe-paden, een knuffelweide met kleine boerderijdieren of kijkgaten in de stallen op ooghoogte van de kinderen. Sommige kinderboerderijen hebben kippen, konijnen, cavia’s, en geitjes, terwijl andere ook nog grotere dieren hebben, zoals pony’s, ezels, koeien of paarden. Ook bezoekers ouder dan 12 jaar krijgen er door een ervaren of opgeleide medewerker tips over hoe ze met de dieren op een boerderij moeten omgaan. Kinderboerderijen organiseren regelmatig activiteiten waarmee ze kinderen actief willen betrekken bij het leven op een boerderij.

• Kleuteropvang met kwaliteitslabel

Het gaat om opvanginitiatieven voor kleuters waaraan het Agentschap Opgroeien van de Vlaamse overheid een kwaliteitslabel heeft toegekend.

• Speel-o-theek

Het gaat om uitleendiensten van speelgoed. Speel-o-theken (ook wel: speelotheken, spelotheken of ludotheken) stimuleren het sociale contact onder de leden en hebben een positieve invloed op de ontwikkeling van kinderen en volwassenen. Daarnaast verlenen ze info en advies. Het gaat om diensten die deel uitmaken van een groter gemeentelijk initiatief zoals een bibliotheek, de dienst Opvang- of Onthaalgezinnen, Huis van het Kind of het OCMW.

• Spelanimatie-initiatief

Het gaat om minder formele vormen van speelpleinwerking. Spelanimatie-initiatieven zijn anders gestructureerd en vinden op wisselende locaties plaats. De activiteiten gaan niet noodzakelijk met bepaalde regelmaat door. Dat is het geval voor mobiele werkingen of wijkactiviteiten. Geïnteresseerden kunnen vrij aan een spelanimatie-initiatief deelnemen. Kinderen en jongeren hoeven zich er dus niet voor in te schrijven.

• SWAP-activiteit of een gelijkaardig initiatief

Het gaat om een onderdeel van de gemeentelijke tienerwerking. SWAP-activiteiten zijn uitstappen, workshops en activiteiten op maat van jongeren. Inwoners van tien tot en met zestien jaar kunnen bij een vrijetijdsdienst in hun gemeente een SWAP-pas aankopen waarmee zij zich naar keuze kunnen inschrijven voor SWAP-activiteiten die hun eigen gemeente en andere deelnemende gemeenten tijdens de schoolvakanties organiseren. Zo kunnen jongeren met korting meedoen aan spannende of creatieve activiteiten zoals bowlen, lasershooten, padel, parcours, snowboarden of windsurfen. Een SWAP-activiteit kan ook een groepsgebeuren zijn, bijvoorbeeld een uitstap naar een pretpark, dierentuin of bioscoop.

• Vakantiewerking

Het gaat om een verzamelbegrip voor gemeentelijke activiteiten tijdens de schoolvakanties die breder gaan dan speelpleinwerking. Toch is een vakantiewerking net zo divers. Vakantiewerkingen willen voornamelijk dat kinderen zich op georganiseerde vakantiemomenten kunnen amuseren in het kader van jeugdwerk, niet in het kader van kinderopvang. De begeleiders of animatoren zijn over het algemeen jonge vrijwilligers of jobstudenten. Zij organiseren en begeleiden amusante (sport-)activiteiten, creatieve workshops, spelletjes en uitstappen. Tot vakantiewerkingen behoren ook de vaak thematische vakantiekampen met overnachting op een leuke locatie.

• Werking met kansarme jongeren (WMKJ)

Het gaat om werking voor maatschappelijk kwetsbare jongeren die de niet-georganiseerde jeugd via groepsgerichte vrijetijdsinvulling bij de jeugdbeweging wil betrekken. Een werking met kansarme jongeren (WMKJ) richt zicht voornamelijk op jongeren die in armoede leven, weinig onderwijs hebben genoten of tot een etnisch-culturele minderheid behoren. WMKJ’s bereiken vaak jongeren die nog niet eerder de weg naar het jeugdwerk vonden.

Bij de berekening van het aantal jeugdwerkinitiatieven per 10.000 kinderen en jongeren wordt het aantal jeugdwerkinitiatieven afgezet ten opzichte van het aantal 3- tot en met 30-jarigen op 1 januari van het jaar.

De lokale vrijetijdsmonitor is een project van het Departement Cultuur, Jeugd en Media, in samenwerking met Sport Vlaanderen en VVSG. Deze monitor verzamelt en ontsluit heel wat vrijetijdsgegevens over 3 periodieke werkjaren binnen eenzelfde legislatuur.

Het overzicht van initiatieven voor kinderen en jongeren is niet exhaustief. De lokale vrijetijdsmonitor somt alleen de meest voorkomende werkingen op om zo een vergelijking op basis van data mogelijk te maken. Het is goed mogelijk dat een werking gecombineerde vormen aanneemt. De steden en gemeenten duidden in dat geval in de bevraging van de lokale vrijetijdsmonitor het initiatief aan dat bij een hybride werking primeert.

In 2023 namen 247 gemeenten (82%) deel aan de bevraging van de lokale vrijetijdsmonitor, 234 gemeenten in 2021 (78%) en 119 gemeenten in 2017 (39%).

Lokale vrijetijdsmonitor - Departement Cultuur, Jeugd en Media: Website

Aantal jeugdwerkinitiatieven