Metadata: Bevolking naar herkomst
Bron
Statbel, bewerking Statistiek Vlaanderen
Definities
Aantal inwoners per herkomstgroep op 1 januari van het jaar: de aantallen worden afgezet ten opzichte van het totaal aantal inwoners op 1 januari van het jaar.
Herkomst: om de herkomst van een persoon te bepalen worden 4 criteria in rekening gebracht: de huidige nationaliteit van de persoon, de geboortenationaliteit van de persoon, de geboortenationaliteit van de vader en de geboortenationaliteit van de moeder. Strikt genomen gaat het niet over de geboortenationaliteit, maar over de eerste in het Rijksregister gekende nationaliteit. Is één van deze 4 criteria een niet-Belgische nationaliteit, dan wordt de persoon beschouwd als een persoon van buitenlandse herkomst. Deze operationalisering sluit aan bij de bepalingen hierover in artikel 2 van het Vlaams Integratie- en Inburgeringsdecreet van 2013: “een persoon van buitenlandse herkomst is een persoon die wettig en langdurig in België verblijft en die bij zijn geboorte niet de Belgische nationaliteit bezat of van wie minstens één van de ouders bij de geboorte niet de Belgische nationaliteit bezat”.
Om de personen van buitenlandse herkomst op te delen in verschillende herkomstgroepen wordt eerst gekeken naar de geboortenationaliteit van de vader. Is dat een niet-Belgische nationaliteit, dan wordt de persoon ingedeeld in de herkomstgroep die met die niet-Belgische nationaliteit overeenkomt. Is de geboortenationaliteit van de vader onbekend of Belgisch dan wordt gekeken naar de geboortenationaliteit van de moeder. Is die onbekend of Belgisch dan wordt gekeken naar de geboortenationaliteit van de persoon zelf.
Algemeen kan binnen de groep personen van buitenlandse herkomst een opdeling gemaakt worden tussen personen met een herkomst van één van de EU-landen en personen met een herkomst van een niet-EU-land. Die 2 groepen kunnen ook verder opgedeeld worden in onderstaande meer gedetailleerde groepen:
- EU27-herkomst:
- Buurlanden: Nederland, Frankrijk, Duitsland, Luxemburg
- West- en Noord-EU14-landen (zonder buurlanden): Ierland, Oostenrijk, Denemarken, Zweden en Finland
- Zuid-EU14-landen: Italië, Spanje, Portugal, Griekenland
- EU13-landen: Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjechië, Slovakije, Hongarije, Slovenië, Bulgarije, Roemenië, Kroatië, Malta en Cyprus.
- Niet-EU27-herkomst:
- Europa niet-EU: Zwitserland, Noorwegen, Albanië, Wit-Rusland, Kosovo, Moldavië, Rusland, Bosnië, Oekraïne, Liechtenstein, Andorra, Monaco, San Marino, Noord-Macedonië, Verenigd Koninkrijk, IJsland, Servië en Montenegro
- Turkije
- Maghreb-landen: Marokko, Algerije, Tunesië, Libië en Mauritanië
- Democratische Republiek Congo, Burundi, Rwanda
- Overige landen: andere landen dan diegene vermeld in bovenstaande groepen en onbekende nationaliteit.
In overleg met Statbel worden individuele herkomstlanden niet gerapporteerd om geen profilering op basis van religie of etniciteit mogelijk te maken. De hier gebruikte herkomstgroepen laten zo’n profilering niet toe, maar zijn wel voldoende gedetailleerd om beleidsrelevante informatie af te leiden voor de belangrijkste buitenlandse herkomstgroepen in het Vlaamse Gewest.
Opmerkingen bij de kwaliteit
De cijfers over de bevolking naar herkomst van het Belgische statistiekbureau Statbel zijn gebaseerd op gegevens uit het Rijksregister over de nationaliteitshistoriek van een persoon en diens ouders.
Het Rijkregister omvat het bevolkingsregister (Belgen en buitenlanders die gemachtigd zijn tot vestiging in België) en het vreemdelingenregister (buitenlanders die toegelaten of gemachtigd zijn tot een verblijf van meer dan 3 maanden in België voor bepaalde of onbepaalde duur). Bepaalde categorieën buitenlanders (bijvoorbeeld diplomatiek en consulair personeel) zijn vrijgesteld van inschrijving in de bevolkingsregisters. In sommige gevallen kunnen zij op eigen vraag wel ingeschreven worden. Enkel in dat geval worden zij meegerekend in de bevolkingscijfers. Het Rijksregister omvat verder ook het wachtregister waarin verzoekers om internationale bescherming (vroeger asielzoekers) ingeschreven worden door de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) evenals EU-burgers in afwachting van woonstcontrole (waarna deze worden ingeschreven in het vreemdelingenregister en worden meegeteld in de en bevolkingscijfers). Sinds 1995 worden personen ingeschreven in het wachtregister niet meer meegeteld in de bevolkingscijfers van Statbel. Pas nadat verzoekers om internationale bescherming worden overgeschreven van het wachtregister naar een regulier bevolkingsregister na erkenning als vluchteling, na toekenning van een statuut subsidiaire bescherming of na verwerving van een verblijfsvergunning om een andere reden, worden zij opgenomen in de bevolkingsstatistieken van Statbel.
Aangezien niet voor alle personen over alle gebruikte criteria (huidige en geboortenationaliteit van de persoon zelf en geboortenationaliteit van de ouders) gegevens zijn opgenomen in het Rijksregister, is het zo dat voor een deel van de bevolking geen buitenlandse herkomst wordt gevonden, maar dat hierbij het voorbehoud gemaakt moet worden dat dit gebaseerd is op een onvolledige nationaliteitshistoriek. In de praktijk gaat het vooral om oudere personen met een Belgische huidige en geboortenationaliteit waarvoor geen informatie bekend is over de geboortenationaliteit van de ouders. Aangezien de grote meerderheid van deze groep geboren is vóór 1970 en de mogelijkheden voor vreemdelingen en hun nakomelingen om de Belgische nationaliteit te verwerven tot de jaren 1990 beperkt waren, kan er vanuit gegaan worden dat de grote meerderheid van deze groep personen van Belgische herkomst zijn. Daarom worden de personen behorend tot deze groep hier beschouwd als personen van Belgische herkomst.