Regelingen bij een overlijden
Het overlijden van een naaste roept heel wat emoties op. Tegelijk moet u na het overlijden allerlei praktische zaken regelen waar u op dat moment misschien liever niet bij stilstaat.
Om u te helpen het overzicht te bewaren, leest u hier:
- wie u op de hoogte moet brengen van het overlijden
- hoe u de begrafenis moet regelen
- wat er gebeurt met de bezittingen van de overledene.
Vlak na het overlijden
Onmiddellijk na het overlijden moet een arts het overlijden vaststellen. De arts stelt een medisch attest van het overlijden op. Daarop wordt de datum en het uur van overlijden, en ook de doodsoorzaak vermeld.
De nabestaanden van de overledene kunnen zelf het overlijden aangeven bij de burgerlijke stand van de gemeente en de uitvaart regelen. U kunt ook een beroep doen op een begrafenisondernemer voor de volledige afhandeling en administratie van de uitvaart.
Het overlijden moet aangegeven worden bij de burgerlijke stand van de gemeente waar de persoon is gestorven.
De uitvaart regelen
Misschien had de overledene specifieke wensen over de begrafenis of crematie:
- de overledene kan de uitvaart al hebben voorbereid, al dan niet samen met een begrafenisondernemer
- de overledene kan u bepaalde instructies hebben gegeven
- de overledene kan een wilsbeschikking hebben neergelegd bij de gemeente
- de overledene kan zijn wensen in een testament hebben vermeld.
In het laatste geval is het echter mogelijk dat de uitvaart niet volgens de wensen van de overledene verloopt, aangezien een testament meestal pas geopend wordt na de uitvaart, en de nabestaanden de wensen over de lijkbezorging niet altijd op voorhand kennen.
De bank op de hoogte brengen
De erfgenamen moeten zelf contact opnemen met alle banken waar de overledene tegoeden had, zoals bankrekeningen, spaarrekeningen, depositoboekjes, kluizen, enz… De bank is dan wettelijk verplicht deze tegoeden te blokkeren. Door de blokkering wordt vermeden dat er nog sommen worden afgehaald zonder de toestemming van alle erfgenamen van de overledene. Misschien bent u niet helemaal op de hoogte van de bankzaken van de overledene. De Belgische Vereniging van Banken en Beursvenootschappen kan u helpen bij het opzoekingswerk(opent in nieuw venster).
De bank moet een lijst met alle tegoeden opstellen en overmaken aan de Administratie der Registratie. Later wordt op basis van deze lijst nagekeken of alles is opgenomen in de aangifte van de nalatenschap.
De tegoeden kunnen gedeblokkeerd worden als de bank officieel op de hoogte is van de wettige erfgenamen van de overledene. Dat kan via:
- een attest van erfopvolging afgeleverd door de FOD Financiën.
- OF een akte van erfopvolging opgemaakt door de notaris, als een attest van erfopvolging niet volstaat
Op het moment dat de bank de tegoeden vrijgeeft, moeten alle erfgenamen in persoon of via volmacht aanwezig zijn.
In afwachting van de deblokkering van de tegoeden, kan de bank de nabestaanden het geld voor een aantal kosten ter beschikking stellen. Daarbij gelden voorwaarden.
- Het geld is bedoeld voor bijvoorbeeld begrafeniskosten, kosten in verband met de laatste ziekte, kosten in verband met de laatste verblijfplaats,…
- Onder bepaalde voorwaarden kan de bank ook een voorschot geven aan de langstlevende echtgenoot of wettelijk samenwonende.
Andere instanties op de hoogte brengen
Het is best mogelijk dat u heel wat instanties op de hoogte moet brengen van het overlijden van uw naaste. Naast de gemeente en de bank brengt u ook volgende instanties op de hoogte:
- de werkgever van de overledene, als de overledene nog aan het werk was
- het ziekenfonds
- Directie voor Inschrijving van Voertuigen (DIV)
- Als de overledene een auto of een ander motorvoertuig had, moet de nummerplaat teruggestuurd worden naar de Directie voor Inschrijving van Voertuigen (DIV).
Is uw partner overleden, dan kunt u de kentekenplaat overnemen als u getrouwd of wettelijk samenwonend was. De kentekenplaat kan ook overgenomen worden door één van uw kinderen. Ook in dat geval stelt u de DIV op de hoogte zodat de wagen op uw naam of op naam van uw kind kan worden ingeschreven.
- verzekeringsmaatschappij(en) waarbij de overledene een verzekering afgesloten had
- een notaris als er bv. sprake is van een testament, een erfovereenkomst, een contractuele erfstelling of een huwelijkscontract.
de uitbetaler van het groeipakket indien van toepassing. Als het overlijden geregistreerd is, stroomt deze registratie door naar de uitbetaler van het groeipakket na een korte doorlooptijd. De kans bestaat dat er intussen nog een betaling wordt uitgevoerd, die dan later zal worden teruggevorderd. In die zin is het raadzaam de uitbetaler van groeipakket per e-mail op de hoogte te brengen van het overlijden.
Een notaris raadplegen
Indien nodig kunt u een beroep doen op een notaris. De notaris gaat in eerste instantie na of de overledene laatste wensen heeft nagelaten in een testament. Pas als dat nagekeken is kan hij of zij bepalen wie recht heeft op welk deel van de nalatenschap.
De notaris verzamelt informatie over de volledige inhoud van de nalatenschap. Hij of zij geeft aan de nabestaanden advies over de nalatenschap (zoals de mogelijkheid om de nalatenschap te weigeren of te aanvaarden onder het voorrecht van boedelbeschrijving).
Een overlevingspensioen aanvragen
Een weduwe of weduwnaar kan in bepaalde gevallen recht hebben op een overlevingspensioen. Het overlevingspensioen wordt berekend op basis van de loopbaan van de overleden echtgenoot of echtgenote.
Erven
Als de overledene geen testament of huwelijkscontract heeft opgemaakt, wijst de wet de erfgenamen aan. De wetgever heeft een rangschikking opgesteld en de erfgenamen ingedeeld in vier orden volgens bloedverwantschap. Een hogere orde sluit een lagere steeds uit. Binnen de orde bepaalt de graad of u al dan niet erft.
Naast de wettelijke regeling heeft iedereen een zekere vrijheid om zijn of haar nalatenschap te regelen via testament, huwelijkscontract, samenlevingscontract of schenkingen.
Erfbelasting
Als u geërfd hebt van iemand die zijn woning in België had, zult u successierechten moeten betalen. Op basis van een aangifte van nalatenschap zal de ontvanger de verschuldigde rechten berekenen en het aandeel van elke erfgenaam bepalen.