Actieplatform Agrarische Herontwikkeling

Het Actieplatform Agrarische Herontwikkeling (AAH) wil landbouwontwikkeling maximaal kansen geven door leegkomende hoeves agrarisch opnieuw te ontwikkelen.

Sectorale doelstellingen en wetgeving staan nu de herontwikkeling van agrarisch onroerend erfgoed nog in de weg. Oorzaken daarvan zijn o.m. zonevreemde waardevermeerdering en de beperkte financiële mogelijkheden voor het aankopen van landbouwgrond, agrarische herontwikkeling of sloop.

Zonevreemde functiewijzigingen een halt toeroepen zou dé oplossing zijn om ruimte te maken voor agrarische (her)ontwikkeling en de landbouwgrondwaarde te stabiliseren. Hierrond wordt al actie ondernomen - zie daarvoor ook de oproep uit het middenveld(opent in nieuw venster) -, maar het is niet eenvoudig om voor heel het Vlaamse niveau te beslissen. Het AAH onderzoekt welke stappen er binnen het huidige beleid wel al mogelijk zijn en verkent momenteel de werklijn ‘Gebiedsgerichte landbouwvisie’.

Via het Open Ruimte Platform willen we maximaal inzicht krijgen en geven in de lokale problematiek.

Op het terrein zien we dat agrarische (her)ontwikkeling vaak het onderspit moet delven voor ander landgebruik wegens:

• de maatschappelijke verwachting dat grondeigendom (in gelijk welke bestemming) een brede waaier aan ontwikkelingskansen inhoudt. Lokaal zorgt dit voor een politieke gevoeligheid waarbij zonevreemde ontwikkeling tegenhouden een electoraal risico is.
• het ontbreken van een overkoepelende gebiedsgerichte landbouwvisie (lokaal – bovenlokaal) die als belangrijk maatschappelijk beleidsargument naast andere belangen kan worden afgewogen. Andere sectoren (bebouwing, natuur, water, mobiliteit…) zijn minder gevoelig voor zonevreemde ontwikkelingen door een sterke sectorale visievorming en ontwikkelingsstrategieën. De landbouwsector is echter georganiseerd op basis van individueel ondernemerschap en heeft geen overkoepelende gebiedsgerichte landbouwvisie.
• de organisatie van bevoegde administraties (gemeentes, Provincies, Departement Landbouw & Visserij…) die gericht is op individuele dossierbehandeling (bedrijf per bedrijf, kavel per kavel, case per case). Deze aanpak hypothekeert een (meer collectieve) gebiedsontwikkeling en maskeert een sluipende agrarische verdringing.

Toch zijn er ook alternatieven die vanuit het belang van landbouwontwikkeling én samen met landbouwers een gebiedsgerichte visie of afwegingskaders ontwikkelen. Om de kansen voor agrarische (her)ontwikkeling te vergroten, brengen we met AAH deze initiatieven graag met elkaar in contact, om te leren van elkaar en als inspiratie voor mogelijke acties op Vlaams niveau.

Er liepen de afgelopen jaren drie projecten met vergelijkbare insteek:

• Boer Ruimt Veld (systemisch project binnen de proeftuinen ontharding en dus het ORP)
• Hergebruik hoeves, een uitdaging (PDPO Oost-Vlaanderen)
• Agrarisch hergebruik van landbouwinfrastructuur (PDPO Antwerpen)

Op 23 juni 2021 kwam over de herontwikkeling van hoeves een parlementaire vraag over in de Commissie Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid(opent in nieuw venster) aan Minister Zuhal Demir, waarop de minister antwoordde met:

“Het is ook binnen de platformwerking [van het Open Ruimte Platform] dat thema’s voor nieuwe programma’s worden gedetecteerd. Nieuwe programmalijnen ontstaan uit een combinatie van een duidelijke vraag tot actie op het terrein. Ik zal deze vraag meenemen en bekijken hoe we dat kunnen inpassen in het Open Ruimte Platform. Ik zie het wel zitten om dat daarin te steken in plaats van een apart hok te maken.”

Hierdoor zag het verkennend programma ‘Actieplatform Agrarische Herontwikkeling’ het licht. In 2022 verkennen wij met een brede groep van overheden en partners hoe AAH een programma kan worden, om dit hopelijk vanaf 2023 uit te rollen.