Fusie van Antwerpen en Borsbeek: Kleinste maar fijnste district
Antwerpen is 204 km² groot en Borsbeek 4 km². Om maar te zeggen dat er een enorm schaalverschil bestaat tussen de fusiepartners. De (groot)stad boezemde angst in voor de kleinste partner, maar Borsbeek wordt een nieuw district. Zo bewaart de Borsbekenaar zijn eigenheid én krijgt die specifieke voordelen. Tegelijk is de fusie voor Antwerpen een nieuwe stap in de stadsregionale samenwerking waarvan de vervoerregio’s een mooi voorbeeld zijn.
Stadskracht voor gemeente-uitdagingen
Dis Van Berckelaer is burgemeester van Borsbeek: “Als het over Borsbeek gaat, spreek ik graag over het ‘Knokke van de Zuidrand’. Niet dat we op een berg geld zitten, maar na de 10 kustgemeenten komt Borsbeek als je de meergezinswoningen optelt. Stuk voor stuk appartementsgebouwen van 3 bouwlagen die typisch waren voor de seventies. Daarin wonen vooral huurders die bescheiden huurbedragen betalen. Daardoor blijven de gemeente-inkomsten laag en laat de woonkwaliteit te wensen over omdat de eigenaars vaak elders wonen. Die financiële krapte is een uitdaging voor de meeste buurgemeenten. Vandaar de intentie om te fuseren.”
Bart De Wever is burgemeester van Antwerpen: “Dé spilfiguur in het hele fusieverhaal is zonder enige twijfel Dis Van Berckelaer, mijn tegenhanger in Borsbeek. Die heeft zich de benen van het lijf gelopen om al zijn inwoners te overtuigen van het belang van de fusie. Hij bufferde ook alle – soms emotionele – reacties. Mijn rol beperkte zich tot de uitwerking van concrete engagementen van Antwerpen voor de Borsbekenaar. Met alle respect voor de unieke situatie waarin we als grootstad fuseren met een kleine gemeente zonder dat het een vijandige overname wordt. Dankzij het Antwerpse districtenmodel behoudt Borsbeek zijn naam, eigenheid én concrete bevoegdheden met budgetten waarover het Borsbeekse districtsbestuur kan beslissen.”
Duurloop vanuit de noden van de inwoners
Dis Van Berckelaer: “Voor ik burgemeester werd, was ik commandant van de plaatselijke brandweer en daarvoor ook directeur van het Sint-Jozefsinstituut in Borsbeek. Daardoor ben ik nog altijd intens betrokken bij alles wat er in de gemeente leeft. De vrijwillige brandweer ligt me na aan het hart en ik wilde niet dat het korps zou verdwijnen in het beroepskorps van de stad. De vrijwillige brandweermens blijft actief als vrijwilliger in de brandweerzone Antwerpen. Pionierswerk dus. Ook voor de leerlingen van het basis-, het secundair en het deeltijds kunstonderwijs wilde ik dat ze in Borsbeek konden blijven voor een zo goed mogelijke opleiding. De onderhandelingen waren complex omdat de rechten en plichten tussen de districten gelijkwaardig moesten blijven want als je iets aan Borsbeek toestaat, moet je dat ook voor de andere districten toelaten. Die evenwichtsoefening is uiteindelijk gelukt. We worden het kleinste, maar fijnste district van Antwerpen.”
Bart De Wever: “Als district van Antwerpen heeft Borsbeek toegang tot onze kennis en middelen om de bestaande dienstverlening te verbeteren. Tijdens de volgende bestuursperiode pakken we al een aantal Borsbeekse straten aan. Tegelijk heeft iedere Borsbekenaar de zekerheid dat de gemeentebelasting na de fusie niet stijgt – dat was een belangrijke bezorgdheid. Ook de veiligheid gaat erop vooruit, want de Borsbekenaar kan vanaf de fusie op het professioneelste politiekorps van Vlaanderen rekenen. Dat is de beloning voor de grote politieke moed van Dis Van Berckelaer en alle inwoners die voor de fusie stemden.”
De Borsbekenaar kan vanaf de fusie op het professioneelste politiekorps van Vlaanderen rekenen. Dat is de beloning voor de grote politieke moed van Dis Van Berckelaer en alle inwoners die voor de fusie stemden.
Fusiebereidheid aftoetsen en doorschakelen
Dis Van Berckelaer: “Uit de audit over onze bestuurskracht bleek duidelijk hoe groot de uitdaging was. Met onze eenmans- of zelfs geenmansdiensten is het zo goed als onmogelijk om de kwaliteit van ons bestuur op middellange termijn te verzekeren. Daarom startten we zelfs al in de vorige legislatuur gesprekken met onze buurgemeenten. Bijvoorbeeld met Mortsel, waarmee we een half ‘fort van Borsbeek’ delen. Dat verliep in de beste sfeer, want we lachten toen met de projectnaam ‘Borstel’. Maar uiteindelijk strandde het plan. Ook de andere gesprekken met de gemeenten uit onze politiezone sprongen af. Zo verschoof de focus stilaan naar het Schoon Verdiep dat je vanuit Borsbeek trouwens ook letterlijk kunt zien liggen.”
Bart De Wever: “De angel van zo’n fusietraject zit vaak in de details, maar gelukkig legden de Borsbeekse en Antwerpse administraties een lang en grondig voorbereidingstraject af. Dat bracht alle kleine en grote hindernissen in beeld. Soms ging het over dingen waarbij amper een paar burgers betrokken waren, maar de optelsom van al die kleine kwesties kan zo’n traject maken of kraken. Net omdat het zo specifiek is, kan je geen standaardaanpak opdringen. Elke burgemeester die een fusie wil aangaan, moet voor zichzelf de voor- en nadelen afwegen in functie van de lokale belangen en gevoeligheden. Daarbij mag een fusie nooit een eenzijdige, bijna vijandige overname van de ene door een andere gemeente worden. De kleinste partner in een fusie is de belangrijkste.”
We worden het kleinste, maar fijnste district van Antwerpen.
Tijdlijn fusietraject
- Stap 21/22022
Principiële beslissing Antwerpen
- Stap 21/22022
Principiële beslissing Borsbeek
- Stap 18/122023
Definitieve beslissing Antwerpen
- Stap 18/122023
Definitieve beslissing Borsbeek
- Stap 23/22024
Goedkeuring ontwerpdecreet Vlaamse Regering
- Stap 17/42024
Goedkeuring Vlaams Parlement
- Stap 19/42024
Vlaamse Regering bekrachtigt fusiedecreet
De fusie in cijfers
Antwerpen | Borsbeek | |
---|---|---|
Provincie | Antwerpen | Antwerpen |
Regio | Regio Antwerpen | Regio Antwerpen |
Oppervlakte (km²) | 204,32 | 3,9 |
Inwoners (01/01/2023) | 538.910 | 11.309 |
Coalitie |
|
|
Politiezone | 5345 Antwerpen | 5351 MINOS |
Hulpverleningszone | Brandweer Zone Antwerpen | Brandweer Zone Rand |