Verkiezing van de voorzitter
De gemeenteraad kiest tijdens de installatievergadering een voorzitter onder de gemeenteraadsleden van Belgische nationaliteit. Dat gebeurt op basis van een akte van voordracht van kandidaat-voorzitter.
Ontvankelijkheid van de akte van voordracht
De gemeenteraadsleden kiezen op basis van een akte van voordracht (model GEM 3) een voorzitter van de gemeenteraad.
De akte van voordracht van kandidaat-voorzitter van de gemeenteraad is ontvankelijk als:
ze een raadslid van Belgische nationaliteit voordraagt
- ze gedaan is op de modelakte zoals vastgesteld door de Vlaamse Regering en voorzien van een datumstempel van de dag van de verkiezingen (model GEM1)
ondertekend is door meer dan de helft van de verkozenen op de lijsten die aan de verkiezingen deelnamen
ondertekend is door de meerderheid van de personen die op dezelfde lijst als de voorgedragen kandidaat werden verkozen. Als de lijst waarop de naam van de kandidaat-voorzitter voorkomt maar twee verkozenen telt, volstaat de handtekening van een van hen
uiterlijk 3 dagen voor de installatievergadering aan de algemeen directeur is bezorgd.
De voorzitter van de installatievergadering onderzoekt de ontvankelijkheid van de akte. Als de akte ontvankelijk is, wordt de voorgedragen kandidaat-voorzitter verkozen verklaard.
Het is mogelijk om in de akte van voordracht te voorzien in een einddatum van het mandaat van de kandidaat-voorzitter. Er kan daarbij voorzien worden in de voordracht van een of meerdere kandidaat-opvolger(s). Bij het bereiken van de einddatum is de voorzitter van rechtswege ontslagnemend en wordt hij van rechtswege opgevolgd door de in de akte vermelde opvolger. Als de voordracht geen einddatum vermeldt, wordt, in voorkomend geval, de vermelding van een of meer opvolgers als onbestaande beschouwd.
Niemand kan meer dan 1 akte van voordracht ondertekenen. Alle handtekeningen die hiermee in strijd zijn, zijn ongeldig in alle akten van voordracht. Als een raadslid meer dan 1 akte van voordracht ondertekent, kan de verkozene voor de resterende duur van de zittingsperiode van de gemeenteraad niet benoemd of verkozen worden in het mandaat van:
burgemeester
schepen
voorzitter van de gemeenteraad
voorzitter van een gemeenteraadscommissie
voorzitter of lid van het bijzonder comité voor de sociale dienst.
Het raadslid mag evenmin een dergelijk mandaat bekleden of waarnemen.
Dit model GEM 1 wordt ook gebruikt in geval vervanging van de voorzitter van de gemeenteraad ten gevolge de aanname van een constructieve motie van wantrouwen tegen de voorzitter van de gemeenteraad of bij een vervanging om een andere reden tijdens de bestuursperiode.
Geen (ontvankelijke) akte van voordracht op de installatievergadering
Als de voorzitter geen (ontvankelijke) akte van voordracht van kandidaat-voorzitter heeft ontvangen voor de installatievergadering, vindt binnen de 14 dagen een afzonderlijke voordracht en verkiezing plaats.
De gemeenteraadsleden kunnen daarvoor een kandidaat-voorzitter voordragen via het model GEM 2. Die akte is ontvankelijk als:
de akte een raadslid van Belgische nationaliteit voordraagt
- er gebruik is gemaakt van het verplicht model GEM 2
de akte ondertekend is door de meerderheid van de personen die op dezelfde lijst als de voorgedragen kandidaat werden verkozen. Als de lijst waarop de naam van de kandidaat-voorzitter voorkomt maar twee verkozenen telt, volstaat de handtekening van een van hen;
de akte uiterlijk 3 dagen voor de eerstvolgende vergadering van de gemeenteraad na de installatievergadering aan de algemeen directeur is bezorgd.
De voorzitter onderzoekt de ontvankelijkheid van de ingediende akten.
De verkiezing gebeurt bij geheime stemming. De kandidaat die de volstrekte meerderheid heeft behaald, is verkozen tot voorzitter van de gemeenteraad. Als geen enkele kandidaat de volstrekte meerderheid van de stemmen heeft behaald en als verschillende kandidaten zijn voorgedragen voor het vacante mandaat, vindt een 2e stemronde plaats, waarin wordt gestemd op de 2 kandidaten die in de eerste stemronde de meeste stemmen behaalden.