Een werkplek kan pas erkend worden na goedkeuring van een erkenningsaanvraag. Zo een aanvraag kan ingediend worden door de onderneming, een werkplekbegeleider, een sectorconsulent of een opleidingsverstrekker. Die laatste blijkt vaak de indiener te zijn: 67% van de erkenningsaanvragen in 2019-2020 werd door de opleidingsverstrekker ingediend.

Er werden dit jaar minder erkenningsaanvragen ingediend dan andere schooljaren. Dat komt deels omdat eens een erkenning goedgekeurd is, deze 5 jaar geldig blijft en dus het volgende jaar niet opnieuw moet worden ingediend. Daarnaast werden er tijdens de lockdownperiode tussen maart en mei 2020 duidelijk minder erkenningsaanvragen ingediend. Deze aanvragen maakten wel een inhaalbeweging tijdens de zomer.

De voorbije jaren werden de meeste erkenningsaanvragen ingediend en behandeld onder het Vlaams Partnerschap. Maar, sinds het schooljaar 2019-2020 heeft het sectorale partnerschap Bouw het Vlaams Partnerschap ingehaald. Naarmate er meer sectorale partnerschappen ontstaan en hun werking verder ontwikkelen, worden er dan ook steeds meer erkenningsaanvragen bij hen ingediend, en steeds minder bij het Vlaams Partnerschap. We verwachten dat die evolutie zich ook zal doorzetten tijdens het schooljaar 2020-2021 wanneer de werking van enkele nieuwe sectorale partnerschappen wordt opgestart, zoals voor de sectoren Binnenvaart, Verkoop en Marketing, Karton en Papier en de Grafische sector.

Ook bij de evaluatie van de werkplekken in functie van erkenningsaanvragen was de impact van corona voelbaar. De partnerschappen hebben namelijk een wettelijke termijn van veertien dagen om de erkenningsaanvraag te behandelen, waarin een aantal acties worden ondernomen om tot een gegronde beslissing te komen, zoals administratieve controle, contactopname met de onderneming en plaatsbezoeken. In vergelijking met vorig jaar vonden aanzienlijk minder plaatsbezoeken plaats door consulenten van de sectorale partnerschappen of de werkplekbegeleiders van SYNTRA Vlaanderen. Andere acties, zoals administratieve controle en contactopname, werden wel nog ondernomen voor de meerderheid van de vestigingen die een erkenningsaanvraag indienden. Bijkomende acties die door de meerderheid van de partnerschappen ondernomen werden, waren, onder meer, het inwinnen van advies van sociale partners, het voorzien van bijkomende informatie aan ondernemingen tijdens de erkenningsprocedure, het bieden van ondersteuning bij het gebruik van het digitale loket werkplekduaal en het opnemen van contact met de opleidingsverstrekker.

Als het erkenningsproces doorlopen is, valt een beslissing over de erkenning, namelijk een goedkeuring of een afkeuring. Bij opleidingen in het kader van Leren & Werken werden 3 018 (88%) erkenningen goedgekeurd en 393 (12%) afgekeurd. Bij Duaal Leren werden 1 513 (92%) erkenningen goedgekeurd en 129 (8%) afgekeurd.

Zowel L&W als duale opleidingen worden voornamelijk erkend bij KMO’s. Van de erkende ondernemingen binnen L&W telt 63% zelfs minder dan 10 werknemers, en van de erkende ondernemingen binnen Duaal Leren 56%. In vergelijking met L&W worden er bij Duaal Leren dus net iets meer erkenningen toegekend aan grotere ondernemingen.

De meeste erkenningen vonden in 2019-2020 plaats in Oost-Vlaanderen. Daarmee haalde het de provincie Antwerpen in, die voorheen koploper was.

Na de erkenning start een periode waarin de werkplekken ondersteund worden in hun groei naar een kwaliteitsvolle werkplek, door het gericht en op maat inzetten van begeleiding, informatie en instrumenten. Elk partnerschap schrijft een eigen kwaliteitsbeleid en geeft daarin aan hoe het inzet op de begeleiding van de mentor, hoe het erkende ondernemingen opvolgt (bv. informeren, contact opnemen, bezoeken, administratief ondersteunen, matchen van scholen met ondernemingen, problemen en meldingen aanpakken, …), hoe het overeenkomsten opvolgt en welke andere acties het bijkomend onderneemt.

Sinds 1 september 2019 zijn mentoropleidingen verplicht en wordt de opvolging geregistreerd in het digitaal loket werkplekduaal. De meeste partnerschappen hebben acties ondernomen om de ondernemingen te informeren en stimuleren in het volgen van deze mentoropleiding. Uiteindelijk hebben 31% van de mentoren die nieuw geregistreerd staan sinds deze datum reeds een mentoropleiding gevolgd, en 3% had een vrijstelling. De meerderheid (57%) van de mentoren had begin september 2020 echter nog steeds de status “op te volgen”, wat betekent dat de mentor de opleiding nog niet gevolgd heeft, maar dat de termijn om die opleiding te volgen nog lopende is. Het grote aandeel niet afgeronde mentoropleidingen is te verklaren door de verlengde opvolgingstermijn: die bedraagt normaal 1 jaar maar werd omwille van corona verlengd met 6 maanden, waardoor de termijn van opvolging nog steeds loopt voor die groep mentoren. Daarnaast werd de organisatie van mentoropleidingen erg bemoeilijkt door corona, waardoor verschillende mentoropleidingen werden uitgesteld.

Net zoals het aantal erkende ondernemingen en vestigingen, groeit het aantal participerende mentoren elk jaar. Eenzelfde onderneming of vestiging kan verschillende erkenningen bekomen voor verschillende opleidingen met verschillende mentoren. Tussen 2015 en 2020 werden een totaal van 17 644 verschillende personen opgegeven als mentor in goedgekeurde erkenningen, 14 800 voor L&W en 5 731 voor Duaal Leren.

De partnerschappen volgen ook de overeenkomsten op in hun sectoren. Verschillende sectorale partnerschappen hebben, bijvoorbeeld, tijdens de eerste lockdown beslist om de overeenkomsten te schorsen onder hun sector voor een bepaalde periode. De meeste overeenkomsten zijn in 2019-2020 een tijdlang geschorst geweest tijdens de lockdownperiode. Tijdens de lockdown van midden maart tot begin mei konden nog 17% van de lopende overeenkomsten in duale opleidingen worden voortgezet. In L&W-opleidingen was dit 29%. In totaal konden tijdens de eerste lockdown 26% van alle lopende overeenkomsten verderlopen. Het aantal duale overeenkomsten groeit wel duidelijk over de jaren heen, terwijl het aantal overeenkomsten in L&W daalt (zie figuur 8).

Dit jaar werden er minder overeenkomsten vroegtijdig beëindigd dan vorig jaar, met 36% (1 950) op een totaal van 5 460 afgelopen overeenkomsten in 2019-2020. Die daling is waarschijnlijk deels te verklaren door het hoger aantal geschorste overeenkomsten tijdens de lockdownperiode, waardoor er minder interactie kon plaatsvinden tussen leerling en onderneming. Van de overeenkomsten die wel vroegtijdig werden beëindigd, ging het in 35% van de gevallen om een moeilijke samenwerking tussen leerling en onderneming. In 20% was de leerling gestopt met studeren, in 18% van de gevallen ging het over overmacht, bij 12% over een overschakeling naar een andere opleiding, 9% om rotatie, bij 3% over een moeilijke samenwerking tussen school en onderneming en in 2% van de gevallen werd de opleiding niet meer aangeboden.

Naast de acties op het vlak van mobilisering, erkenning en begeleiding van de werkplekken, zetten de partnerschappen ook in op bijkomende acties. De meeste daarvan gaan specifiek in op Duaal Leren. Zo ondersteunen de partnerschappen bij de uitwerking van standaardtrajecten en opleidingsplannen, ondersteunen zij andere sectorale partnerschappen en dragen bij tot een leercultuur bij de ondernemingen. Het doelpubliek van ondernemingen en vestigingen werd ook uitgebreid naar opleidingsverstrekkers, trajectbegeleiders en lerenden en er wordt meer geïnvesteerd in lerende netwerken en monitoring. Tijdens de coronacrisis werden er ook specifiek extra acties ondernomen om ondernemingen te ondersteunen, zoals informatieverschaffing, digitalisering van contacten en uitstel van mentoropleidingen, alsook om de instroom van erkenningsaanvragen te blijven aanmoedigen.

Het jaarrapport rapporteert ook over een aantal aspecten van Duaal Leren en Leren & Werken die buiten de bevoegdheden van de partnerschappen vallen, zoals over de scholen, de opleidingen en de inschrijvingen. We focussen hier enkel op de evolutie van de inschrijvingen.

Er vond een algemene stijging plaats van het aantal inschrijvingen in alternerende opleidingen. Het aandeel inschrijvingen in duale opleidingen wordt daarbij groter. De meeste inschrijvingen worden echter nog steeds geregistreerd in DBSO-opleidingen. Met 1 550 inschrijvingen op 1 februari 2020 bleef de instroom in Duaal Leren nog relatief beperkt in het schooljaar 2019-2020. Over alle stelsels heen betreft 70% van de inschrijvingen een mannelijke leerling en 30% vrouwelijke. De leerlingen in het DBSO zijn de jongsten van leeftijd en die in Duaal Leren de oudsten: 74% van de duale leerlingen is ouder dan 18 jaar.