Vlaamse Gebarentaal (VGT) is een volwaardige taal met een eigen grammatica en ‘gebarenschat’, net zoals andere talen. De grammatica van de VGT verschilt sterk van die van het Nederlands. VGT is niet afgeleid van het Nederlands. En voor doven, vooral wie doof geboren is, is het Nederlands vaak niet de moedertaal. Ondertitels in geschreven Nederlands worden door doven en slechthorenden daarom niet als een volwaardig alternatief gezien.

Weet dat gebarentaal niet universeel is. Elk land of regio kent een eigen gebarentaal: er is Vlaamse Gebarentaal, maar ook Nederlandse Gebarentaal, Frans-Belgische Gebarentaal, Franse Gebarentaal … In 2006 werd VGT officieel erkend. Er bestaat ook International Sign.

Tolken VGT-NL zijn tolken die een vertaling maken tussen gesproken Nederlands en Vlaamse Gebarentaal. Er zijn ook tolken die vanuit een andere taal (Engels, Frans …) naar VGT kunnen tolken. VGT kan live fysiek, maar ook in een online vergadering of vooraf gemonteerd in een video. Er zijn tolken die zich specialiseren in live-evenementen of het tolken van muziek (muziektolken).

Via een abonnement op het platform afstandstolk.be(opent in nieuw venster) schakelt u tolken op afstand in via een smartphone, tablet of computer. Heel wat doven gebruiken dit platform voor korte en onverwachte gesprekken. Ook organisaties en overheden hebben hier baat bij, voor onverwachte gesprekken aan een onthaalbalie, loket of kassa, een onverwacht overleg of om iets te vragen. Het is niet voor regelmatige bijeenkomsten van een adviesraad bijvoorbeeld. Afstandstolken kunnen ook niet ingeschakeld worden voor online vergaderingen. Daarvoor boekt u, net zoals voor de fysieke bijeenkomsten van de adviesraad bijvoorbeeld, een tolk Vlaamse Gebarentaal.

Wenst u een tolk VGT in te schakelen? Neem contact op via info@inter.vlaanderen(opent in uw e-mail applicatie) of 011 26 50 30.

Tolken VGT worden altijd ingezet in overleg met de dove gebruiker(s), adviesraad of doelgroeporganisatie(s). Bekijk samen welke gesprekken, evenementen of andere initiatieven voorzien worden van tolken VGT, wie instaat voor de kosten, de keuze van de tolken, hoe het praktisch best kan … Sommige mensen nodigen graag zelf een tolk uit met wie ze vertrouwd zijn en organiseren het liefst zoals ze dat altijd doen.

Bij grotere initiatieven maakt u best ook vooraf filmpjes met VGT voor informatie en promotie. Zorg voor een infopunt met e-mailadres en gsm-nummer (met SMS-optie voor dove mensen) en maak dat bekend bij de deelnemers.

Maak ter plaatse duidelijk waar, wanneer en hoe tolken aan het werk zijn. Maak gebruik van het pictogram voor gebarentaal(opent in nieuw venster).

Zijn er tolken actief in uw gebouw, evenement of vergadering? Zorg dat ook bij het onthaal of aan de ingang een tolk aanwezig is, net als alle plaatsen waar communicatie belangrijk is, zoals de nabespreking of aansluitende catering bijvoorbeeld. Breng de onthaalmedewerkers op de hoogte van het aanbod en de afspraken.

• Het VN-verdrag voor de Rechten van Personen met een Handicap is het eerste internationale juridisch bindende mensenrechteninstrument dat gebarentalen erkent als talen, evenwaardig aan gesproken talen. In verschillende artikels van dit VN-verdrag wordt specifiek verwezen naar de taalkundige en culturele identiteit van dovengemeenschappen.
• De Europese richtlijn voor toegankelijkheid van overheidswebsites en apps (WCAG) zegt dat wie wil voldoen aan het AAA-niveau gebarentaalvertolking moet voorzien voor alle vooraf opgenomen audio-inhoud in gesynchroniseerde media (succescriterium 1.2.6).
• De federale Antidiscriminatiewet en Vlaamse Kaderdecreet Gelijke kansen spreken over het afdwingbaar recht op redelijke aanpassingen. Weigering van redelijke aanpassingen wordt gezien als discriminatie. Redelijke aanpassingen zorgen ervoor dat mensen met een handicap evenwaardig kunnen werken, naar school gaan, sporten … zoals iedereen. Een redelijke aanpassing verandert iets aan een omgeving, waardoor die toch toegankelijk wordt voor een persoon met een handicap. Vlaamse Gebarentaal zou een redelijke aanpassing kunnen zijn.
• In de Belgische Grondwet staat de rechtsgelijkheid van alle Belgen vermeld (artikel 10 en 11). In artikel 22ter staat dat iedere persoon met een handicap recht heeft op volledige inclusie in de samenleving, met inbegrip van het recht op redelijke aanpassingen.
• Er is het decreet over de erkenning van de Vlaamse Gebarentaal. Artikel 2 van dit decreet erkent VGT als de taal die gebruikt wordt door dove en horende Vlaamse gebarentaligen in de Vlaamse Gemeenschap en het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad.