Digitale toegankelijkheid betekent dat u websites, applicaties, multimedia en alle digitale documenten zo ontwerpt dat ze toegankelijk voor iedereen zijn, ook voor mensen met een handicap en ouderen. Iedereen moet gelijke toegang hebben tot informatie en andere mogelijkheden die digitale technologieën bieden. Ongeacht een tijdelijke, situationele of permanente beperking die de gebruiker heeft.

Uw digitale diensten en informatie zijn toegankelijk wanneer ze voldoen aan deze 4 voorwaarden:

Digitale toegankelijkheid maakt deel uit van digitale inclusie. Digitale inclusie slaat op alles waarmee u zorgt dat niemand uitgesloten raakt door de digitalisering van de samenleving. Want die digitalisering betekent dat mensen steeds meer online moeten voor diensten en informatie.

Daarvoor hebben ze nodig:

• betaalbare en kwaliteitsvolle toegang tot apparaten, programma’s en het internet,

• vaardigheden: weten hoe digitale diensten en informatie te gebruiken,

• een persoonlijk of professioneel netwerk dat ondersteunt waar nodig,

• inclusion by design: gebruiksvriendelijke diensten en producten die bij de ontwikkeling rekening houden met de noden van diverse doelgroepen.

Iedereen heeft recht op toegang tot diensten en informatie, ook online. Denk aan diensten en informatie van overheden, bedrijven, organisaties, webshops enzovoort.

Het voordeel is dat u zich niet meer moet verplaatsen voor die diensten of informatie. Maar dan moeten ze wel goed ontworpen en voor iedereen toegankelijk zijn. Als u werkt aan digitale toegankelijkheid, zorgt u daarvoor.

Digitale toegankelijkheid is goed voor iedereen: jong en oud, ervaren en onervaren internetgebruikers, of die nu klaarwakker zijn of moe, in een drukke trein zitten of rustig thuis, op een smartphone of aan een laptop.

Met digitale toegankelijkheid zorgt u ervoor dat iedereen gelijkwaardig en onafhankelijk kan deelnemen aan de samenleving, op vlak van werkgelegenheid, onderwijs, politiek, cultuur, sport enzovoort. U bereikt meer mensen en haalt betere resultaten met uw diensten en informatie.

Voor wie een handicap heeft, is digitale toegankelijkheid extra belangrijk. Een paar voorbeelden:

• Voor wie doof of slechthorend is, valt gesproken info (deels) weg, tenzij u voor ondertitels of een vertaling naar Vlaamse Gebarentaal zorgt.

• Sommige lichamelijke handicaps maken het moeilijk om een toetsenbord of muis te gebruiken. Er bestaan aangepaste hulpmiddelen, maar die werken niet altijd goed op een ontoegankelijke website.

• Wie blind is, kan werken met een schermlezer. Dat is een hulpmiddel dat voorleest wat er op het scherm te zien is. Anderen werken ook met een brailleleesregel. Die zet de tekst op het scherm via een schermlezer om in braille. Om deze hulpmiddelen vlot te kunnen gebruiken moeten uw websites, applicaties of documenten toegankelijk zijn.

• Gebruikers met autisme of ADHD hebben duidelijke en overzichtelijke informatie nodig, zonder veel afleiding zoals overbodige geluiden of flitsende beelden.

• Informatie voor mensen met een verstandelijke beperking moet in makkelijk begrijpbare taal geschreven zijn, liefst met afbeeldingen erbij om alles nog duidelijker te maken.

Het World Wide Web Consortium (W3C) is een non-profit organisatie die normen voor het wereldwijde web ontwerpt. Het ontwikkelde samen met experts van over de hele wereld de Richtlijnen voor Toegankelijkheid van Webcontent: WCAG (Web Content Accessibility Guidelines)(opent in nieuw venster).

De Richtlijnen voor Toegankelijkheid van Webcontent zijn richtlijnen om websites en applicaties toegankelijk te maken, ook voor personen met beperkingen op het vlak van:

• zicht, bijvoorbeeld blinde, slechtziende of kleurenblinde personen
• gehoor, bijvoorbeeld doven of slechthorenden
• mobiliteit, bijvoorbeeld personen die moeite hebben met het gebruik van een muis of toetsenbord
• denken en begrijpen, bijvoorbeeld personen met dyslexie, autisme of leerproblemen

De richtlijnen vertrekken vanuit de 4 principes van webtoegankelijkheid: waarneembaar, bedienbaar, begrijpelijk en robuust.

Er zijn drie verschillende niveaus:

• A: basisbruikbaarheid voor een grote groep van gebruikers.
• AA: meer dan basisbruikbaarheid, met goede bruikbaarheid voor meer bijzondere groepen gebruikers. Dit is de wereldwijde standaard.
• AAA: uitstekende bruikbaarheid, ook voor een doelpubliek met heel bijzondere noden.

Er is veel informatie waarmee u aan de slag kunt. Laat u hierdoor niet ontmoedigen. Elke verbetering heeft een impact op de toegankelijkheid van uw website of applicatie.

Enkele tips:

• Ontwikkelt u nieuwe digitale diensten en informatie? Heb dan van in het begin en in elke tussentijdse fase aandacht voor digitale toegankelijkheid.

• Bepaal voor uw bestaande digitale diensten en informatie wat belangrijk is om eerst aan te pakken. Vertrek daarbij van wat uw bezoekers nodig hebben.

  • Begin met de manier waarop mensen hun weg vinden op uw site of in uw app: als die niet toegankelijk is, krijgt de gebruiker weinig of niets mee van de toegankelijke inhoud.

  • Begin met de meest gebruikte onderdelen.

  • Begin met onderdelen die op elke pagina terugkomen.

• Laat een toegankelijkheidsaudit uitvoeren.
  Via de overheidsopdracht van de FOD Beleid & Ondersteuning(opent in nieuw venster) kan elke verantwoordelijke voor overheidswebsites of mobiele toepassingen werken aan digitale toegankelijkheid. Hier bestelt u een volledige audit.(opent in nieuw venster) U krijgt dan een verslag zodat u weet wat u moet verbeteren.

• Stel eisen bij aanbestedingen. Neem erin op dat het resultaat aan de voorwaarden voor toegankelijkheid moet voldoen.

• Ga na wat belangrijk is voor uw bezoeker: ga in gesprek met ervaringsdeskundigen en geef de bezoeker de mogelijkheid om makkelijk feedback te geven.
• Test uw digitale dienst of informatie op de meest voorkomende problemen door gebruikerstesten te organiseren.

• Zorg ervoor dat in uw organisatie iemand verantwoordelijk is voor toegankelijkheid. Zo blijft u er aandacht voor hebben en weten uw medewerkers aan wie ze vragen kunnen stellen.

Digitale toegankelijkheid moet u binnen uw volledige organisatie aanpakken: iedereen heeft een verantwoordelijkheid.

• Er is politiek engagement nodig om te werken aan (digitale) toegankelijkheid.

• Het bestuur ontwikkelt een visie, bepaalt het ambitieniveau en beslist over het budget.

• De algemeen directeur moet ervoor zorgen dat uw organisatie de wetgeving en regelgeving voor digitale toegankelijkheid kent en toepast.

• Het management bewaakt dat iedereen kan doen wat nodig is, door de juiste strategie, kennis en andere benodigdheden te voorzien.

• De diensthoofden brengen samen met de medewerkers de visie en strategie in de praktijk.

• Digitale toegankelijkheid moet in alle onderdelen en werkprocessen van uw organisatie zitten.

• Die wetgeving en regelgeving moet u toepassen op heel wat domeinen:

  • Aankoop: digitale toegankelijkheid moet een vast onderdeel van uw inkoopproces zijn en een voorwaarde bij aanbestedingen.

  • Projecten: digitale toegankelijkheid moet een vast onderdeel zijn van het verloop van elk project.

  • Communicatie: uw digitale producten moeten aan de eisen van toegankelijkheid voldoen.

  • Informatietechnologie (IT): u moet de toegankelijkheid van de software en systemen in uw organisatie verzekeren.

  • Personeelszaken (HR): u laat uw medewerkers opleidingen volgen om hun vaardigheden en kennis van digitale toegankelijkheid te ontwikkelen.

De gemeente neemt een voorbeeldrol op als opdrachtgever, organisator en werkgever.

Stel een visietekst en actieplan op om digitale toegankelijkheid een vast onderdeel te maken van uw werking en dienstverlening. Inter kan u via het chartertraject ‘Naar een toegankelijke gemeente’ begeleiden naar een breed kwaliteitsvol en integraal toegankelijkheidsbeleid. Het doel is om toegankelijkheid op een duurzame manier op te nemen in uw dagelijks beleid en management, uw werking, dienstverlening en communicatie.

Alle websites en mobiele applicaties van overheidsorganisaties moeten voldoen aan de voorwaarden van de Europese Norm voor digitale toegankelijkheid (EN 301 549 V1.1.2)(PDF bestand opent in nieuw venster) of aan de toepasselijke delen daarvan. In deze norm staan de eisen waaraan ICT-toepassingen moeten voldoen om toegankelijk te zijn voor mensen met een beperking. De inhoud van de EN 301 549 verwijst voor de eisen voor websites en applicaties door naar niveau AA van de WCAG 2.1.

De verplichting tot digitale toegankelijkheid van websites en mobiele applicaties komt van de Europese richtlijn inzake toegankelijkheid van overheidswebsites en mobiele applicaties en het Bestuursdecreet(opent in nieuw venster), de juridische omzetting in Vlaanderen.

Stel eisen bij aanbestedingen en geef aan in het contract dat het resultaat aan de toegankelijkheidsvoorwaarden moet voldoen. De Vlaamse Overheid heeft modelclausules gemaakt om in de opdracht op te nemen.