Onder INSPIRE vallen datasets die betrekking hebben op het milieubeleid in de breedste zin van het woord. Alle datasets, waarvan geoordeeld werd dat zij nodig zijn voor een gedegen milieugerelateerd beleid, werden ondergebracht in 34 thema’s. Deze thema’s zijn op hun beurt onderverdeeld in drie categorieën, die als drie bijlagen bij de richtlijn zijn gevoegd (zie tabel).

De eerste bijlage bij de INSPIRE-richtlijn omvat de datasets die de ruggengraat van de GDI moeten vormen (vervoersnetwerken, hydrografie, administratieve eenheden etc).

Bijlage II omvat belangrijke ondersteunende datasets zoals bvb. gegevens over de hoogte van het terrein.

De zuiver milieu-thematisch gebonden data zijn ondergebracht in de derde bijlage. Hieronder vallen bv. landgebruik, habitats en biotopen, meteorologische geografische kenmerken etc.

Bij de uitvoering van alle bepalingen in de richtlijn wordt rekening gehouden met deze bijlagen. Er is geopteerd voor een gefaseerde aanpak: het is haalbaarder en logisch dat de basisdata uit bijlage I eerst uitwisselbaar moeten zijn binnen de EU en eerder moeten voldoen aan de regels die de richtlijn oplegt, en pas daarna de meer thematische datasets.

Tabel: overzicht van de drie bijlagen bij de INSPIRE-richtlijn, met 34 thema’s

Om een goed werkende geografische data-infrastructuur binnen de EU uit te bouwen voorziet INSPIRE in vijf actieterreinen:

• de verzameling, het beheer en de ontsluiting van informatie over metadata over bestaande geografische data en diensten;
• de afstemming of harmonisatie van datamodellen (bv. wat zijn de criteria om een weg te beschouwen als snelweg) voor 34 thema’s zoals gedefinieerd in de bijlagen bij de richtlijn;
• de uitbouw van diensten die gebruik maken van internet of andere telecommunicatienetwerken;
• de verplichting om zowel binnen de lidstaten als tussen lidstaten onderling en ten aanzien van supranationale overheden de geografische data en diensten ter beschikking te stellen en gezamenlijk te gebruiken. Het vragen van een vergoeding voor de toegang tot geografische data en diensten is hierbij niet uitgesloten, maar duidelijk ondergeschikt aan de verplichting tot het delen van data tussen overheidsinstanties;
• tenslotte wordt voorzien in een systeem van monitoring en rapportering teneinde nodige aanpassingen aan de Europese GDI tijdig te onderkennen en onderbouwen.

Voor elk actieterrein worden uitvoeringsbepalingen (‘Implementing Rules’) en bijhorende technische ondersteunende documenten (‘Technical Guidance Documents’) opgesteld. De uitvoeringsbepalingen, die gepubliceerd worden in het Officieel Publicatieblad van de EU en bindend zijn, en raadpleegbaar via de INSPIRE-website(opent in nieuw venster), komen op een democratische manier tot stand. Alle belanghebbenden binnen de lidstaten van de EU, maar ook daarbuiten, kunnen actief bijdragen door het geven van opmerkingen en het maken van suggesties ten aanzien van voorlopige versies van die uitvoeringsbepalingen. Bovendien worden die bepalingen goedgekeurd door het INSPIRE comitologiecomité dat bestaat uit vertegenwoordigers van elke lidstaat. Het opstellen van de verschillende uitvoeringsbepalingen en de voorlegging ervan aan het INSPIRE comitologiecomité, gevolgd door de goedkeuring (‘aanneming’), gebeurt gefaseerd. De gefaseerde aanpak komt nog meer naar voor in de deadlines die in de uitvoeringsbepalingen zelf worden opgelegd. Zo moesten bijvoorbeeld voor de geografische datasets uit de eerste bijlage, de zogenoemde basisdata, metadata voorzien worden tegen eind 2010, terwijl men voor de datasets die meer thematisch zijn en vallen onder bijlage 3 tijd heeft tot eind 2013 om metadata ter beschikking te stellen. Merk op dat INSPIRE zich niet uitspreekt over de aanmaak en beheerprocessen van bestaande geo-informatie. Enkel over de uitwisseling legt Europa specificaties op. Als een nieuwe dataset wordt opgebouwd stelt Europa dat deze conform de nieuwe specificaties wordt aangemaakt.

Naast deze bindende uitvoeringsbepalingen zijn er ook (technische) ondersteunende documenten (technical guidance documents) beschikbaar die de lidstaten moeten helpen om de verplichtingen uit de uitvoeringsbepalingen om te zetten in de praktijk.

Dit is meestal een tekstdocument met uitleg, beschrijvingen, voorbeelden en een mogelijke methodologie, maar kan bv ook een eenvoudige Excel-template zijn om de lidstaten te helpen bij monitoren van hun activiteiten.

Terwijl de uitvoeringsbepalingen beschikbaar zijn de 24 EU-talen, zijn de technische ondersteunende documenten enkel in het Engels beschikbaar. Zij staan verspreid op de INSPIRE-website (links onder ‘adoption’, per INSPIRE component of actieterrein) en worden regelmatig geactualiseerd. Sommige technische ondersteunende documenten worden omgezet in GDI-Vlaanderen richtlijnen of best-practices.

De INSPIRE-richtlijn is een Europese kaderrichtlijn en dient door alle lidstaten te worden omgezet in eigen regelgeving. Voor Vlaanderen resulteerde dit in het GDI-decreet(PDF bestand opent in nieuw venster), maar ook Wallonië, Brussel en de federale werd dit omgezet in respectievelijk een Waals decreet(PDF bestand opent in nieuw venster), een Brusselse ordonnantie(PDF bestand opent in nieuw venster) en een federale wet(PDF bestand opent in nieuw venster). Daarenboven werd een samenwerkingsakkoord(PDF bestand opent in nieuw venster) opgesteld om de nationale coördinatie inzake de implementatie van de INSPIRE-richtlijn verzekeren.

De verschillende - in vergelijking met de richtlijn zelf eerder technische - uitvoeringsbepalingen hebben onmiddellijk kracht van wet en moeten niet worden omgezet in nationale en/of regionale wetgeving. Zoals hoger vermeld zijn de lidstaten niet verplicht om de voorschriften uit de ondersteunende documenten te volgen, al is het wel raadzaam om deze documenten grondig te lezen en te bestuderen wil men een correcte implementatie van INSPIRE bewerkstelligen.

Inspire-actieplan 2022 - 2024 (1,1 MB)(PDF bestand opent in nieuw venster) - Geografische Data-Infrastructuur in evolutie (15/09/2021)

INSPIRE-richtlijn (109,5 KB)(PDF bestand opent in nieuw venster) - De INSPIRE-richtlijn is een is een kaderrichtlijn. Deze wordt verder uitgewerkt en vastgelegd in uitvoeringsbepalingen. De richtlijn dient in iedere lidstaat vertaald te worden in de eigen wetgeving. De uitvoeringsbepalingen daarentegen worden onmiddellijk van kracht.