Verlaagd tarief in de erfbelasting voor overdrachten van familiale ondernemingen en vennootschappen

De aard van de vererfde goederen

De vererving moet betrekking hebben op de volle eigendom blote eigendom of het vruchtgebruik van:

• ofwel activa die door de erflater of zijn partner beroepsmatig zijn geïnvesteerd in een familiale onderneming.

Het verlaagde tarief is niet van toepassing op de verkrijging van onroerende goederen die hoofdzakelijk tot bewoning worden aangewend of zijn bestemd.

• ofwel aandelen van een familiale vennootschap met zetel van werkelijke leiding in een van de lidstaten van de EER

Aard van de onderneming of de vennootschap

Het gaan om een familiale onderneming of vennootschap.

Het familiale karakter van een onderneming moet blijken uit het feit dat de onderneming door de erflater en/of zijn partner, al dan niet met anderen, persoonlijk wordt geëxploiteerd en uitgeoefend.

Het familiale karakter van een vennootschap moet blijken uit de participatie, uitgedrukt in stemrechten, die de erflater en/of zijn familie op het ogenblik van het overlijden bezitten in de vennootschap.

De participatievoorwaarde is als volgt:

• ofwel bezitten de erflater en/of zijn familie de volle eigendom van aandelen van de vennootschap die minstens 50% van de stemrechten in de vennootschap vertegenwoordigen;
• ofwel bezitten de erflater en/of zijn familie de volle eigendom van aandelen van de vennootschap die minstens 30% van de stemrechten vertegenwoordigen en bezitten ze samen met één andere aandeelhouder-natuurlijke persoon en zijn familie de VE van aandelen die minstens 70% van de stemrechten in de vennootschap vertegenwoordigen;
• ofwel bezitten de erflater en/of zijn familie de volle eigendom van aandelen van de vennootschap die minstens 30% van de stemrechten vertegenwoordigen, en bezitten ze samen met twee andere aandeelhouders-natuurlijke personen en hun familie de VE van aandelen die minstens 90% van de stemrechten in de vennootschap vertegenwoordigen.

Reële economische activiteit

Kunnen niet worden overgedragen onder deze gunsttarieven:

• vennootschappen zonder reële economische activiteit.

Een vennootschap wordt beschouwd als zonder enige reële economische activiteit als tegelijkertijd:

• de bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen (code 62 van de resultatenrekening) een percentage gelijk of lager dan 1,50% uitmaken van de totale activa (code 20/58 van de balans);
• de terreinen en gebouwen (code 22 van de balans) meer dan 50% uitmaken van het totaal actief (code 20/58 van de balans).

De verkrijger kan het tegenbewijs daarvan leveren.

• Als de erfgenaam een verwant in rechte lijn of partner van de erflater is, wordt de nettowaarde van de verkrijging volledig belast aan 3% in plaats van aan de progressieve aanslagvoeten van het algemene tarief.

Indien de partner een feitelijk samenwonende persoon, kan dit verlaagd tarief enkel worden toegepast als de samenwoning (met een gemeenschappelijke huishouding) al minstens drie jaar ononderbroken bestaat op datum van het overlijden.

• In alle andere gevallen zal de nettowaarde van deze verkrijging belast worden aan 7%, wat veel lager is dan de normale progressieve aanslagvoeten.

In de aangifte van nalatenschap, onder de rubriek 'Gunstregelingen' vraagt u de toepassing van het verlaagd tarief en voegt u de nodige bewijsstukken toe.

Vermeldingen in en stukken toe te voegen bij de aangifte van nalatenschap:

1. de benaming en het ondernemingsnummer van de familiale onderneming of familiale vennootschap waarvoor het voordeel gevraagd wordt;
2. de voornaam en de achternaam van de medeaandeelhouders van de erflater en hun graad van verwantschap met de erflater;
3. hetzij de activa van de familiale onderneming met een duidelijke omschrijving en verwijzing naar de boekhouding en, als het onroerende goederen betreft, de vermelding of ze al dan niet hoofdzakelijk voor bewoning worden aangewend of zijn bestemd, hetzij het aantal aandelen en de precieze aard van alle aandelen van een familiale vennootschap met enerzijds de vermelding van het aantal aandelen dat in het bezit was van de erflater en van andere bij naam te noemen medeaandeelhouders, en anderzijds de aard van het zakelijk recht dat de erflater en andere bij naam te noemen personen bezitten;
4. kopieën van de goedgekeurde jaarrekeningen van de drie boekjaren die voorafgaan aan het overlijden van de erflater, opgemaakt overeenkomstig de vigerende boekhoudwetgeving van de plaats waar de maatschappelijke zetel gevestigd is als de maatschappelijke zetel van de onderneming of vennootschap niet in België ligt;
5. kopieën van het rechtsgeldige aandelenregister of, bij gebrek daaraan, de door alle aandeelhouders ondertekende notulen van de laatste algemene vergadering die voorafgaat aan het overlijden van de erflater, waaruit op ondubbelzinnige wijze de participaties blijken, vermeld in artikel 2.7.4.2.2, §1, eerste lid, 2° of tweede lid Vlaamse Codex Fiscaliteit;
6. een kopie van de laatste voor het overlijden door de erflater ingediende fiscale aangifte voor de personenbelasting wat familiale ondernemingen betreft;
7. een kopie van de gecoördineerde statuten, zoals van toepassing op de dag van het overlijden;

Om te kunnen blijven genieten van het verminderd tarief zal gedurende een periode van 3 jaar na het overlijden van de erflater voldaan moeten blijven worden aan onderstaande voorwaarden, naar gelang het een onderneming dan wel een vennootschap betreft:

• Voor een familiale onderneming:
  • een activiteit moet ononderbroken verder gezet worden.
  • de onroerende goederen van de onderneming die met het verminderd tarief werden overgedragen, mogen niet hoofdzakelijk tot bewoning worden aangewend of bestemd.
• Voor een familiale vennootschap:
  • een activiteit dient ononderbroken behouden te blijven en er dient door de vennootschap elk boekjaar een jaarrekening te worden neergelegd.
  • de vennootschap mag geen vennootschap zonder reële economische activiteit worden.
  • het kapitaal, of wanneer de familiale vennootschap een vennootschapsvorm heeft waarvoor het Belgische of buitenlandse recht dat de vennootschap beheerst, niet voorziet in het begrip kapitaal of een vergelijkbaar begrip: het eigen vermogen, mag niet dalen door uitkeringen of terugbetalingen. Mocht dit toch het geval zijn, zullen deze uitkeringen of terugbetalingen belast worden aan de normale tarieven.
  • de vennootschap dient haar maatschappelijke zetel binnen de EER te behouden.

De Vlaamse Belastingdienst zal na verloop van 3 jaar nagaan of aan alle voorwaarden wel degelijk was voldaan. Indien dit niet het geval was, vervalt de vermindering en zullen de normale tarieven worden toegepast.

Indien de erfgenaam zelf vaststelt dat niet langer voldaan is aan de voorwaarden, kan hij dit zelf melden aan de Vlaamse Belastingdienst. Ook in dit geval zal de vermindering vervallen en zullen de normale tarieven worden toegepast.