Asbest

Asbest is schadelijk voor de gezondheid. Maar wat moet u doen als u toch met asbest in aanraking komt?

Asbest herkennen

Er bestaan 2 soorten asbest: vast en los asbest(opent in nieuw venster). Vaak zijn er tekens die wijzen op de aanwezigheid van asbest(opent in nieuw venster). Helaas is het met het blote oog niet mogelijk om met 100% zekerheid vast te stellen of het al dan niet om asbest gaat. Laat een staal van het verdachte materiaal analyseren door een erkend laboratorium(opent in nieuw venster) als u 100% zekerheid wilt.

Gezondheidsrisico’s

Een detail van een speciale afvalzak waar asbest in zit — © Bas Bogaerts

Er zijn gezondheidsrisico’s(opent in nieuw venster) als u veel asbestvezels hebt ingeademd. De symptomen van een asbestziekte treden meestal pas laat op: vaak tientallen jaren na de blootstelling.

Asbestslachtoffers hebben onder bepaalde voorwaarden recht op een schadevergoeding van het Asbestfonds(opent in nieuw venster).

Asbest in en rond woningen en gebouwen

Asbest is een materiaal dat vroeger veel in de bouw werd gebruikt. Sinds 1998 is het verboden om asbesthoudende materialen te produceren, te verhandelen of te hergebruiken. In woningen en gebouwen die vóór 2001 werden gebouwd of verbouwd zijn er mogelijk asbesthoudende materialen aanwezig.

Asbestattest

Verkoopt u een gebouw van vóór het jaar 2001? Dan is een asbestattest verplicht (sinds 23-11-2022). Het asbestattest bevat informatie over asbest in het gebouw en toetst of het asbestveilig is.:
Als u een sloop- en heropbouwpremie wilt aanvragen, dan moet u ook een asbestattest of een sloopopvolgingsplan hebben.
Vanaf 2032 moet elke eigenaar van een gebouw dat dateert van voor 2001 een asbestattest hebben (los van verkoop of overdracht).

Asbestattest
AsbestattestAsbestattest
Resultaat van een asbestinventarisatie van een gebouw
Verplicht bij 'overdracht' van gebouw dat vóór 2001 is gebouwd

Asbest op het werk

Elke werkgever is verplicht om een asbestinventaris(opent in nieuw venster) op te maken van alles wat asbest bevat in het bedrijf. Is er geen asbest aanwezig? Dan volstaat een schriftelijk document van de werkgever of bedrijfsleider waarin dat wordt bevestigd.

Als uit de inventaris blijkt dat er wel asbesthoudend materiaal aanwezig is, dan moet er een beheerplan(opent in nieuw venster) opgesteld worden.

Asbest in de bodem

Er is sprake van bodemverontreiniging(opent in nieuw venster) als er asbesthoudende afvalstoffen in de bodem worden aangetroffen.

Kunnen asbestvezels via de bodem in het grondwater terechtkomen?

Asbest verwijderen

Asbestcontainer op een containerpark. — © Bas Bogaerts

Er is vandaag geen algemene verplichting om asbesthoudende toepassingen in uw gebouw of woning te verwijderen.
Maar als het asbest in slechte staat is of als het ingesloten zit en bij renovatiewerken bloot komt te liggen moet het verwijderd worden.

Asbesthoudend materiaal vervangen(opent in nieuw venster) is meestal de beste oplossing. Hoe dringend zo’n vervanging is, hangt af van hoe verweerd het materiaal is.

In bepaalde situaties mag u het asbesthoudende materiaal zelf verwijderen(opent in nieuw venster) en afvoeren naar het recyclagepark(opent in nieuw venster): neem dan zeker de nodige voorzorgsmaatregelen(opent in nieuw venster).
In andere situaties moet u een beroep doen op een erkende asbestverwijderaar(opent in nieuw venster).
Een aantal handelingen met asbesthoudende materialen is voor iedere burger en professional verboden.(opent in nieuw venster) Zo is het verboden om een dak of gevel met asbesthoudende materialen te ontmossen of te reinigen.

Bij de sloop van gebouwen(opent in nieuw venster) die dateren van vóór 2001 zijn er bijkomende verplichtingen.

Een incident met asbest melden

Een asbestincident is een incident waarbij er onzorgvuldig wordt omgesprongen met asbesthoudende materialen of afvalstoffen. Daardoor ontstaan er mogelijk risico’s voor de gezondheid of voor het milieu.

Afhankelijk van de aard van het asbestincident, moet u het incident melden. Lees meer over welke instantie u moet contacteren in welke situatie(opent in nieuw venster).

Subsidies en steunmaatregelen

Ondersteuning voor particulieren

Actieplan Asbestafbouw

Het actieplan Asbestafbouw(opent in nieuw venster) streeft naar een versnelde verwijdering van asbesthoudende materialen die mogelijk asbestvezels vrijgeven:

Tegen 2034 moeten de risicovolle asbesttoepassingen worden weggenomen uit Vlaamse gebouwen en woningen. Voorbeelden zijn asbestcementen daken en gevels, en niet-hechtgebonden asbesttoepassingen.
Tegen 2040 moeten alle andere asbesttoepassingen in slechte staat verwijderd zijn.

Die streefdata zijn niet wettelijk verplicht voor particuliere woningen. De Vlaamse Regering voorziet wel bijkomende maatregelen als de afbouw van asbest tegen 2034 en 2040 niet voldoende vordert.

Check of er in uw gemeente een asbestafbouwproject loopt

Sommige gemeenten hebben eigen projecten lopen voor asbestverwijdering. Die lokale projecten maken het u makkelijker en voordeliger om het asbest in een gebouw sneller te verwijderen.
Bijvoorbeeld:

ophalen aan huis van asbestcementen afval in platenzakken of containers
samenaankoop voor vervanging van asbesthoudende dak- of gevelbekleding, eventueel in combinatie met ophaling aan huis
samenaankoop voor verwijdering van niet-hechtgebonden asbesttoepassingen met 50% subsidie (zoals leidingisolatie of vloerbekleding) door een erkende asbestverwijderaar.

Wilt u weten welk project met de steun van de OVAM in uw gemeente loopt? Vul dan uw postcode of gemeente in op Zoek gemeentelijke projecten asbestafbouw(opent in nieuw venster).

Via de online Premiezoeker(opent in nieuw venster) vindt u een overzicht van alle subsidies, premies en fiscale voordelen voor wie in Vlaanderen een woning verbouwt. Ook de afbraakkosten (én de verwijdering van het asbest) vallen onder de ondersteuning.