Zwartwerk en sociale fraude

We spreken onder meer van zwartwerk en sociale fraude:

• als iemand een sociale uitkering (een ziekte-, invaliditeits-, onderbrekings- of werkloosheidsuitkering) krijgt en tegelijk werkt, al dan niet legaal, zonder dat werk aan te geven bij zijn uitbetalingsinstelling
• als er sprake is van domiciliefraude: dus als er valse verklaringen zijn afgelegd over de woon- of verblijfplaats van iemand die een uitkering krijgt (bijvoorbeeld iemand die niet aangeeft dat hij samenwonend is)
• als een werkgever niet alle prestaties aangeeft, zoals overuren, extra uren binnen een deeltijds contract die niet in het uurrooster staan …
• als een persoon voor eigen rekening klust zonder het statuut van zelfstandige (in bijberoep) te hebben (‘sluikwerk’) …
• als iemand met een vals statuut werkt, zoals schijnzelfstandigen, valse stagiairs …
• als een werknemer niet aangegeven is, of hij nu Belg of buitenlander is, legaal of illegaal in het land verblijft.

Gevolgen

Illegale arbeid heeft ernstige gevolgen

• voor de markt, die verstoord wordt door concurrentievervalsing
• voor de overheid, die een hoop fiscale en sociale inkomsten misloopt
• voor de werkgever: wie zwartwerkers in dienst neemt, riskeert zware strafrechtelijke en administratieve boetes, inbeslagnames en zelfs gevangenisstraffen.
• voor de werknemer:
  • doordat hij geen contract heeft, is er geen enkel juridisch bewijs dat hij voor zijn werkgever heeft gewerkt. Als zijn werkgever hem niet uitbetaalt, heeft hij geen verweer.
  • hij heeft geen recht op pauzes, aangepaste werkkleren, maaltijdcheques, een hospitalisatieverzekering, een eindejaarspremie, vakantiegeld, een ontslagvergoeding, opbouw van pensioenrechten …
  • bij ziekte, zwangerschap, werkloosheid en pensioen en ingeval van een ongeluk valt de werknemer zonder inkomen. Want de sociale zekerheid wordt betaald met de RSZ-bijdragen die worden ingehouden op zijn brutoloon en met de patronale bijdragen die betaald worden door de werkgever.
  • als hij op uitkeringsfraude betrapt wordt, kan hij ook zelf zwaar bestraft worden: de straffen gaan van het terugbetalen van ten onrechte ontvangen sociale uitkeringen tot de tijdelijke schorsing van de werkloosheidsuitkering.

Aanpak

In België wordt de strijd tegen de illegale arbeid en de sociale fraude voornamelijk gevoerd door de federale sociale-inspectiediensten.

ok de inspectiediensten van sommige openbare instellingen van sociale zekerheid en de regionale sociale-inspectiediensten (voor de controle van buitenlandse werknemers) nemen geregeld deel aan acties tegen sociale fraude. Gemeenschappelijke acties van deze diensten worden ondersteund en gecoördineerd door de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD).

Melden

U kunt alle vormen van sociale fraude melden via het centrale Meldpunt voor Eerlijke Concurrentie(opent in nieuw venster) van de SIOD. Dankzij dat centrale meldpunt moeten burgers en ondernemingen niet zelf op zoek gaan naar de dienst die bevoegd is voor hun melding. Door de gerichte vraagstelling van het online meldpunt ontvangen de inspectiediensten bovendien goed onderbouwde meldingen die een bruikbare basis vormen voor hun onderzoek.

Na uw melding krijgt u een bevestigingsbericht. Er worden daarna geen details verstrekt over de behandeling van uw melding.

Afhankelijk van de aard van de sociale fraude, kunt u natuurlijk ook altijd bij een van de verschillende diensten aankloppen. De SIOD is niet bevoegd voor fiscale fraude, zoals het niet aangeven van inkomsten of btw. Voor meldingen van fiscale fraude kunt u terecht bij de FOD Financiën.

Identiteit melder

De eigenlijke melding via het Meldpunt voor Eerlijke Concurrentie kan niet anoniem gebeuren. Als u een mogelijk geval van sociale fraude meldt, moet u uw naam, voornaam, rijksregisternummer en e-mailadres ingeven. Als onderneming moet u uw ondernemingsnummer en e-mailadres opgeven. Maar de identiteit van de melder is op elk moment wettelijk beschermd. Tenzij u uitdrukkelijk toestemming hebt gegeven, mogen de sociaal inspecteurs uw identiteit dus aan niemand bekendmaken.

Wie doelbewust valse beschuldigingen uit, pleegt een strafbaar feit.