In de Vlaamse Energievisie van 19 mei 2017 gaf de Vlaamse Regering aan dat ze de Europese langetermijndoelstelling om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2050 met ten minste 80% tot 95% te verminderen (ten opzichte van 1990) steunt. Het is duidelijk dat de industrie deel zal uitmaken, en een belangrijke rol zal spelen tijdens deze transitie naar een koolstofarme economie. Eén van de acties in de Vlaamse Energievisie was om de mogelijkheid te onderzoeken om industriële sectorale routekaarten te ontwikkelen. De studie ‘Vlaams industrieel transitiekader voor een koolstofarme economie’(PDF bestand opent in nieuw venster) vormde daartoe de eerste noodzakelijk stap.

Bijkomend geeft de studie ook een eerste invulling van actie 5.2.2 ‘Transitiekader inzake de omschakeling naar een koolstofarme economie’ uit het voorontwerp van Vlaams Klimaatbeleidsplan 2021-2030 dat op 20 juli 2018 door de Vlaamse Regering goedgekeurd werd. Dit plan legt de krijtlijnen vast voor het klimaatbeleid in de periode 2021-2030 in het Vlaamse Gewest en vormt samen met het Vlaams Energiebeleidsplan 2021-2030 de Vlaamse inbreng voor het ontwerp van Belgisch geïntegreerd Energie- en Klimaatplan 2021-2030.

Begeleidingsgroep

De studie werd uitgevoerd tussen februari en november 2018. Het gehele project werd intensief begeleid, opgevolgd, besproken en goedgekeurd door een begeleidingsgroep. Deze begeleidingsgroep bestond uit vertegenwoordigers van:

• Sectorfederaties (Voka, Steelbel, Essenscia, Belgische Petroleumfederatie, Agoria, Fevia, Belgische baksteenfederatie, Indufed)
• Milieuorganisatie (Bond Beter Leefmilieu)
• Havenbedrijven (Port of Antwerp en NorthSea Port)
• Andere relevante organisaties (Waterstofnet, The Shift, i-Cleantech Vlaanderen)
• Overheden (Departement EWI, VEA, Departement Omgeving)

Inhoud

In een eerste fase van de studie gebeurde een gedetailleerde analyse van de Vlaamse energie-intensieve industrieën door o.a. onderzoek van broeikasgasemissies en sociaal-economische parameters, en inclusief een vergelijking met enkele Europese buurlanden, door middel van een literatuurstudie. Deze gegevens resulteerden in een overzicht van de sterktes en uitdagingen voor de Vlaamse industrie in de context van de koolstofarme transitie. Daarna volgde een analyse van low-carbon roadmaps (Europese, wereldwijde, regionale en cluster) met focus op energie-intensieve industrieën die sinds 2010 zijn gepubliceerd, inclusief een inventaris van technologische mitigatiemogelijkheden en hun relevantie voor Vlaanderen.

Tijdens de tweede fase van het proces werd onderzocht welke de meest geschikte algemene aanpak zou zijn om de Vlaamse industrie te ondersteunen bij de transitie. Hieruit blijkt dat er nood is aan faciliterend Vlaams industrieel transitiekader voor een koolstofarme economie, gerelateerd aan innovatie, infrastructuur en financiering.

De laatste fase van het project was gericht op de verdere uitwerking van de opbouw van een toekomstig Vlaams industrieel transitiekader naar een koolstofarme economie. Het resultaat is een concreet overzicht van de noodzaak van een Vlaams industrieel transitiekader en onderzoeksvragen die het transitiekader moet behandelen samen met de volgende stappen die genomen gaan worden om dit proces op te starten.

Volgende stappen

De resultaten van de ‘verkennende studie ter voorbereiding van de ontwikkeling van low carbon roadmaps in Vlaanderen’ zijn het beginpunt voor verder overleg.