Straffen en uitsluiting in basis- en secundair onderwijs

Wat op school mag en niet mag, staat in het schoolreglement. Zowel de school als de leerling en de ouders moeten dat reglement naleven.

Scholen bepalen in grote mate zelf de leefregels en straffen op school, maar natuurlijk zijn er grenzen. En ze moeten de rechten van de mens en van het kind respecteren. Geweld mag niet: noch fysiek (slaan, schoppen ...), noch psychisch (vernederen, treiteren, angst aanjagen ...).

Als iemand toch geweld gebruikt, kan je klacht indienen. Praat daar zo snel mogelijk over met het centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) of met een vertrouwenspersoon. Je kan met klachten over een leraar of directie naar het schoolbestuur stappen. De contactgegevens van het schoolbestuur vind je in het schoolreglement. Je kan ook een klacht neerleggen bij de politie.

Een leraar mag geen persoonlijke voorwerpen van een leerling in beslag nemen. Als je kind de lessen hindert, kan hij wel vragen om de smartphone of ander voorwerp tijdelijk in te leveren. Weigert je kind dat, dan kan het uit de klas gezet worden of een andere straf oplopen. Aan het einde van de les en in elk geval op het einde van de schooldag krijgt je kind het voorwerp terug.

Voorwerpen die gevaarlijk zijn voor medeleerlingen of personeel mag de leraar wel afnemen. De school zal die zaken meestal aan de ouders overhandigen. De politie mag gevaarlijke voorwerpen in beslag nemen.

Als je kind de les stoort of de goede werking van de school hindert, kan de leraar bepaalde maatregelen nemen: strafstudie geven, je kind tijdelijk uit de klas verwijderen …

Een preventieve schorsing is een bewarende maatregel die de school kan nemen als een leerling de leefregels van de school ernstig geschonden heeft. De school moet deze beslissing motiveren. Je kind mag in dat geval de lessen en andere activiteiten niet volgen en niet deelnemen aan evaluatieopdrachten. In het lager onderwijs kan een preventieve schorsing maximaal 5 opeenvolgende lesdagen duren. In het secundair onderwijs zijn dat er maximaal 10. Een verlenging van de preventieve schorsing is één keer mogelijk met maximaal 5 (lager onderwijs) of 10 (secundair onderwijs) lesdagen. De school moet de verlenging motiveren.

De school is niet verplicht om je kind gedurende deze periode op school op te vangen. Je kan dit vragen, maar de school kan de opvang van je kind weigeren.

Een preventieve schorsing moet de school toelaten opnieuw een sereen schoolklimaat te creëren en te onderzoeken of een tuchtsanctie aangewezen is. Ouders hebben het recht om het tuchtdossier van hun kind in te kijken en door de directie gehoord te worden. Een preventieve schorsing is een ernstig signaal dat je kind tijdelijk of definitief kan uitgesloten worden. Beroep tegen een preventieve schorsing is niet mogelijk. Een kleuter kan niet preventief geschorst worden.

Een tijdelijke of definitieve uitsluiting is een ernstige maatregel die een school slechts mag nemen als je kind de leefregels van de school in ernstige mate heeft geschonden. De school moet deze beslissing motiveren.

Een tijdelijke uitsluiting betekent dat je kind gedurende een bepaalde periode de lessen of gelijkgestelde activiteiten niet mag volgen en niet mag deelnemen aan evaluatieopdrachten. Een tijdelijke uitsluiting duurt minimaal 1 en maximaal 15 opeenvolgende lesdagen in het lager onderwijs en in het voltijds secundair onderwijs en maximaal 21 opeenvolgende kalenderdagen in het deeltijds secundair onderwijs.

De school kan je kind niet zomaar op straat zetten of naar huis sturen. In het lager onderwijs voorziet de school opvang voor je kind, tenzij de school motiveert waarom dit niet haalbaar is. In het secundair onderwijs is de school niet verplicht om je kind gedurende deze periode op school op te vangen. Je kan dit vragen, maar de school kan de opvang van je kind gemotiveerd weigeren.

Een definitieve uitsluiting betekent dat je kind definitief uit de school verwijderd wordt. Vooraf moet de klassenraad hierover advies geven. In het lager onderwijs gaat een definitieve uitsluiting onmiddellijk in. In het secundair onderwijs kan een definitieve uitsluiting onmiddellijk ingaan of pas op het einde van het schooljaar.

Kleuters kunnen niet tijdelijk of definitief uitgesloten worden.

Nieuwe school of opvang in oude

Als je kind in de loop van het schooljaar met onmiddellijke ingang definitief uitgesloten wordt, dan moet de school samen met het centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) helpen zoeken naar een nieuwe school. Zolang die niet is gevonden, blijft je kind in het secundair onderwijs ingeschreven in de ‘oude’ school. In het basisonderwijs schrijft de school je kind 30 dagen na de definitieve uitsluiting uit.

Zolang je kind nog is ingeschreven in de ‘oude’ school, kan je in het secundair onderwijs de school vragen om je kind op te vangen, maar de school is niet verplicht om hier op in te gaan. In het lager onderwijs voorziet de school opvang voor je kind, tenzij de school aan de ouders motiveert waarom dit niet haalbaar is.

Een definitieve uitsluiting die ingaat tijdens de laatste maanden van het schooljaar is een bijzonder zware maatregel met een grote impact op de onderwijsloopbaan van een leerling. Daarom kan een school in het secundair onderwijs er ook voor kiezen om de definitieve uitsluiting uit te stellen tot de laatste dag van het schooljaar: 31 augustus. Dan moet je voor het volgende schooljaar uitkijken naar een andere school, maar mag je kind in het lopende schooljaar nog deelnemen aan de lessen en examens.

Een school mag de gegevens die betrekking hebben op schending van leefregels door je kind (tuchtdossier) niet doorgeven aan een andere school. Bij schoolverandering moet de ‘nieuwe’ school je kind de kans geven om met een schone lei te starten.

Ben je het niet eens met een preventieve schorsing? Bespreek het met de school. Je kan er geen beroep tegen aantekenen.

Als je als ouder niet akkoord bent met de definitieve uitsluiting kan je beroep aantekenen bij de beroepscommissie op school. In het schoolreglement lees je welke procedure je dan moet volgen.