Een diploma of studiebewijs behalen via het buitengewoon secundair onderwijs
Welk studiebewijs je behaalt in het buitengewoon secundair onderwijs (buso), hangt af van de opleidingsvorm (OV) die je gevolgd hebt.
Een diploma secundair onderwijs kan je alleen halen in opleidingsvorm 4. In de andere opleidingsvormen kan je een getuigschrift behalen, een bewijs van beroeps- of deelkwalificaties of van (verworven) competenties, of een attest.
Vind hier de studiebewijzen die je in elke opleidingsvorm kan behalen:
Opleidingsvorm 1 (OV1)
In bepaalt de klassenraad een onderwijsaanbod samen met het CLB en (zo mogelijk ook) met de ouders en de leerling, minstens tot op het einde van de leerplicht.
Een leerling kan er 1 van de volgende attesten halen:
- Attest maatschappelijk functioneren en participeren in een omgeving met ondersteuning
- Attest maatschappelijk functioneren en participeren in een omgeving met ondersteuning en arbeidsdeelname in een omgeving met ondersteuning
Bij arbeidsdeelname ontvang je geen salaris. Je voert je niet-vrijblijvende activiteiten uit die zinvol zijn voor de maatschappij en die productief of dienstverlenend zijn. Bijvoorbeeld: een vorm vrijwilligerswerk met coaching vanuit een dagcentrum.
Opleidingsvorm 2 (OV2)
Als je in de 2de fase afrondt, krijg je een attest maatschappelijk functioneren en participeren in een omgeving met ondersteuning en tewerkstelling in een werkomgeving met ondersteuning.
Opleidingsvorm 3 (OV3): studiebewijzen vóór de modernisering
Niet-duale en duale opleidingen
In het secundair onderwijs zijn er uiteenlopende vormen van werkplekleren die verschillen qua intensiteit, gaande van observatie van bedrijfsactiviteiten tot echte kennismaking met een werkplek. Duaal leren is de meest doorgedreven en intensieve vorm van werkplekleren in het secundair onderwijs. Bij een duale opleiding leer je op school én op de werkplek. Bij een niet-duale opleiding beperkt het werkplekleren zich tot stage en observatieactiviteiten.
Studiebewijzen in de kwalificatiefase (tot en met schooljaar 2023-2024)
De kwalificatiefase omvat de laatste 2 jaren in . In deze fase kan je een getuigschrift OV3 behalen en voldoe je aan de leerplicht.
Heb je een OV3-opleiding gevolgd tot en met de kwalificatiefase en je slaagt, dan behaal je het getuigschrift van de opleiding.
Slaag je niet, dan kan de klassenraad je 1 van de volgende studiebewijzen uitreiken:
In de niet-duale opleidingen
- Getuigschrift van verworven competenties (alleen in een 8-tal niet-duale opleidingen)
Een getuigschrift van verworven competenties krijg je voor een afgerond geheel binnen een opleiding. Daarmee kan je terecht op de arbeidsmarkt. De verworven vaardigheden zijn die van het opleidingsprofiel.
In de duale opleidingen
- Bewijs van beroepskwalificatie:
Een bewijs van beroepskwalificatie behaal je als je niet slaagt voor de hele opleiding, maar wel voor alle competenties die deel uitmaken van een .
Sommige opleidingen zijn gebaseerd op meerdere beroepskwalificaties. Daardoor kan je ook meerdere bewijzen van beroepskwalificatie behalen met 1 opleiding. Daarnaast zijn er in buso OV3 ook opleidingen die niet tot een volledige beroepskwalificatie leiden, maar enkel tot een . - Bewijs van deelkwalificatie:
Een deelkwalificatie is een afgerond geheel van competenties uit een beroepskwalificatie dat relevant is voor de arbeidsmarkt. Niet voor elke opleiding kunnen deelkwalificaties afgebakend worden omdat niet elke beroepskwalificatie toelaat om nog kleinere gehelen af te bakenen met afzonderlijke relevantie op de arbeidsmarkt. - Bewijs van competenties:
Dit wordt uitgereikt als een leerling beroepsgerichte competenties heeft bereikt die geen deelkwalificatie of beroepskwalificatie vormen.
In beide soorten opleidingen (duaal en niet-duaal)
- Attest van verworven bekwaamheden (later: bewijs van competenties): het attest vermeldt welke bekwaamheden uit het opleidingsprofiel je verworven hebt.
- Attest beroepsonderwijs: het attest vermeldt alleen de periode van lesbijwoning.
Integratiefase (tot en met schooljaar 2024-2025)
Na de kwalificatiefase kan je nog facultatief naar de integratiefase (of alternerende beroepsopleiding als je school intekende op een project van het Europees Sociaal Fonds - ESF): een specialisatiejaar om arbeidsmarktervaring op te doen.
In de integratiefase volg je wekelijks 2 dagen les op school, die je aanvult met 3 dagen werken.
Als je nog geen getuigschrift van de kwalificatiefase gehaald hebt, kan de klassenraad beslissen je toch tot de integratiefase toe te laten. Daar kan je dan het getuigschrift van de opleiding of een getuigschrift van verworven competenties behalen.
In de integratiefase kan de klassenraad volgende studiebewijzen toekennen:
- Getuigschrift van alternerende beroepsopleiding: als je de alternerende beroepsopleiding of de integratiefase succesvol doorlopen hebt.
- Attest van alternerende beroepsopleiding: als je de alternerende beroepsopleiding of de integratiefase niet met succes doorlopen hebt of de opleiding vroegtijdig stopt.
Experiment modulair (tot en met schooljaar 2024-2025)
In een aantal experimentscholen van opleidingsvorm 3 wordt nog trajectgebonden of modulair gewerkt. Dit experiment is uitdovend en stopt na schooljaar 2024-2025.
De leerstof is er ingedeeld in modules.
- Als je geslaagd bent in een module, krijg je een deelcertificaat.
- Door verschillende deelcertificaten te combineren, kan je een certificaat behalen.
- Als je niet geslaagd bent voor een module, krijg je een attest van verworven competenties. Daarmee kan je de competenties aantonen die je wel verworven hebt.
Opleidingsvorm 3 (OV3): studiebewijzen na de modernisering
Vanaf schooljaar 2024-2025 is de kwalificatiefase gemoderniseerd. Vanaf het schooljaar 2025-2026 is de integratiefase gemoderniseerd. Zowel in de kwalificatiefase als in de integratiefase kan je de volgende studiebewijzen behalen.
- Getuigschrift van de opleiding
Het getuigschrift van de opleiding krijg je als je:- Alle competenties uit het opleidingsprofiel of standaardtraject in voldoende mate behaalt
- De ontwikkelingsdoelen in voldoende mate hebt nagestreefd
- Getuigschrift van de opleiding,
Dit getuigschrift krijg je als je:- Alle competenties uit het opleidingsprofiel of standaardtraject in voldoende mate behaalt
- De eindtermen van de 2de graad behaalt
- Bewijs van beroepskwalificatie: als je in een opleiding waar deel uitmaken van de studiebekrachtiging, de competenties die een beroepskwalificatie vormen, in voldoende mate behaalt.
- Bewijs van deelkwalificatie: als je in een opleiding de beroepsgerichte competenties die een vormen, in voldoende mate behaalt.
- Bewijs van competenties: als je in een bepaalde opleiding beroepsgerichte competentie(s) bereikt die geen beroepskwalificatie of deelkwalificatie vormen.
Opleidingsvorm 4 (OV4)
In kan je hetzelfde diploma en dezelfde studiebewijzen behalen als in het voltijds gewoon secundair onderwijs.