Herhuisvesten van bewoners van slechte woningen
Wat moet en kunt u doen als lokaal bestuur wanneer u bewoners van slechte woningen moet herhuisvesten?
De Vlaamse Codex Wonen voorziet in een plicht tot herhuisvesting(opent in nieuw venster) door de burgemeesters. Die herhuisvestingsplicht werd met de optimalisatie van de woningkwaliteit specifiek verbonden aan gebreken van categorie III, dus als er naast ongeschiktheid ook sprake is van onbewoonbaarheid van de woning. Ook bij overbewoning is herhuisvesten nodig.
De burgemeester moet beoordelen of de bewoning van een onbewoonbare woning moet worden stopgezet. Gezien de ernstige veiligheids- en gezondheidsrisico’s of de mensonwaardige omstandigheden zal dat in principe het geval zijn, tenzij de gebreken snel te verhelpen zijn. In dat geval kan de burgemeester een verplichting tot snelherstel opnemen in zijn besluit tot ongeschikt- en onbewoonbaarverklaring.
De herhuisvestingsplicht geldt enkel tegenover de bewoners die voldoen aan de inkomens- en onroerende bezitsvoorwaarde die geldt in de sociale huursector. Maar het spreekt voor zich dat de burgemeester ook voor andere bewoners initiatieven tot herhuisvesting mag nemen.
De herhuisvestingsplicht vormt een inspanningsverbintenis voor de burgemeester. Dat houdt in dat hij al het mogelijke moet doen om de bewoners te herhuisvesten.
De burgemeester heeft een inspanningsplicht bij de herhuisvesting van bewoners van onbewoonbare of overbewoonde woningen. Dat is niet altijd evident, maar de Vlaamse Codex Wonen voorziet toch een aantal mogelijkheden:
- kans op versnelde toewijzing van een sociale huurwoning (onder voorwaarden);
- tegemoetkoming in de huurprijs van de private huurwoning (onder voorwaarden)
- recupereren van de herhuisvestingskosten bij de eigenaar. (Hierrond heeft de Vlaamse overheid een proefproject opgezet met een aantal geïnteresseerde gemeenten. De ervaringen van dit proefproject resulteerden in een handleiding voor de gemeenten: herhuisvesting en terugvordering van herhuisvestingskosten)
Mogelijke bijkomende initiatieven van de gemeente:
- oprichten van transitwoningen;
- afsluiten van samenwerkingsovereenkomsten met sociale woonactoren en OCMW
- aanstellen van woonbegeleiders
- dienstverlening via woonwinkels
De handleiding woningkwaliteitsbewaking(opent in nieuw venster) voor lokale besturen gaat dieper in op het herhuisvesten van bewoners. Onder de gevolgen en mogelijkheden voor de gemeente van een ongeschikt- en onbewoonbaarheid(opent in nieuw venster) leest u meer over de instrumenten voor herhuisvesting, onder andere de kans op versnelde toewijzing in de sociale huisvestingssector of een tegemoetkoming in de huurprijs. Het hoofdstuk herhuisvesting structureel organiseren(opent in nieuw venster) staat stil bij de bijkomende mogelijkheden die u als gemeente heeft, zoals het recupereren van herhuisvestingskosten van de verhuurder.