Organisatie en werking klokkenluidersregeling
De klokkenluidersregeling bepaalt de organisatie en werking van de interne en externe meldingskanalen op die manier dat de vertrouwelijkheid, anonimiteit en kwaliteit van de behandeling van meldingen gegarandeerd is. Er geldt ook een bescherming tegen represailles en er zijn sancties bij belemmering van meldingen of valse meldingen.
Meldingskanalen
Klokkenluiders moeten voor hun meldingen terecht kunnen bij veilige interne en externe meldingskanalen. Ze kunnen informatie ook openbaar maken.
Garanties
De procedures en systemen voor de ontvangst en opvolging van meldingen, moeten de nodige garanties bieden inzake de vertrouwelijkheid, anonimiteit en kwaliteit van de behandeling.
Bescherming tegen represailles
Elke vorm van represaille naar aanleiding van een interne of externe melding, of openbaarmaking, is verboden. De definitie van represailles is ruim omschreven, het kan gaan om schorsing, ontslag, onthouding van bevordering, discriminatie, verandering van taken/arbeidsplaats, negatieve evaluatie, enzovoort. De bescherming tegen represailles is onbeperkt in de tijd.
Individuele melders krijgen bescherming tegen represailles als de melders gegronde redenen hadden om te geloven dat de gemelde informatie op het moment van de melding juist was. Wie opzettelijk of bewust onjuiste of misleidende informatie meldt, geniet geen bescherming. De bescherming geldt wel als de melder ter goeder trouw onjuiste informatie over inbreuken heeft gemeld.
Personen die anoniem een melding hebben gemaakt of informatie over een inbreuk openbaar hebben gemaakt en later toch worden geïdentificeerd, krijgen ook de bescherming van het verbod tegen represailles. In het geval van openbaarmaking moet hierbij aan specifieke voorwaarden voldaan zijn.
Zolang een bestuur niet op de hoogte is dat een personeelslid een klokkenluidersmelding heeft gemaakt bij een extern meldingskanaal of via openbaarmaking, kunnen maatregelen tegenover dat personeelslid niet gezien worden als een represaille. Het bestuur was immers niet op de hoogte van de melding of openbaarmaking. Pas wanneer het bestuur op de hoogte is kan er een causaal verband zijn tussen de represaille en de klokkenluidersmelding.
Zodra een melder aantoont dat hij een melding of openbaarmaking heeft gemaakt over een inbreuk en schade heeft geleden, verschuift de bewijslast naar degene die verantwoordelijk is voor de represaille om aan te tonen dat die represaille op geen enkele wijze verband houdt met de melding of de openbaarmaking.
Sancties bij belemmering van meldingen of bij valse meldingen
De Vlaamse Regering maakt werk van een verdere concretisering van doeltreffende, evenredige en afschrikkende administratieve of tuchtrechtelijke sancties voor:
- personen die een melding (proberen te) belemmeren
- personen die de geheimhouding van de identiteit van melders schenden
- personen die bewust onjuiste informatie hebben gemeld of openbaar maken.
In afwachting van die administratieve of tuchtrechtelijke sancties beschikken besturen over verschillende instrumenten: