Kindboekje van Opgroeien bekroond met Heerlijk Helderprijs 2023
Op 9 oktober 2023 won het agentschap Opgroeien de Heerlijk Helderprijs met de nieuwe editie van het Kindboekje, die in juni van dit jaar werd gelanceerd. Het Kindboekje is veruit de bekendste publicatie van Kind en Gezin. Al bijna 100 jaar wordt het boekje gebruikt om gegevens over de eerste levensjaren van kinderen bij te houden. Isabelle Matthijs en Steven Strynckx van Opgroeien vertellen hoe de nieuwe editie tot stand is gekomen en wat er allemaal is veranderd.
Ik ben er trots op dat we een radicale vernieuwing hebben aangedurfd.
Proficiat met de Heerlijk Helderprijs! Waarom zijn jullie trots op het nieuwe Kindboekje?
Isabelle: ‘Ik ben er trots op omdat we een radicale vernieuwing hebben aangedurfd. Vroeger was het Kindboekje gewoon een notitieboekje om gewicht, lengte, voeding, vaccinaties en dergelijke op te schrijven. Maar in de loop van de jaren zijn daar meer en meer preventieve boodschappen in geslopen. In de vorige versie stond er per leeftijdsgroep een hele pagina met adviezen naast de ruimte voor de professionals om te noteren. We hebben gemerkt dat dat te veel informatie was. Ouders lezen die info niet. Ze komen naar een consult, laten het boekje invullen en nemen het mee naar huis. Daar stopt het voor het boekje. Het is een heen-en-weerboekje voor uitwisseling van gegevens. Daar zijn we nu voor een groot stuk naar teruggekeerd.’
‘In de nieuwe versie brengen we alleen de echt cruciale boodschappen. Voor meer informatie verwijzen we met QR-codes door naar de website, omdat we weten dat ouders die intensief gebruiken. De website van Kind en Gezin heeft meer dan 7 miljoen bezoeken per jaar.’
Steven: ‘Ik ben er trots op dat er nog altijd een fysieke versie ligt. Dat is echt dankzij onze klanten. Vanuit Opgroeien waren we klaar om de digitale weg op te gaan met het Kindboekje. Toen we een grote bevraging deden bij ouders, verpleegkundigen, artsen enzovoort, stelden we tot onze verrassing vast dat alleen een digitale versie niet hun wens was. Zowel de ouders als de professionals gaven duidelijk aan dat de papieren versie voor hen heel belangrijk was.’
Isabelle: ‘Het boekje heeft een grote emotionele waarde. Onderzoek toont aan dat 82% van alle ouders het bewaart. De emotionele waarde zit vooral in de medische gegevens die erin genoteerd zijn, en niet in het feit dat er allerlei informatie in staat of dat mensen daar ook nog zelf iets in kunnen noteren, bijvoorbeeld wanneer hun kindje voor het eerst stapt. Puur de medische gegevens zijn voldoende om het boekje te bewaren.’
Wie was er allemaal betrokken bij de ontwikkeling van het nieuwe Kindboekje?
Isabelle: ‘We hebben het traject gestart met onze communicatiepartner en het team Communicatie van Opgroeien, samen met de mensen die zorgen voor de inhoud, de beleidsmedewerkers die de adviezen voor kleine kinderen ontwikkelen. In de loop van het project hebben we er partnerorganisaties bij betrokken, zoals huisartsen, kinderartsen en vroedvrouwen, die het boekje gebruiken om dingen te noteren.’
Steven: ‘Ouders hebben we er vanaf het begin bij betrokken via een uitgebreid kwantitatief onderzoek. Het is in de eerste plaats een boekje voor ouders, dus we wilden ervoor zorgen dat het echt goed zat voor hen.’
‘Daarna zijn we het onderzoek met focusgroepen gaan uitdiepen, in de eerste plaats bij kwetsbare ouders, omdat we weten dat je niet iedereen bereikt met kwantitatief onderzoek. Door hun input gebruiken we geen foto’s meer, maar afbeeldingen. We hebben ervoor gezorgd dat die afbeeldingen heel concreet en ondersteunend zijn. We hebben ook geen overzicht meer van de dienstverlening in woorden, maar een soort van ganzenbord waarbij we met tekeningen tonen hoe het traject verloopt. We hebben ook focusgroepen met professionals georganiseerd. Zo konden ze hun belangen verdedigen en mee bepalen wat er echt in het Kindboekje moest.’
‘Vervolgens zijn we de prototypes gaan uittesten, zowel bij ouders als bij professionals, om zeker te zijn dat de verandering die we wilden doen, ook werkte. We willen elke ouder bereiken. Dat doen we door klare taal, een heldere lay-out en teksten die makkelijk scanbaar zijn. Een ouder die dat wil, kan zelf de tekst via een foto inscannen en vertalen naar om het even welke taal. Want dat is tenslotte wat we willen; dat elke ouder de cruciale info begrijpt.’
Wat vond je het moeilijkste bij de ontwikkeling van het nieuwe Kindboekje?
Isabelle: ‘Het was vooral de kunst om beknopt te zijn. We moesten teksten van een hele pagina inkorten tot enkele zinnen. We zijn blij dat we erin geslaagd zijn om de teksten zo helder mogelijk te maken voor ouders.’
Steven: ‘Het moest beknopt zijn, maar het moest ook goed zitten voor onze inhoudelijke experten. Op zich is het gemakkelijk om een boodschap heerlijk helder te maken. Maar het akkoord krijgen van de professionals was niet altijd gemakkelijk.’
Hoe zijn jullie erin geslaagd de professionals te overtuigen?
Isabelle: ‘Met ons gebruikersonderzoek. Het onderzoek toonde dat je er niet van uit mag gaan dat ouders een boodschap kennen omdat het in het Kindboekje staat, want veel ouders lezen die informatie niet. Wat ouders wel lezen, is de informatie op onze website.’
Steven: ‘We hebben onze collega’s ook intensief betrokken bij de redactie van de teksten. We hebben hun gevraagd: ‘Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ouders de boodschap wél krijgen?’ Samen hebben we nagedacht over hoe de tekst er moet uitzien.’
De stem van je klanten is cruciaal om tot een sterk product te komen.
Welke tips heb je voor collega’s van andere organisaties die ook met hun materiaal aan de slag willen gaan?
Isabelle: ‘Gebruikers erbij betrekken is heel belangrijk. We moeten altijd voor ogen hebben voor wie we wat aan het schrijven zijn.’
Steven: ‘Als je verschillende soorten gebruikers hebt, voorzie dan tijd en energie om die verschillende invalshoeken in evenwicht te brengen. In ons specifieke geval ging het niet alleen over de ouders, het ging ook over de professionals. Je hebt die twee stemmen nodig om tot een sterk product te komen.’
Isabelle: ‘Als je zelf te diep in je teksten zit, is het ook goed om iemand anders er eens naar te laten kijken. We hebben met een klein team aan de teksten gewerkt, maar soms riep ik de hulp van een andere collega in, die dan samen met mij een zin bekeek. Het is heel behulpzaam om er iemand bij te betrekken die wat verder van de tekst en de inhoud staat.’
Steven: ‘We hebben ook geleerd dat je zulke publicaties niet snel kunt herwerken. Dat is iets waar je echt tijd en energie in moet steken. Gelukkig hebben we van ons management de nodige tijd en ruimte gekregen. We hebben een drietal maanden onderzoek gevoerd en we hebben een negental maanden gewerkt aan de ontwikkeling. Je moet dus voldoende tijd uittrekken om zo’n publicatie te vernieuwen, ook omdat je onderweg altijd verrassingen tegenkomt. Een van die verrassingen was bijvoorbeeld dat het nodig bleek om afbeeldingen te gebruiken. We hebben die laten maken, maar dat was niet voorzien in het budget. Dat vroeg een extra investering om aan onze gebruikers tegemoet te komen.’
Bekijk het nieuwe Kindboekje op de website van Kind en Gezin.(opent in nieuw venster)