Voor sommige doelgroepen zijn ook teksten in heldere taal soms nog te moeilijk. In dat geval kun je overschakelen op eenvoudige taal. Eenvoudige taal is taal die aangepast is aan de specifieke behoeften van mensen die moeite hebben met lezen, bijvoorbeeld mensen met lage taalvaardigheden, anderstaligen die Nederlands leren, mensen met een mentale beperking of mensen met leerproblemen.
Kenmerken van eenvoudige taal
Teksten in eenvoudige taal voldoen aan een aantal specifieke regels, die voor een groot stuk overeenkomen met de tips voor heldere taal, maar op bepaalde punten nog iets verder gaan. Bijvoorbeeld:
- De boodschap wordt gereduceerd tot de meest essentiële informatie.
- De woorden zijn zo kort en eenvoudig mogelijk. Moeilijke woorden worden zo veel mogelijk vermeden. Het gaat daarbij niet alleen om leenwoorden, vaktaalwoorden en formele woorden, maar ook bijvoorbeeld om abstracte woorden (niet openbaar vervoer, maar trein of bus) of lange woorden.
- Beeldspraak wordt vermeden. Uitdrukkingen worden bijvoorbeeld niet gebruikt omdat ze letterlijk genomen kunnen worden.
- De zinnen zijn heel kort (gemiddeld minder dan 12 woorden per zin) en bevatten maar één gedachte. De zinsstructuren zijn heel eenvoudig, met weinig onderschikkingen.
- De boodschap wordt meestal ondersteund met afbeeldingen.
- Er wordt veel witruimte gebruikt en de opmaak is sober.
- De tekst staat in een groot lettertype.
Op de website van de Stichting Lezen en Schrijven vind je een lijst met tips om een tekst in eenvoudige taal te schrijven(opent in nieuw venster).
Voorbeelden van teksten in eenvoudige taal vind je onder meer bij de volgende organisaties:
- Wablieft publiceert kranten(opent in nieuw venster) en boeken(opent in nieuw venster) in eenvoudige taal.
- Kind en Gezin ontwikkelde de reeks Kind in Beeld(opent in nieuw venster) om boodschappen toegankelijk te maken in situaties waar taal een drempel is.
- Op de website van Taal voor Allemaal(opent in nieuw venster) en Pharos(opent in nieuw venster) vind je voorbeelden van eenvoudige taal uit Nederland.
Wanneer gebruik je eenvoudige taal?
In sommige gevallen heeft iedereen baat bij een tekst in eenvoudige taal, met korte zinnen en afbeeldingen. Een voorbeeld is deze instructie over het gebruik van mondmaskers(PDF bestand opent in nieuw venster), die bruikbaar is voor alle doelgroepen.
Bij meer complexe tekstsoorten is eenvoudige taal niet altijd voor iedereen geschikt. Eenvoudige taal kan weerstand oproepen bij mensen die geen problemen hebben met lezen, omdat ze die als te simpel ervaren. In bepaalde gevallen kan het dus noodzakelijk zijn om twee versies te maken: een heerlijk heldere versie, die bruikbaar is voor een breed publiek, en een vereenvoudigde versie, die bruikbaar is voor mensen met lage taalvaardigheden. Je moet er dan wel voor zorgen dat de juiste versie bij de juiste doelgroep terechtkomt. Je hebt dus niet alleen twee tekstversies nodig, maar ook twee communicatieplannen, waarin je bepaalt via welke kanalen je de verschillende doelgroepen zult proberen te bereiken.
Eenvoudige taal gebruiken is overigens maar een van de mogelijke strategieën om informatie toegankelijk te maken voor mensen met lage taalvaardigheden. Je kunt zulke doelgroepen ook helpen door hen persoonlijk contact en ondersteuning aan te bieden, bijvoorbeeld aan een loket of via de telefoon.