Vlaamse burgers brengen de energietransitie in een stroomversnelling
Periode: 2018
Onze maatschappij staat voor grote uitdagingen om de broeikasgasuitstoot drastisch terugdringen en zo de opwarming van de aarde tegen te gaan. De Vlaamse overheid wil dit doen door een intensieve samenwerking tussen de bevolking, ondernemingen en besturen. Om hen al in een vroeg stadium actief te betrekken bij projecten rond energietransitie, en het draagvlak ervoor te vergroten, lanceerde de Vlaamse overheid in 2018 twee campagnes: ‘Overal zonnepanelen’ en ‘Overal stroomversnellers’.
Overal zonnepanelen
Begin 2018 lagen er zonnepanelen op zo’n 300.000 daken in Vlaanderen, goed voor ruim 2500 megawatt aan groene stroom. Om die hoeveelheid tegen 2020 op te drijven tot 3700 megawatt, lanceerde de Vlaamse overheid de campagne ‘Overal zonnepanelen’, die intussen is afgelopen.
Hoe ging het in zijn werk?
De uitdaging ‘overal zonnepanelen’ liep tussen tussen januari en maart 2018. In een eerste fase mochten burgers op een onlineplatform daken nomineren waarop nog geen zonnepanelen liggen. Daarbij moesten ze rekening houden met enkele voorwaarden. Het dak:
- mocht niet van een woning of appartement zijn
- mocht niet beschaduwd zijn en moest een goede zonneoriëntatie hebben
- moest gelegen zijn in het Vlaams Gewest
- lag idealiter op een gebouw dat veel elektriciteit verbruikt.
Burgers moesten zich eerst registreren, en konden daarna de plaats en een foto van het gebouw opladen met een korte uitleg waarom ze het gebouw nomineerden. Na een check van de voorwaarden door de moderator, werd de nominatie zichtbaar op de website. Burgers die een dak hadden genomineerd, konden vrienden en familie oproepen om te stemmen. Zo werd duidelijk hoe groot de steun voor elk project was.
Resultaten
In totaal nomineerden de Vlamingen 812 daken van scholen, sportclubs, ziekenhuizen, jeugdbewegingen en kmo’s. Daarop werden 7460 stemmen uitgebracht. Er waren meer dan 5200 burgers actief op het platform.
De Vlaamse overheid engageert zich om de projecten voor de populairste daken zoveel mogelijk te faciliteren. Ze moedigt de eigenaars van die daken aan om tot een zonneproject te komen, in samenwerking met partners zoals het Vlaams EnergieBedrijf, Eandis, Infrax, Agion, onderwijskoepels en REScoop. Met de nominaties hielpen de burgers dus niet alleen om het potentieel van zonne-energie in kaart te brengen, maar maakten ze ook de eigenaars warm voor het idee van zonnepanelen. Iedere provinciale winnaar kreeg ook een gratis haalbaarheidsstudie. Dat had een mobiliserend effect: sommige scholen voerden massaal campagne omde haalbaarheidsstudie in de wacht te slepen.
Overal stroomversnellers
De tweede uitdaging , ‘Overal stroomversnellers’, spoort burgers aan om zich te engageren voor een energieproject in hun gemeente. De campagne loopt van mei tot oktober 2018.
Hoe werkt het?
Lokale besturen konden tot 28 augustus projecten indienen bij het Vlaams Energieagentschap. In een eerste fase roept de Vlaamse overheid gemeenten op om energieprojecten op hun grondgebied te nomineren rond:
- energie-efficiëntie: isolatie, verwarming, verlichting, …
- elektrische mobiliteit, met uitzondering van elektrische fietsen
- groene warmte: zonneboilers, warmtepompen, warmtenetten, …
- groene stroom, maar alleen in combinatie met een van bovenstaande thema’s.
Steden en gemeenten schoven 378 lokale energieprojecten naar voren. Maar liefst 151 gemeenten deden mee aan deze uitdaging.
In een tweede fase, tussen 28 augustus en 7 oktober 2018, mogen inwoners van een gemeente online stemmen op hun favoriete project.
Financiering
Zodra 1% van de volwassen inwoners van een gemeente heeft gestemd, krijgt de gemeente 1 euro per inwoner van de Vlaamse overheid. Met dat startkapitaal kan ze populaire projecten realiseren. De financiering vanuit de Vlaamse overheid kan zelfs nog verhoogd worden als er ook financiële burgerparticipatie is om de resterende projectmiddelen te verzamelen. De Vlaamse Regering heeft daarvoor in totaal een budget van 6,5 miljoen euro voorzien.