Van oud fabrieksterrein naar ontmoetingsplek voor een hele wijk in Gent
Periode: 2007 - 2017
Steeds vaker ondergaan leegstaande gebouwen een tijdelijke metamorfose tot plekken waar buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten, tuinieren en ontspannen. De Site in Gent is een uitstekend voorbeeld van zo’n ‘tijdelijk gebruik’.
Verschillende overheden en private eigenaars experimenteren al enkele jaren met het tijdelijke gebruik van braakliggende terreinen of leegstaande gebouwen, in afwachting van een definitieve bestemming. Zo gaan ze niet alleen vandalisme tegen, maar bieden ze ook een kans om te experimenteren en de participatie in een buurt te bevorderen. Het Kenniscentrum Vlaamse Steden legde in 2015 een databank aan van goede praktijkvoorbeelden. De Site in Gent is daar een van.
Ontmoetingsplek
Vandaag worden op De Site, een oud fabrieksterrein in de Gentse Rabotbuurt, de eerste gebouwen van een nieuwe woonwijk opgetrokken. Iets meer dan 10 jaar geleden werd er de kiem gelegd voor een bruisende ontmoetingsplek voor de buurt: er verrezen 160 moestuintjes, een voetbalveld, een verkeersparcours, een stadsboerderij met kippen, twee akkers en een serre.
De sociaal-artistieke werking Rocsa, Samenlevingsopbouw Gent en de Stad staken samen met buurtbewoners de handen uit de mouwen om de plek vorm te geven. Zo werd De Site een trefpunt waar bewoners van verschillende origine en leeftijden elkaar ontmoetten en samenwerkten. De Torekes – de lokale munt van de wijk – speelden hierbij een belangrijke rol. Bewoners die met hun geleverde inspanningen Torekes verdienden, konden een moestuintje huren, een cinematicket kopen of aankopen doen bij lokale handelaars.
De Site is een mooi voorbeeld van een tijdelijke invulling als participatiemethodiek om het sociaal kapitaal in een wijk te activeren, mensen samen te brengen en te experimenteren met nieuwe samenwerkingsverbanden, nieuwe vormen van economie en culturele meerwaarde te creëren voor een buurt. De Stad, Rocsa en Samenlevingsopbouw Gent speelden daarbij vooral een faciliterende rol. De kracht en de dynamiek van het project kwamen van buurtorganisaties en bewoners. Zo kreeg het project snel navolging in de rest van de wijk: er kwamen andere moestuinprojecten, een sociale kruidenier en een bewonerscafé, allemaal door en voor bewoners.
Rol van de overheid
Gent telt intussen verschillende voorbeelden van tijdelijk gebruik. Het gaat om zowel gebouwen en terreinen van de Stad als van private eigenaars. De Stad creëert een kader, onder meer via een speciaal ‘Fonds Tijdelijke Invullingen’(opent in nieuw venster). Initiatiefnemers kunnen er een beroep op doen om de basisinfrastructuur te bekostigen, zoals nutsleidingen en inspanningen voor brandveiligheid.
De Stad Gent coördineert daarnaast ook Refill(opent in nieuw venster), een Europees netwerk van tien steden met heel wat ervaring op het vlak van tijdelijk gebruik.